ŞARK MEDRESELERİNDEKİ İŞLEV KAYBININ NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ‎ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 73 - 100, 30.06.2020

Ahmet Aktaş

Öz

Bu çalışma Siirt ili örneğinde medreselerinin etkilerini yetirmesinin nedenlerini ele alan ‎bir alan araştırmasıdır. Araştırma kapsamında medreselerin tarihsel süreci işlendikten sonra, ‎şark medreselerinin etkisizleşmesinin nedenleri, alandan elde edilen çerçevesinde ‎değerlendirilmiştir. Araştırmanın örneklemi seçilirken kartopu örneklem seçme tekniği ‎kullanılmıştır. Nitel bir araştırma olarak tasarlanan çalışmada farklı yaş ve meslek ‎kategorilerinden 25 kişi ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Sahadan toplanan veriler analiz ‎edilmek için önce bilgisayar ortamında yazıya geçirilmiş, ardından da analiz edilmeye hazır ‎hale getirilmek için temalara ayrılmıştır. Çalışma sonucunda, medreselerin işlevlerini ‎yitirmesinde etkili olduğu düşünülen sekiz farklı tema tespit edilmiştir. ‎

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Medrese, İşlevsizleşme, Siirt

Kaynakça

• Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.17. Baskı, 2010‎
• Aşkın, Deniz. -Din Gelenek ve Modernleşme- Türkiye'de Şark Medreseleri ve Seydalar. ‎Ankara: Nobel Yayınları. 2018.‎
• Atmaca, Metin. "Şeyh, Şah ve Sultan: Kürtlerde Tarikat ve Devlet İlişkisi". Uluslararası ‎Seyyid Tâhâ-i Hakkâri Sempozyumu Bildiri Kitabı. 232-238. İstanbul: Hakkari ‎Üniversitesi Yayınları. 2014.‎
• Atuf, Nafi. Türkiye Maarif Tarihi -Bir deneme-. Ankara: Mualim Ahmet Halit Kitaphanesi. ‎‎1930.‎
• Çiçek, M. Halil. Şark Medreselerinin Serancâmı. İstanbul: Beyan Yayınları. 2009.‎
• Dağ, Muharrem. - Öymen, Hıfzırrahman. R. İslam Eğitim Tarihi. Ankara: Milli Eğitim ‎Basımevi. 1974.‎
• Epözdemir, Şakir. Medreseyên Kurdistanê Dı Dewra Mîran û Neqşebendıyan De. İstanbul: ‎Nubihar Yayınları. 2015.‎
• Hancock, Baverley. An Introduction to Qualitative Research. Notthingham: Trent Focus. 2002.‎
• MEDAV. http://medresealimleri.com/hakkimizda/ 15.02.2020‎
• Karademir, Nihat. Sultan Abdülhamit ve Kürtler. İstanbul: Nûbihar Yayınları. 2. Baskı. 2016.‎
• Kavak, Abdulcebbar. Mevlânâ Hâlid-i Bâğdadî ve Hâlidi Tasavvuf Geleneğnin Tarihsel ‎Gelişim Süreci. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. SBE. Doktora Tezi. 2013.‎
• Kavak, Abdulcebbar. “Hâlidiyye Medreselerinin Anadolu’daki İlim ve Kültür Hayatına ‎Katkısı”. Uluslararası İlahiyat ve İslâmi İlimler Kavşağında Medreseler Sempozyumu. ‎‎1/ 267-287. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları. 2013.‎
• Kazıcı, Ziya. İslam Medenyeti ve Müsseseleri Tarihi. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı ‎Yayınları. 16. Baskı. 2016.‎
• Kılıç, Remzi. "Osmanlı Devleti’nde Medreseler". Türk Kültür. 39/456. 2001. 205-216.‎
• Makdisi, George. Ortaçağ'da Yüksek Öğretim. İstanbul: Gelenek Yayıncılık. 2004.‎
• Özdemir, Murat. "Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir ‎Çalışma"‎. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 11/1. 2010. 323-‎‎343.‎
• Pilatin, Übeydullah. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Faaliyet Gösteren Geleneksel Eğitim ‎Kurumları. Elazığ: Fırat Üniversitesi SBE. Doktora Tezi. 2010.‎
• Şengül, Serdar. Bilgi, Toplum, İktidar: Osmanlı ve Cumhuriyet Modernleşmesi ile Karşılaşma ‎Sürecinde Doğu Medreseleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi SBE, Doktora Tezi. ‎‎2008.‎
• Tekin, Hasan Hüseyin. - Tekin, Hasan. "Nitel Araştırma Yönteminin Bir veri Toplama Tekniği ‎Olarak Derinlemesine Görüşme". İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3/13. 2006. ‎‎101-116.‎
• Yakuboğlu, Kenan. Osmanlı Medrese Eğitimi ve Felsefesi. İstanbul: Gökkubbe ‎Yayınları.2006.‎
• Yıldırım, Ali. - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin yayınları. ‎‎10. Baskı. 2016.‎
• Yılmaz, Musa K. "Kürtlerde Din Eğitimi ve Medreseler". Kürtler. Ed. Adnan Demircan ‎vd. 2/111-125. İstanbul: Nida Yayıncılık. 2015.‎
• Yüksel, Ahmet Turan. İslam’da Bilim Tarihi (Başlangıçtan Osmanlı Döneminin Sonuna ‎Kadar). Konya: Kitap Dünyası. 2002.‎