KUR’ÂN’DA ŞİRKİN İPTALİNDE VÂRİT OLAN İFADELERİN DİLSEL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 129 - 148, 30.06.2020

Ahmet Gezer

Öz

Kur’ân’ın indirilişindeki birinci gaye, insanları tevhîd inancına ulaştırmaktır, bu inancı benimsemelerini ve özümsemelerini sağlamaktır. Bu ise ilkin tevhîde zıt fikir ve inanışları ortadan kaldırmakla mümkündür. Tabiî olarak Kur’ân bunlarla mücadele etmeye yönelmiştir. Toplumu bütün yönleriyle saran şirk anlayışını bertaraf etmeye çalışmıştır.
Kur’ân; Yahudiler, Hristiyanlar, Sâbiîler, Mecûsîler ve müşrikler gibi tüm kesimleri hedef alarak, onların inanışlarının ve tanrılarının bâtıl olduğunu ispatlamıştır. Bunların hiçbirine bu manada asla tolerans göstermemiş; hepsine karşı savaş ilan etmiştir. Müşriklerin toplumsal yapılarını, temayüllerini ve ruh hallerini göz önünde bulundurarak, şirki ve şirk tanrılarını iptal için muhataplarıyla muhtelif usûllerle mücadele etmiştir. Bu cümleden olarak, Arapların öteden beri alışageldikleri üslubu da muhafaza etmiş, bildikleri bir üslupla onlarla mücadele etmeye ihtimam göstermişir. Sıklıkla kullandıkları ifadeleri Kur’ân da en mükemmel biçimde kullanmış ve bu yolla da onları ikna etmeyi hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Şirk, Müşrik, Tanrılar

Kaynakça

• AKKÂD, Abbâs Mahmûd, Allah, el-Mektebetu’l-Asriyye, Beyrût ts. ÂVNÎ, Hamîd, el-Minhâcu’l-Vâdıh li’l-Belağa, Mektebetu’l-Ulûmi ve’l-Hikem, Basım yeri yok ts. AZÎME, Muhammed Abdulhâlık, Dirâsât li’Uslûbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Hadîs, el-Kahire ts. BOLELLİ, Nesrettin, Belâğât, MÜİF Yay., İstanbul 2013. CERRAHOĞLU, İsmâîl, Tefsîr Usûlü, TDV, Ankara 2013. ÇELİK, Muhammed, Kur’ân’ın İkna Husûsiyeti, Çağlayan Yay., İzmir 1996. EBÛ HAYYÂN, Muhammed b. Yûsuf (ö. 754/1353), el-Bahru’l-Muhît, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût 1990. EBÛ ZEHRA, Muhammed b. Ahmed ( ö. 1394/1974), el-Mu’cizet’u’l-Kübrâ el-Kur’ân, Daru’l-Fikri’l-Arabî, Basım yeri yok ts. İBN KESÎR, İsmâîl b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Âzîm, Thk. Sami b. Muhammed, 2. Baskı, Basım yeri yok 1999. İBN MANZÛR, Muhammed b. Mukrim (ö. 711/1311), Lisânu’l-Arab, Dâru’s-Sadr, Beyrût 1993. İBN TEYMİYYE, Takiyyuddîn Ahmed b. Abdulhalîm, Mecmuu’-l-Fetavâ, Mecma’u’l-Melik Fehd Li’t-Tiba’eti ve’n-Neşr, Medine 1995. …………Muvafakatu Sahîhi’l-Menkûl li Sarîhi’Mâ’kûl, es-Sünnetu’l- Muhammediyye, el-Kahire 1951. ………….er-Reddu Âla’l-Mantikiyyin, Maarif, Lahor 1976. el-İSFAHÂNÎ, Râğıb, el-Müfredât fî’Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Marife, Beyrût ts. KURTÛBÎ, Muhammed b. Ahmed (ö. 670/1272), el-Cami’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Beyrût ts. KUTUB, Seyyid, Fî Zilâli’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Beyrût 1991. ..............Kur’ân’da Edebî Tasvîr, Çev. İsmail Aslan, Ravza Yay., İstanbul 1999. LE BON, Gustave, Kitleler Psikolojisi, Çev. Selahaddin Demirkıran, Yağmur Yayınevi, İstanbul 1974. el-MELKÂVÎ, Abdulkâdır Halil, Akîdetu’t-Tevhîd fi’l-Kur’ân, er-Riyad ts. er-RÂVÎ, Kâzım Fethi, Esâlîbu’l-Kasem fî’l-Lugati’l-Arabiyye, Bağdad 1976. er-RÂZÎ, Fahrettin (ö. 606/1210.), et-Tefsîru’l-Kebîr, Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût 2000. SAÎD, Abdussettâr Fethullah, el-Medhal ila’t-Tefsîri’l-Mevdûî, Dâru’t-Tevziî, el-Kahire 1991. es-SUYÛTÎ, Abdurrahmân b. Ebi Bekir (ö. 911/1506), el-İtkân fi’Ulûmi’l-Kur’ân, el- Kahire 1974. et-TABERÎ, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Müessesetu’r-Risâle, Basım yeri yok 2000. ULUTÜRK, Veli, Kur’ân-ı Kerîm Allah’ı Nasıl Tanıtıyor, Nil A.ş Yay., İzmir 1988. ez-ZEMÂHŞERÎ, Cârullah Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (ö. 1075/1143), el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Dâru’-Fikr, Beyrût ts. ez-ZERKEŞÎ, Bedreddin, el-Burhân fi’Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût 1988. ZEYDÂN, Abdulkerîm, Usûlü’d-Dave, Matba’atu Selmân el-Azamî, Bağdad 1972.