Hazır Gıda ve İçecek Reklamları Neye Odaklanıyor? Kristal Elma Ödüllü Reklamlar Üzerinden Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 39 - 55, 30.06.2024

Aslıhan Zenginbaş

Öz

Bu araştırmanın amacı Kristal Elma Reklam ödülüne sahip hazır gıda reklamlarındaki rıza üretimini tematik analiz üzerinden betimlemektedir. Bireylerin belirli bir düşünceye ikna edilmesinde, herhangi bir olgu üzerindeki mevcut fikir ve duygularının değiştirilmesinde çoğunluklar reklamlar tercih edilmektedir. Reklamların kitleler üzerindeki etkisini ortaya koyan çalışmalar akademinin uzun süredir çalışma konularından biridir. Bu araştırma ise hazır gıda reklamlarına odaklanmaktadır. İkna ve hegemonya üretme kabiliyetinde olan reklam olgusuna kitlelerin maruz kalma oranları göz önünde bulundurulduğunda hazır gıda reklamlarının hangi temaları odağına alarak kitleleri manipüle etmeye çalıştığı literatüre önemli katkılar sağlamayı hedeflemektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tekniğinin tematik çözümlemesinden; nicel araştırma yönteminin frekans analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre sekiz ana tema elde edilmiştir. Bunlar; taze/organik/hijyenik, iyi hissettiren/serinletici, anne lezzeti/lezzetli olması, çabuk-pratik hazırlanması/kolay kullanım, hediye vermesi, güven duyulması/vatan sevgisi, kahvaltı masası/sofra kültürü, fiyatının uygun olmasıdır. Bu bulgular ışığında hazır gıda tüketiminin tüketiciye sunuşu tartışmaya açılmış ve bulgular rıza üretimi kuramsal çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reklam, Gıda reklamı, İkna, İçerik analizi

What do Ready-To-Drink Food and Beverage Ads Focus On? An Analysis of Award-Winning Ads

Öz

The aim of this research is to describe the production of consent in ready-to-eat food advertisements with Crystal Apple Advertising award through thematic analysis. Advertisements are mostly preferred in convincing individuals of a certain idea, changing their existing ideas and feelings on any phenomenon. Studies revealing the effect of advertisements on the masses have been one of the subjects of academia for a long time. This research focuses on ready-to-eat food adverts. Considering the exposure rates of the masses to the phenomenon of advertising, which is capable of producing persuasion and hegemony, it aims to make important contributions to the literature on which themes ready-to-eat food advertisements try to manipulate the masses by focusing on. In the study, thematic analysis of the content analysis technique, one of the qualitative research methods, and frequency analysis of the quantitative research method were used. According to the findings of the study, eight main themes were obtained. These are; fresh/organic/hygienic, feeling good/refreshing, mother flavour/being delicious, quick-practical preparation/easy to use, giving a gift, feeling trust/love for the country, breakfast table/table culture, affordable price. In the light of these findings, the presentation of ready-to-eat food consumption to the consumer was opened to discussion and the findings were evaluated within the theoretical framework of consent production.

Anahtar Kelimeler

Advertising, Food advertising, Persuasion, Content analysis

Kaynakça

• Adzovie, D. E., & Jibril, A. B. (2020). Motivational factors towards fast-food joint selection in under-developed country setting: A partial least square and structural equation modeling (PLS-SEM) Approach. Cogent Social Sciences, 6(1), 1-21.
• Alyakut, Ö., & Fereli, S. (2019). Gıda reklamlarında kullanılan "sağlıklı beslenme iletilerinin" değerlendirilmesi. Selçuk İletişim, 11(2), 532-574. https://doi.org/10.18094/josc.596257
• Bakır, U., & Çelik, M. (2013). Tüketim toplumuna eleştirel bir yaklaşım: kültür bozumu ve yıkıcı reklamlar. Selçuk İletişim, 7(4), 46-63. https://doi.org/10.18094/si.73814
• Bal, S. (2014). Reklamların eskimeyen yüzü “muhteşem annelik”. İlef Dergisi, 1(2), 59-85. https://doi.org/10.24955/ilef.106592
• Baudrillard, J. (2022). Tüketim toplumu. H. Deliceçaylı, & F. Keskin (Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Berger, J. (1999). Görme biçimleri. Y. Salman (Çev.). Metis Yayınları.
• Bertolotti, M., & Romana Pugelli, F. (2014). Healthy and unhealthy food in Italian television ads for adults and children. Young Consumers, 15(1) 58-67. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/YC-03-2013-00364/full/html
• Carr, S. (2021). How many advertisements are we exposed to daily? Lunio Blog. https://lunio.ai/blog/strategy/how-many-ads-do-we-see-a-day/#:~:text=Fast%20forward%20to%202021%2C%20and,10%2C000%20ads%20every%20single%20day.
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales, Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37-46. https://doi.org/10.1177/001316446002000104
• Çömlekçi, M. F., & Bozkanat, E. (2019, Eylül ). Alternatif diasporanın sosyal medya iletişimi:“New wave in Berlin” Facebook grubu örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(2), 932-352. https://doi.org/10.19145/e-gifder.554323
• Dilber, A., & Dilber , F. (2018). Çocukların beslenme alışkanlıklaırna gıda reklamlarının etkisi: Karaman ili alan araştırması. Al-Farabi Uluslararası Bilimler Dergisi, 2(2), 150-178
• Dyer, G. (2008). Advertising as communication. Routledge.
• Elden , M., Ulukök, Ö., & Yeygel , S. (2011). Şimdi reklamlar. İletişim Yayınları .
• Erdoğan, M. G. (2014, 12 29). Turizm reklamlarında yaşam tarzlarının inşası: göstergebilimsel çözümleme [Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi]. http://dspace.baskent.edu.tr/bitstream/handle/11727/2095/10060153.pdf
• Ersoy, S., & Özbaş, S. (2020). Çocukların gıda tüketimi üzerine televizyon reklamlarının etkisi. Akademik Gıda Dergisi, 18(2), 172-179. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.758833
• Fletcher, W. (2010). Advertising: A very short introduction. OUP Oxford.
• Gauthier, K. I., & Krajicek, M. J. (2013). Obesogenic environment: a concept analysis and pediatric perspective. J Spec Pediatr Nurs, 18(3), 202-210.
• Guran et. al. (2010). Content analysis of food advertising in Turkish television. Journal of Paediatrics And Child Health, 46 (7-8), 427-430. doi: 10.1111/j.1440-1754.2010.01753.x.
• Gürel, S. (2020). COVİD-19 salgını süresince televizyonda ve sosyal medyada yayınlanan gıda reklamlarının sağlık eğitimi alan öğrencilerin besin seçimi üzerine etkilerinin incelenmesi . Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Harris, J. L., Fleming-Milic, F., Phaneuf, L., Jensen, M., Cho, Y. Y., McCann, M., & Mancini, S. (2021). Fast food advertising: Billions in spending, continued high exposure by youth. UConn Rudd Center for Food Policy & Obesity.
• Herman, E. S., & Chomsky, N. (2012). Rızanın imalatı kitle medyasının ekonomi politiği. S. N. Hazar (Çev.). BGST Yayınları.
• Holsti, O. R. (1969). Content analysis for the social sciences and humanities. Addison-Wesley Publishing.
• Hülür , A., & Çat, A. (2018). Gıda reklamlarında kadının temsili. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(6), 1-12.
• Kaya, M. A. (2019). Propaganda, medya propagandasının iki kavramı "rıza imalatı" ve "CNN etkisi" ve bu uygulamaların savaşlardaki örnekleri. [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.13271.91048
• Kireçci, A. N. (2018). Reklamcılıkta görsel iknanın kurumsallaştırılma çabaları ve Phillips ve Mcquarrie'nin reklamcılıkta görsel retorik sınıflandırılması üzerinden reklam analizleri . Selçuk İletişim, 11(2), 347-373. https://doi.org/10.18094/josc.415276
• Kristal Elma. (2023a, 2 Ekim). Ona Likit (Becerikli Hanım). Kristal Elma 7. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023b, 2 Ekim). Cappy. Kristal Elma 21. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023c, 2 Ekim). Coca-Cola. Kristal Elma 10. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023d, 2 Ekim). Uludağ Gazoz. Kristal Elma 10. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023e, 2 Ekim). Margarin. Kristal Elma 5. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023f, 2 Ekim). Knorr Express Çorbaları/Kantin. Kristal Elma 13. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023g, 2 Ekim). Luna Margarin. Kristal Elma 3. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023h, 2 Ekim). Lipton Ice Tea-Opet Promosyonu. Kristal Elma 15. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023i, 2 Ekim). Pınar Sosis. Kristal Elma 19. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023j, 2 Ekim). Pınar Beyaz. Kristal Elma 23. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023k, 2 Ekim). Sana Margarin (Kahvaltı). Kristal Elma 7. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023l, 5 Ekim). Knorr “Masalar”. Kristal Elma 17. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Kristal Elma. (2023m, 5 Ekim). Nescafe Şampiyon. Kristal Elma 9. Dönem [Video]. https://www.kristalelma.org.tr/arsiv
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174. https://doi.org/10.2307/2529310
• Moon, Y. S. (2010). How food ads communicate ‘health’ with children: a content analysis of Korean television commercials. Asian Journal of Communication, 20 (4), 456-476. https://doi.org/10.1080/01292986.2010.496858
• Onay, A. (2017). Reklamlarda değerler: 2007 yılı Türk televizyon reklamlarının içerik analizi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-17.
• Parker , B. J. (2003). The use of nutrient content, health, and structure/function claims in food advertisements. Journal of Advertising, 32(3), 47-55.
• Poels, K., & Dewitte, S. (2019). The role of emotions in advertising: A call to action. Journal of Advertising, 48(1), 81-90. https://doi.org/10.1080/00913367.2019.1579688
• Renz, S. M., Carrington, J. M., & Badger, T. A. (2018). Two strategies for qualitative content analysis: An intramethod approach to triangulation. Qualitative health research, 28(5), 824-831.
• Ritzer, G. (2021). Toplumun McDonaldlaştırılması: çağdaş toplum yaşamının değişen karakteri üzerine bir inceleme. Ş. Kaya (Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Sanay, Y. (2021). Kristal elma ödüllü televizyon reklamlarında toplumsal cinsiyet temsil ve rolleri üzerinden bir içerik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(32), 1297-1315.
• Sayın, H. (2020, 11 Ocak). Aşırı İletişim ve Marka Patlaması. Hüseyin Sayın Pazarlama, Marka ve İletişim Blogu.https://www.huseyinsayin.com/asiri-iletisim-ve-mesaj-patlamasi/#:~:text=San%C4%B1r%C4%B1m%20bug%C3%BCn%20tamda%20Orwell'%C4%B1n,ila%2020.000%20mesaja%20maruz%20kal%C4%B1yor.
• Schiller, H. (1993). Zihin yönlendirenler. C. Cerit (Çev.). Dokuz Eylül Yayınları.
• Sığınç , H., & Koç, B. (2017). Sübliminal mesajlar ve gıda tüketimi üzerine bir değerlendirme. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 83-96.
• Theaker, A. (2006). Halkla ilişkilerin el kitabı. M. Yaz (Çev.). MediaCat Yayınları.
• Yavuz, A. (2020). Reklamlar aracılığıyla duygu yönetimine göstergebilimsel bir bakış: Coca cola örneği [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi].
• Yılmaz, E., Yılmaz, İ., & Uran, H. (2007). Gıda maddeleri tüketiminde medyanın rolü: Tekirdağ ili örneği. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi (3), 9-14.