İbrahim Hakkı Erzurum ’nin Manzûm İlmihâli

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 0 - 0, 28.04.2016

Adnan Memduhoğlu

Öz

Tarihi süreç içerisinde nazım olarak bir çok konuda dini muhtevalı eserler
yazıldığı bilinmektedir. Manzûm olarak kaleme alınan ve her müslümanın
inanç ve ibadete dair bilmesi gereken bilgileri ihtiva eden ilmihâl
kitapları da bu türlerden biridir. Edisyon kritiği yapılan dört varaklık
“manzûm ilmihâl” adlı risâle, İbrahim Hakkı’nın ilmihâl konularını şiirsel
bir anlatımla ele aldığı bir eseridir. Bu makalede müellifin hayatı
ve eserleri incelenmiş, sonunda da “manzûm ilmihâl” adlı eseri üzerinde
durulmuştur. İbrahim Hakkı, yazar, şair, astronom, fizikçi, psikolog, sosyolog,
ansiklopedist bir İslam âlimidir. 1703 yılında Erzurum’da doğdu.
1780 yılında Tillo’da vefat etti. Eğitimini babası Molla Osman ve hocası
İsmail Fakirullah’ın yanında almış olan İbrahim Hakkı, 1747 yılında
Osmanlı Padişahı I. Mahmud ile görüştü. İstanbul’daki kütüphanelerde
ilmî çalışmalar yaptı. Sonra memleketine, oradan da Tillo’ya döndü. İbrahim
Hakkı, Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde çok sayıda eser yazdı.
Ana eserleri 15 olup bunlardan Mârifetnâme’si en meşhurudur.