KUR’AN’A GÖRE BİRLİKTE YAŞAMANIN İLKELERİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 167 - 191, 30.06.2018

Abdulkadir Karakuş

Öz

  İnsan hayatı boyunca başkalarıyla birlikte yaşamaya ihtiyaç duyar. Hayatın yalnız başına devam ettirilmesi çok zordur. Başkalarıyla birlikte yaşamak ise insana bir takım sorumluluklar yükler. Bu sorumlulukları fark etmek verimli bir hayatın temel esasıdır. Aslında bizim dinimizin de içinde bulunduğu tüm semavi dinler insanlara bu mesuliyetlerini hatırlatmak için vardır. Kur’an ve onun en yetkili ağızdan açıklayıcısı olan Hz. Peygamber’in sünneti bu sorumlulukları öğreten ilkelerle doludur.Makalemizde bu ilkeleri Kur’an ayetleri ışığında ve Hz. Peygamber’in tavsiyeleri doğrultusunda ortaya koymaya çalışacağız.   Dünyanın küçük bir köy haline geldiği, dünya insanlığının tüm coğrafyalara dağıldığı ve nüfusların her inanç sisteminden insanları barındırdığı günümüzün şartlarını da göz önüne alarak diğer din mensuplarıyla ilişkilerimizin biçimini tespit etme çabası içerisinde olacağız. Mensup olduğumuz dinin adının İslam/barış olması bize, tüm insanlarla barış temelli bir münasebet tesis etmeyi zorunlu kılmaktadır. Dolayısıyla dinin bizzat kendisinin de mecbur ettiği bu huzur ortamı tesisi edilmeli ki, dünya hayatı insanlık için mutluluk yurdu olsun. Tüm bunları gerçekleştirmenin özellikle son dinin mensubu insanların en önemli ve başat görevi olduğunu ortaya koymak bu makalenin en önemli hedefi olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, birlikte yaşama, ilkeler

Kaynakça

• Aclûnî, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Muhammed. Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs. Thk. Abdülhamîd b. Ahmed b. Yûsuf. b.y.: Mektebetü’l-asriyye 1420/2000. Ahmed b. Hanbel. Müsned. Thk. Şuayb el-Arnaût v.dğr. 45 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001. Algül, Hüseyin. “Evs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11: 541-542. Ankara: TDV Yayınları, 1995. Apaydın, H. Yunus. “İbn Kayyim el-Cevziyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 109-123. Ankara: TDV Yayınları, 1999. Apaydın, H. Yunus. “Velâyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22: 490-491. İstanbul: TDV Yayınları, 2013. Avcı, Casim. “Kaynukâ’, Benî Kaynukâ’”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25: 88. Ankara: TDV Yayınları, 2002. Buhârî. Sahîh. Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. b.y.: Dâru tavki’n-necât, 1422. Cürcânî, Seyyid Şerîf. et-Ta’rîfât. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1403/1983. Çağrıcı, Mustafa. “Adâlet (Ahlâk)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1: 41-43. Ankara: TDV Yayınları, 1998. Çağrıcı, Mustafa. “Îsâr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22: 490-491. Ankara: TDV Yayınları, 2000. Çubukçu, Asri. “Buâs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6: 340. Ankara: TDV Yayınları, 1992. Demirci, Mehmet. “Ebû Saîd el-Harrâz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 222-223. Ankara: TDV Yayınları, 1994. Derveze, M. İzzet. Sîretü’r-Rasûl: Kur’an’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı. Trc. Mehmet Yolcu. 3. Baskı. İstanbul: Ekin Yayınları, 1989. Ebü’l-A’lâ Mevdûdî. Tefhîmü’l-Kur’an. Trc. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1996. Fayda, Mustafa. “Câhiliye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 17-19. Ankara: TDV Yayınları, 1993. Gümüş, Sadrettin. “Cürcânî, Seyyid Şerîf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8: 134-136. Ankara: TDV Yayınları, 1993. Hamidullah, Muhammed. el-Vesâiku’s-siyâsiyye: Hz. Peygamber Döneminin Siyasi-İdari Belgeleri. Trc. Vecdi Akyüz. İstanbul ts. Harman, Ömer Faruk. “Yahudilik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 197-201. İstanbul: TDV Yayınları, 2013. İbn Atiyye el-Endülüsî. el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsiri Kitâbi’l-Azîz. Thk. Abdüsselâm Abdüşşâfî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1422/2001. İbn Kayyim el-Cevziyye. Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-İbâd. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994. İbn Mâce. Sünen. Thk. Şuayb el-Arnaût v.dğr. 5 Cilt. b.y.: Dâru’r-risâleti’l-âlemiyye, 1430/2009. İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbâs Tâkiyyüddîn. Mecmûu’l-Fetâvâ. Thk. Abdurrahmân b. Muhammed b. Kâsım. 35 Cilt. Medîne: Mecmeu’l-Melik Fahd li tabâati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 1416/1995. İsfahânî, Râğıb. “Arf”. el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an. Thk. Safvân Adnân ed-Dâvûdî. Dımeşk: Dâru’l-kalem 1412. Kapar, M. Ali. “Eyyâmü’l-Arab”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 14-16. Ankara: TDV Yayınları, 1995. Kara, Ömer. “Râgıp el-İsfahânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 34: 398-401. İstanbul: TDV Yayınları, 2007. Karaman, Hayrettin – Çağrıcı, Mustafa – Dönmez, İ. Kâfi – Gümüş, Sadrettin. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007. Kurtubî. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’an. Thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhîm Etfîş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-kütübi’l-Mısriyye, 1384/1964. Kuşeyrî, Abdülmelik. Letâifü’l-İşârât. Thk. İbrâhîm el-Besyûnî. 3 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-âmmetü li’l-Kütüb, ts. Müslim. Sahîh. Thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts. Mâlik b. Enes. Muvatta’. Thk. Muhammed Mustafa el-A’zamî. 8 Cilt. el-İmârât: Müessesetü Zâyed b. Sultân Âl-i Nehyân, 1425/2004. Nesâî, Ebû Abdurrahmân. Sünen. Thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Haleb: Mektebü’l-matbûâti’l-İslâmiyye, 1406/1986. Önkal, Ahmet. “Hazrec (Benî Hazrec)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17: 43-44. Ankara: TDV Yayınları, 1998. Özdemir, Serdar. “Seriyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 565-6. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Öztürk, Mustafa. “Kur’an’da Müslümanlar Ve Ötekilerle Birlikte Yaşamanın Referansları”. Kutlu Doğum Haftası “Hz. Peygamber ve Birlikte Yaşama Hukuku” Sempozyumu (Mardin, 17-19 Nisan 2015). 31-58. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016. Öztürk, Mustafa. “Sehl et-Tüsterî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 321-323. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Râzî, Fahreddin. Mefâtîhu’l-Gayb (et-Tefsîru’l-Kebîr). 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1420. Sinanoğlu, Mustafa. “İslâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23: 1-2. Ankara: TDV Yayınları, 2001. Sülemî, Ebû Abdirrahmân. Tabakâtü’s-Sûfiyye. Thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1419/1998. Sülemî, Ebû Abdirrahmân. Hakâiku’t-tefsîr. Thk. Seyyid İmrân. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İmrân, 2001. Şimşek, Said. Günümüz Tefsir Problemleri. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2014. Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’an. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000. Tatcı, Mustafa. “Yûnus Emre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 600-606. İstanbul: TDV Yayınları, 2013. Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. Sünen. Thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-garbi’l-İslâmî, 1998. Uludağ, Süleyman. “Kuşeyrî, Abdülkerîm b. Hevâzin” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 473-475. Ankara: TDV Yayınları, 2002. Yavuz, Yusuf Şevki. “Fahreddin er-Râzî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 89-95. Ankara: TDV Yayınları, 1995. Yiğit, İsmail. “Sebe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 241-243. İstanbul: TDV Yayınları, 2009. Yurdagür, Metin. “Cibt”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 520. Ankara: TDV Yayınları, 1993. Yurdagür, Metin. “Tâğût” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39: 37.İstanbul: TDV Yayınları, 2010.