المدارس القديمة ودورها في تعليم العربية للناطقين بغيرها

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 60, 01.06.2017

Mustafa Kırkız Aslam Jankır

Öz

Medreselerin, Arapça bilmeyenler için Arapça öğretiminde, anlaşılmasında
ve Arap kelamının maksadının kavranmasında, medrese programı çerçevesinde ve bu dili bilmeyenlere bir hizmet olarak rolü büyüktü.
Arapça öğretiminde asıl gaye Arapça olan Allah kitabının iyi anlaşılmasıdır.
Çünkü bu dili öğrenmek, tefsir, hadis, fıkıh, mantık ve bunun gibi dini ilimlerin kilitlerini açmak isteyen öğrenci için bir anahtardır.
Osmanlı devletinin doğusunda varlık bulan bu medreseler vasıtasıyla öğrenciler birçok ilim dalında derinleşmiş ve bu ilim dalları arasında Arapça,
Kur’an-ı Kerim, tefsir, fıkıh ve bunların dışındaki felekiyat, riyaziyat, tıb,
fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, felsefe, mantık… gibi farklı ilim dallarında ilerleme kaydetmişlerdir. Bu medreselerde mezun olan öğrenciler farklı ilim
dallarında derinleşerek âlim olmuşlardır. Çünkü bu medreseler günümüz
üniversiteleri gibi sadece bir veya birkaç dalda uzmanlaşmak için eğitim
yapmıyordu aksine öğrenciler bu medreselerde bütün ilimlerde eğitim yaparak bu ilimlerin hepsinde uzmanlaşmaktaydı.
O dönemde medreselerin bireysel ve toplumsal hayatta oynadığı rol aşikârdır.
Buna ek olarak dini ve dünyevi ilimlerde öğrenciyi eğiten bu yapının eğitim
ve sosyal hayat üzerinde de büyük rolü vardı. Bu yapı yüce dinin emrettiği
yüce ahlaka önem vererek ırk, soy ve renkçe farklı olan bütün Müslümanların
kardeş olduğu hususunu da öğrenciler arasında sağlamlaştırmıştı. Bu ise, medreselerin üstlendiği büyük bir görevdir ki her insanın gerçekleştirmek istediği
toplumsal ve insani ilişkilerin iyi muhafaza edilmesi için yapılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Medreseler, konuşanlar, metotlar, medreseler, kavrama

Kaynakça

• ة بدبي ّ ّ الرابع للغة العربي ة في تركيا (نظام الكتاتيب)، المؤتمر الدولي ّ - أحمد جمي، تعليم اللغة العربي كتاب المؤتمر -10- 6 2015م. الدين الزركلي، الأعلام، دار العلم للملايين بيروت، لبنان، الطبعة السادسة عشرةكانون الثاني - خير ّ 2005 م. . (sarkiyât ) Ustos 2007 AG/ Izmir/BirLesikmatbanشرقيات- ّة، دار إحياء التراث العربي بيروت. - عمر رضاكحالة، معجم المؤلفين تراجم مصنفي الكتب العربي ة لمعهد ّ ّد عطا دنيز، دور الكتاتيب في تعليم النحو والصرف، بحث أُلقي في الورشة العلمي - محم ة بجامعة ماردين، -17- 5 2017م. ّ اللغات الحي - محمد نوري الديرشوي، المدارس الدينية، مقالة نشرت في مجلّة ڤـچـين ( الانبعاث ) العدد(25 ( دهوك خريف 2001 م. - محمد نوري الديرشوي، القطوف الجنية في تراجم العائلة الديرشوية، بقلم المؤلّف. - مصطفى بن عبدالله القسطنطيني،كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون، دار الكتب العلمية، ط 1992 م.