İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN DİN ANLAYIŞLARI: TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 443 - 472, 30.12.2020

Ramazan Akkır

Öz

Ülkemizde yükseköğretim düzeyinde din eğitimi veren kurumlardan birisi olan İlahiyat fakülteleri, 3 Mart 1924 tarih ve 430 sayılı Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu’nun 4. Maddesine göre İstanbul Darülfünuna bağlı olarak kurulmuştur. İlahiyat fakülteleri, 1933-1949 dönemi hariç, sürekli yükseköğretim sistemi içerisinde yer almıştır. Bu araştırmada İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin dini eğilimleri, modernist, geleneksel, siyasal ve selefi din anlayışları olmak üzere dörtlü bir kategori çerçevesinde analiz edildi. Bu çalışmanın temel amacı, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin İslâm anlayışlarının tespit edilmesidir. Öğrencilerin sahip oldukları İslâm anlayışları; cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü, aile gelir durumu ve sınıfı gibi farklı değişkenler bağlamında incelendi. Bu araştırmanın ulaşılabilir evreni, 2019-2020 öğretim yılında Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde okuyan 922 öğrencidir. Örneklem grubunu ise farklı sınıflardan tesadüfi küme örnekleme ile seçilen 290 öğrenci oluşturdu. Araştırmada veri toplama aracı olarak, kişisel bilgi formu ve 16 maddelik “İslâm Anlayışı Ölçeği” kullanıldı. Kişisel bilgi formunda öğrencilerin cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü, sınıf ve ailenin gelir durumuna yönelik beş soru yer aldı. Veri toplama aracının ikinci kısmı, “İslâm Anlayışı Ölçeği”dir. Çalışmanın ilk bölümünde modernist, geleneksel, siyasal ve selefi din yorumları hakkında bilgi verilmiş; ikinci bölümde de araştırmada elde edilen verilerin SPSS paket programında çözümlenmesi gerçekleştirildi. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistikler uygulandı. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin sahip oldukları İslâm anlayışlarının çeşitli değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılık gösterip göstermediğini tespit amacıyla ikili gruplar için t-testi, ikiden fazla gruplar için ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulandı. Sonuç bölümünde ise nicel veriler yorumlanmış ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, İlahiyat, Din anlayışı, Siyasal İslam, Modernist İslam

RELIGIOUS UNDERSTANDING OF THE FACULTY OF THEOLOGY STUDENTS: THE EXAMPLE THE FACULTY OF THEOLOGY AT TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL UNİVERSİTY

Öz

Theology faculties, which are one of the institutions that provide religious education at the higher education level in our country, were established under the Istanbul Darülfün according to the 4th article of the Law on Unification No. 430 dated March 3, 1924.Theology faculties were included in the continuous higher education system, except for the period of 1933-1949.In this study, the religious tendencies of the students of the Faculty of Theology were analyzed in four categories: modernist, traditional, political and Salafist understanding of religion. The main purpose of this study is to determine the Islamic understanding of Tekirdağ Namık Kemal University Faculty of Theology students. Students’ understanding of Islam; It was examined in terms of different variables such as gender, age, type of high school graduated from, family income and class. The accessible universe of this research is 922 students studying at Tekirdağ Namık Kemal University Faculty of Theology in the 2019-2020 academic year. The sample group consisted of 290 students selected by random cluster sampling from different classes. Personal information form and the 16-item “Islamic Understanding Scale” were used as data collection tools in the study. The personal information form included five questions about the students' gender, age, type of high school graduated, class and family income. The second part of the data collection tool is the “Islamic Understanding Scale”. In the first part of the study, information was given about modernist, traditional, political and Salafi interpretations of religion; In the second part, the analysis of the data obtained in the research was carried out using the SPSS package program. Descriptive statistics such as frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation were used in the analysis of the data. In order to determine whether the Islamic understanding of the students of the Faculty of Theology differed significantly according to various variables, t-test was used for paired groups and one-way analysis of variance (ANOVA) was applied for more than two groups. In the conclusion part, quantitative data were interpreted and evaluated.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Theology, Understanding of Religion, Political Islam, Modernist Islam

Kaynakça

• Akyüz Niyazi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Din Anlayışı Ölçeği Üzerine Bir Pilot Araştırma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XLIII/1 (2002): 123-134.
• Aydar, Hidayet. “Darülfünun İlahiyat Fakültesinden İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesine”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1. (1999): 297-311.
• Ayhan Halis. “İlahiyat Fakültesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi / 22. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Aşlamacı İbrahim. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İslâm Anlayışları Üzerine Bir İnceleme (İnönü Üniversitesi Örneği)”. İslam Ve Yorum II: Temel Tartışmalar, İmkânlar ve Sorunlar 3. Ed: Fikret Karaman. 457-483. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. Vizyon ve Misyonumuz. Erişim: 10.12. 2019. http://www.divinity.ankara.edu.tr/?page_id=104
• Altıntaş Hayrani. “İslam Düşüncesinde Tasavvuf”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXVII (1985): 111-122.
• Amman Mehmet Tayfun. “Anlamak ve Arınmak: Sosyoloji ile Tasavvuf Arasında Köprülerin Kurulması, Anlamak ve Arınmak: Sosyoloji ile Tasavvuf Arasında Köprülerin Kurulması”. APJIR: Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi. 2017.
• A. N. Amir, A. O. Shuriye, A. F. İsmail. “Muhammed Abduh’un Moderniteye Katkısı”. Trc: Osman Şahin. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi III/6, (2013): 223-241.
• Aydın Mehmet. “Fazlurrahman ve İslam Modernizmi”. İslami Araştırmalar Dergisi (Fazlur Rahman Özel Sayısı) 4/4 (1990): 273-284.
• Baloğlu Adnan Bülent. “İslâm Mesajının Farklı Anlaşılması ve Yorumlanması”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2003): 29-46.
• Burlot Joseph. Çağdaş İslam Dünyasının Önemli Sorunları. Trc: Mehmet Çakır. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1992): 113-123.
• Büyükkara Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. İstanbul: Küre Yayınları, 2017.
• Büyükkara Mehmet Ali. “11 Eylül’le Derinleşen Ayrılık: Suudî Selefiyye ve Cihadî Selefiyye”. Dinî Araştırmalar VII/20 (2004): 205-234.
• Büyükkara Mehmet Ali. “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013. Ed. Ahmet Kavas. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Cilacı Osman. “Ernest Renan’a Karşı Türk-İslâm Dünyasında Reaksiyonlar”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (1995): 181-191.
• Cündioğlu Dücane. “Ernest Renan ve “Reddiyeler” Bağlamında İslâm-Bilim Tartışmalarına Bibliyografik Bir Katkı”. Dîvan İlmî Araştırmalar 2 (1996): 1-94.
• Çelik Celalettin. “Bugünün İlahiyatı” Üzerine, Eleştirel Bir Değerlendirme”. Bugünün İlahiyatı Nasıl Olmalı? Sorunlar ve Çözümleri. Ed. Süleyman Akyürek. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2015.
• Demir Hilmi. “Nedir Bu Selefilik”. Erişim: 10.10.2019. https://www.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/hilmi-demir/603837.aspx
• Esposito John L. Islam and Politics. New York State: Syracuse University Press, 1998.
• Fuller Graham E. Siyasal İslâm’ın Geleceği. İstanbul: Timaş Yayınları, 2004.