ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNDE ORTAYA ÇIKAN GELİŞMELER KARŞISINDA MALİYET YÖNETİM SORUNLARI VE STRATEJİK MALİYET YÖNETİMİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 206 - 230, 20.06.2022

Mustafa Arı

Öz

Yeni gelişen üretim teknolojileri üretim maliyet bileşenlerinde önemli ölçüde değişikliklere neden olmuş, geleneksel maliyet yönetiminde yetersizlikler ortaya çıkmıştır. Bu durum aynı zamanda maliyet yönetiminde de birtakım sorunlar ortaya çıkarmış, işletmelerde maliyet yönetim başarısızlıklarının yaşanmasına neden olmuştur. Maliyet yönetimindeki sorunların çözümü; yeni üretim teknolojilerinin ortaya çıkardığı üretim süreçlerine ve yeni maliyet yapılarına uygun maliyet yönetim yaklaşımlarının geliştirilmesi ile mümkün olabilecektir. Faaliyet tabanlı maliyetleme, hedef maliyetleme, mamul yaşam seyri maliyetleme, kaizen maliyetleme gibi, stratejik maliyet yönetim araçlarının stratejik maliyet yönetimi kapsamında birlikte uygulanması ile maliyet yönetiminde ortaya çıkan yetersizliklerin büyük ölçüde ortadan kaldırılacağı belirtilmektedir. İşletmelerin her geçen gün artan rekabet ortamına ayak uydurabilmeleri için maliyetlerin daha geniş kapsamlı olarak ele alınarak, stratejik olarak yönetilmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Stratejik maliyet yönetim tekniklerinin entegre olarak işletmelerde uygulanması ile sürekli maliyet iyileştirilmeleri sağlanıp, sürdürülebilir rekabet avantajı kazanılarak işletmelerin stratejik pozisyonları güçlendirilecektir.
Bu çalışmada üretim teknolojilerindeki değişimin işletmelerin maliyet bileşenleri ve maliyet yönetimi üzerine olan etkileri ve ortaya çıkan maliyet yönetim sorunları incelenmiş, stratejik maliyet yönetimi yaklaşımı çerçevesinde çözüm önerileri literatür incelemesi ile ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üretim Teknolojileri, Maliyet Bileşenleri, Stratejik Maliyet Yönetimi.

COST MANAGEMENT PROBLEMS AND STRATEGIC COST MANAGEMENT IN THE FACE OF EMERGING DEVELOPMENTS IN PRODUCTION TECHNOLOGIES

Öz

Nowadays, developing production technologies have caused significant changes in production cost components and inadequacies in traditional cost management have emerged. This situation also caused some problems in cost management and caused cost management failures in businesses. Solving problems in cost management; It will be possible with the development of cost management approaches suitable for the production processes and new cost structures created by new production technologies. It is stated that with the application of strategic cost management tools such as activity-based costing, target costing, product life cycle costing, kaizen costing together within the scope of strategic cost management, inadequacies in cost management will be eliminated to a large extent. In order for businesses to keep up with the ever-increasing competitive environment, the necessity of strategic management by considering the costs more broadly has emerged. With the integrated application of strategic cost management techniques in enterprises, continuous cost improvements will be achieved and the strategic positions of enterprises will be strengthened by gaining sustainable competitive advantage.
In this study, the effects of the change in production technologies on the cost components and cost management of the enterprises and the emerging cost management problems were examined, and the solution proposals within the framework of the strategic cost management approach were tried to be revealed by literature review.

Anahtar Kelimeler

Production Technologies, Cost Components, Strategic Cost Management

Kaynakça

• ADIGBOLE, E. A., ADEBAYO, A. O., OSEMENE, O. F. (2020). Strategic Cost Management Practices and Organizational Performance: A Study of Manufacturing Firms in Nigeria. Global Journal of Accounting and Finance, 4(1), 142-157.
• ADİGBOLE, E. VE OSEMEN, O. (2019), Strategic Cost Management And Accuracy of Cost Information in Selected Manufacturing Firms in Lagos and Ogun States, Nigeria. International Journal of Accounting & Finance (IJAF) 8(1), 129-151.
• AKBAŞ, H. E. (2011). Sanayi İşletmelerinde Stratejik Maliyet Yönetimi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 2011 (2), 107-123.
• ANDERSON, S. W. ve DEKKER, H. C. (2009). Strategic Cost Management in Supply Chains, Part 2: Executional Cost Management. Accounting Horizons. 23(3), 289-305.
• ASLAN, Ü. ve ÖZERHAN, Y. (2017). Big Data, Muhasebe ve Muhasebe Mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 862-883.
• BEKÇIOĞLU, S., KADERLI Y., KÖROĞLU, Ç. ve SEZER, D. (2016). A New Cost Accounting Concept by the End of 20th Century: Strategic Cost Management. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1 (10), 120-138.
• CELAYİR, D. (2020). Target Costing as a Strategic Cost Management Tool and a Survey on Its Implementation in the Turkish Furniture Industry. İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk, 12(2), 1308-1321.
• CHENG, J. S. ve LIN, I. C. (2018). Empirical Research on The Power of Decision-Making in Strategic Cost Management and Corporation Competitiveness- The Case Study of Taiwan Enterprises. The International Journal of organizational Innovation, 11(1), 1-25.
• ÇETİN, H. ve EREN, T. (2017). Üretim Teknolojilerindeki ve Rekabetçi Çevredeki Değişimin, Yönetim Muhasebesi Uygulamalarına Etkisi: Bist’te İşlem Gören İmalat İşletmelerinde Bir Araştırma. Turkish Studies, 12 (35), 105-121.
• DEOGHARKAR, H. (2018). Emergence Of Strategic Cost Management. “SANSMARAN” Management Research Journal, 8(2), 67-70.
• DUÇI, E. (2021). The Relationship between Management Accounting, Strategic Management Accounting and Strategic Cost Management. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 10(5), 376-389.
• ELLRAM, L. M. ve SIFERD, S. P. (1998). Total Cost of Ownership: A Key Concept in Strategic Cost Management Decisions. Journal of Business Logistics, 19(1), 55-84.
• ELLRAM, L. M. ve STANLEY, L. L. (2008). Integrating Strategic Cost Management with A 3DCE Environment: Strategies, Practices, and Benefits. Journal of Purchasing & Supply Management, 14 (2008), 180–191.
• EWERT, R. ve ERNST, C. (1999). Target Costing, Co-Ordination and Strategic Cost Management. European Accounting Review, 8(1), 23-49.
• FEIL, P., YOOK, K. H. ve KIM, I. W. (2004). Japanese Target Costing: A Historical Perspective. International Journal of Strategic Cost Management, Spring 2004, 10-19.
• FERREIR, M. M. ve OLIVEIRA, S. R. M. (2020). Integrated Framework for Strategic Cost Management Based on Target Costing, ABC and Product Life Cycle in PDP: Empirical Experience. Global Journal of Business, Economics and Management: Current Issues. 10(1), 31–43.
• FU, Y. (2007). Strategic Cost Management in E-Supply Chain. Asia-Pacific Management Accounting Journal, 2(1), 89-119.
• GERSİL, A. (2007). Üretim Sistemleri ve Teknolojilerindeki Gelişmelerin ve Küreselleşmenin Geleneksel Maliyet Muhasebesine Etkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(4), 107-123.
• KARTAL, A. ve BOZOK, M. S. (2011). Çağdaş işletme çevrelerinde maliyet yönetimi. (Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 13 (1), 1-12.
• KARTAL, A. ve SEVİM, A. (2013). Maliyet Yönetimi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No:1984.
• KELESBAYEV, D., KOZHABAYEV, H., MOMBEKOVA, G., YERMANKULOVA, R., DANDAYEVA, B. (2020). An Application for Reduction of The Non-Value Activities by Kaizen Costing Method İn The Kentau Transformer Plant. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 8(2), 182-194.
• KELETY, I. A. E. M. A. E. (2006). Towards a Conceptual Framework for Strategic Cost Management - The Concept, Objectives, And Instruments -. Dissertation, Chemnitz University of Technology.
• KUMAR, A. ve NAGPAL, S. (2011). Strategic Cost Management – Suggested Framework For 21st Century. Journal of Business and Retail Management Research (JBRMR), 5(2), 118-130.
• KURTLU, A., UÇAR M. ve ÇOBANOĞLU, S. (2017). Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Konaklama İşletmelerinde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma. Journal of Business Research-Türk, 9 (3), 521-546.
• MONDEN, Y. ve HAMADA, K. (1991). Target Costing and Kaizen Costing in Japanese Automobile Companies. Journal Of Management Accounting Research, V.3, Fall 1993, 16-34.
• NARSAIAH, N. (2020). Application of Target Costing and Performance Analysis: Evidence from Indian Automobile Industry. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 6 (3), 148-174.
• OKAN GÖKTEN, P. (2018). Karanlıkta Üretim: Yeni Çağda Maliyetin Kapsamı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 880-897.
• ÖZÇELİK, H., YAĞMURLU, N. (2020). Stratejik Maliyet Yönetimi Uygulamalarını Etkileyen Faktörler: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 13 (1), 73-91.
• ÖZEN, İ. (2020). Teknoloji muhasebesi. Turkish Studies, 15(6), 751-771.
• PETROVA, A. I. ve ZARUDNEV, A. I. (2013). Strategic Aspects of Cost Management. European Researcher, 47(4-3), 1009-1013.
• PHORNLAPHATRACHAKORN, K. (2018). Strategic Cost Management and Firm Profitability: An Empirical Investigation of Instant Foods and Convenience Foods Businesses in Thailand. International Journal of Business, 23(4), 357-371.
• POTNIK GALIC, K. (2020). Strategic Cost Management Models, Proceedings of the 31st DAAAM International Symposium, pp.0950-0955, B. Katalinic (Ed.), Published by DAAAM International, ISBN 978-3-902734-29-7, ISSN 1726-9679, Vienna, Austria.
• QUESADO, P. VE SİLVA, R. (2021). Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity. Activity-Based Costing (ABC) and Its Implication for Open Innovation, 7(41), 1-20.
• REED, T., KNIPPER, M. E. VE FALLON, J. (2013). Optimizing Causes of Procurement Cost Through Strategic Sourcing: The Impact of Rate, Process, and Demand. Excerpt From the Proceeding of The Tenth Annual Acquisition Research Symposium Logistic Management, CA, USA, 589-593.
• ROUNAGHI, M. M., JARRAR, H. ve DANA, L. P. (2021). Implementation of Strategic Cost Management in Manufacturing Companies: Overcoming Costs Stickiness and Increasing Corporate Sustainability. Future Business Journal, 7(1), 1-8.
• RUAN, S. (2020). Research on Strategic Cost Management of Enterprises Based on Porter's Value Chain Mode. Journal of Physics: Conference Series, 1533 022056, ICAIIT 2020, 1-4.
• SCHÖNMANN, A., GREITEMANN, J., ve REINHART, G. (2016). Proactive Management of Production Technologies: A Conceptual Framework, Procedia CIRP 52 (2016), 198-203.
• SHANK, J. K. (1996). Analyzing technology investments—from NPV to Strategic Cost Management (SCM). Management Accounting Research, 7, 185 – 197.
• SHANK, J. K. (1989). Strategic Cost Management: New Wine, or Just New Bottle? Journal Of Management Accounting Research, Fall 1989, 47-65.
• SHANK, J. K. VE GOVINDARAJAN, V. (1992). Strategic Cost Management: The Value Chain Perspective. Journal of Management Accounting Research, Fall 1992. V. 4. 179-197.
• TALEGHANI, M. (2017). Synergistic Role of Balanced Scorecard/Activity Based Costing and Goal Programming Combined Model on Strategic Cost Management. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(3), 586-593.
• TERZİ, A. (2021). Endüstri 4.0 Sürecinde Üretim Maliyetlerinde Meydana Gelmesi Beklenen Etkiler Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14 (2): 837-872.
• TUTAR, S. (2019). Endüstri 4.0’ın Muhasebe Mesleğine Olası Etkileri. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), 323 – 344.
• WANG, Y., WANG, Y., AND ZHANG, Y. (2022). Application of the Blockchain Technology in the Vertical Value Chain Management of Enterprises. Wireless Communications and Mobile Computing, Volume 2022, Article ID 2408027, 1-13.
• WEGMANN, G. (2019). A Typology of Cost Accounting Practices Based on Activity-Based Costing – A Strategic Cost Management Approach. Asia-Pacific Management Accounting Journal, 14(2), 161-184.
• YALÇINER, A. Y. ve TAŞKIN, H. (2019). İmalat Bilişim Sistemleri: Dijital Dönüşümde Temel Anahtar, Ankara: Iksad Publications.
• YUE, W. VE GUO, C. (2022). Effectiveness Evaluation Model of Digital Cost Management Strategy for Financial Investment of Internet of Things Enterprises in Complex Environment. Scientific Programming, Volume 2022, Article ID 9441322, 1-10.
• YÜZBAŞIOĞLU, N. (2010). İşletmelerde Stratejik Yönetim ve Planlama Açısından Stratejik Maliyet Yönetimi ve Enstrümanları. 2(46), 387-410.