MUHAMMED İKBAL’İN NEFS ANLAYIŞI

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 31, 22.12.2015

Ali Ulvi Mehmedoğlu , Büşra Hazinoğlu

Öz

Bu makalede, İslam dünyasının ve İslam düşünce ve sanat geleneği- nin seçkin şair ve düşünürlerinden Muhammed İkbal’in nefs anlayışı ele alınmıştır. İkbal’in nefse dair görüşlerinin, İslam düşünce geleneği içerisindeki seyri ve bu süreçte ortaya çıkan temel benzerlikler ve bazı farklılıklar çalışmanın en temel amacını oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra, İkbal’in nefs anlayışının ve bu anlayış ışığında ortaya koyduğu dü- şünce ve yorumların, din psikolojisi açısından önemi, etki ve katkıları değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nefs, Benlik, İnsan-ı Kamil

Kaynakça

• Aydın, Mehmet S.,’’İkbal’in Felsefesinde İnsan’’, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fa- kültesi Derg., c.29, sy.1(1987).
• Albayrak, Ahmet, “İkbal’de Dinamik İnsan Anlayışı’’, Divan Derg., sy.5(1998).
• Dedeler, Sinan, “Muhammed İkbal Düşüncesinde Merkezi Temaların Analizi (Ego-Aşk-Tanrı)’’, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. İsmail Latif Hacınebioğlu, Süleyman Demirel Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010).
• İkbal, Muhammed, Benliğin Sırları, (İstanbul: Araf Yay., 2013).
• _____, Muhammed, Cavidname, çev. Annemarie Schimmel, (İstanbul: Kırkambar Yay., 1999).
• _____, Muhammed, İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası, çev.Rahim Acar, (İstanbul: Timaş Yay., 2013).
• _____, Muhammed, Kulluk Kitabı (Hicaz Armağanı, Yeni Gülşen-i Râz, Kulluk Kitabı, Musa vuruşu), haz. Ali Nihat Tarlan, (İstanbul: Sufi Kitap, 2006).
• _____, Muhammed, Şarktan Haber (Zebur-i Acem-Peyam-ı Maşrık): Haz. Ali Nihat Tarlan, (İstanbul: Sufi Kitap, 2006).
• Kaplan, İbrahim, “M. İkbal’in Tevhid Yorumu: Tevhid İnancının Dinamik Yapısı’’, Fırat Üni. İlahiyat Fak. Dergisi(2007) sy.83-101.
• Kayani, Muhammed Han,’’İkbal’in İnsan-ı Kâmil Düşüncesi ve Onun Kaynakla- rı’’, İzlenim Dergisi(1995) sy.19,.
• Kılıç, Cevdet,’’Muhammed İkbal’in Düşüncesinde Benlik Felsefesi’’, Tasavvuf Dergisi, c.1, sy.2.
• Kutluer, İlhan, “İlmünNefs’’, D.İ.A.,İstanbul: Diyanet Vakfı Yay.,c.22 (1988).
• Schimmel, Annemarie, Peygamberâne Bir Şâir ve FilozofMuhammed İkbal, çev. Senail Özkan, (İstanbul: Ötüken Yay., 2007).
• Türer, Celal, “Muhammed İkbal’in Kur’an Tasavvuru’’, Diyanet İlmi Derg., c.4, sy.3 (2010).
• Urhan,Veli, “M. İkbal’in ‘Benlik Felsefesi’nde Tanrı–Evren İlişkisi’’, İslamiyât Derg., c.2, sy.3(1999).
• Yurttaş, Tahsin, “Muhammed İkbal Felsefesinde Benlik Kavramı (Zihin Felsefe- si Açısından Bir Tahlil)’’, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Mevlüt Uyanık, Gazi Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009).