TÜRK TURİZM SEKTÖRÜNDE KARİYER ENGELLERİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 71 - 87, 31.12.2024

Tolga Özdemir , Harun Çalhan

https://doi.org/10.5281/zenodo.14568408

Öz

Turizm, dünya ekonomisinde önemli paya sahip dinamik bir sektördür ve dünya genelinde geniş istihdam fırsatları sunmaktadır. Diğer taraftan, turizm sektöründe kariyer yapmak isteyen bireyler, çeşitli yapısal ve kültürel engellerle karşılaşmaktadırlar. Çalışanların turizm sektöründeki işletmelerde karşılaştıkları bazı engeller, kariyerlerinde ilerlemesini engellememekte ve dahası sektörden kopmalarının temel nedeni de olabilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, Türk turizm sektöründe karşılaşılan kariyer engellerini doküman analizi yöntemiyle ulusal turizm literatürüne dayalı olarak incelemektir. Bu çalışmada ulusal turizm literatüründeki son 20 yılda yayımlanmış konu ile ilgili mevcut çalışmaların sistematik bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma çerçevesinde öncelikle 2004-2024 yılları arasında kariyer engellerine yönelik yapılmış deneysel çalışmalar araştırılmıştır. Çalışma kapsamında turizm sektöründe kariyer engelleri konusunda yayımlanmış 25 adet deneysel araştırma belirlenmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. Söz konusu çalışmalar 2004-2014 ve 2015-2024 şeklinde iki döneme ayrılmak suretiyle incelenmiştir. Çalışmada turizm çalışanlarının karşılaştığı en temel örgütsel kariyer engellerinin cam tavan, kraliçe arı sendromu, mobbing, engellenme, cinsiyet ayrımcılığı ve fırsat eşitsizliği olduğu anlaşılmıştır. Özellikle turizmde kadınların üst düzey yönetim pozisyonlarına erişimini önemli ölçüde sınırlayan "cam tavan" ve "kraliçe arı sendromu" gibi cinsiyet temelli engellerin öne çıktığı görülmüştür. Bu çalışmanın, konu ile ilgili literatürdeki eksiklikleri tamamlamaya katkı sunabileceği ve gelecekte yapılacak araştırmalara yönelik bazı ipuçları sunabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Engelleri, Cam Tavan, Kraliçe Arı, Turizm

Etik Beyan

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 90, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı TR Dizin Etik Kurul Kriterleri ve Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalar gereğince insandan anket, mülakat, odak grup çalışması, deney vb. yollarla veri toplanmasını içeren çalışmalarda Etik Kurul Onay Belgesi alınması zorunludur. 2020 yılı öncesinden tamamlanmış çalışmalardan Etik Kurul Onay Belgesi istenmemektedir. Bu çalışmanın tüm aşamalarında etik kurallara riayet edildiğini yazar(lar) beyan eder. Aksi bir durumun Journal of Tourism Research’in hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk yazarlara aittir.

AN EVALUATION OF CAREER BARRIERS OF THE TURKISH TOURISM SECTOR

Öz

Tourism is a dynamic sector that holds significant importance in the world economy and offers extensive employment opportunities globally. However, individuals aspiring to build careers in the tourism sector encounter various structural and cultural barriers. Some of these obstacles not only hinder career progression within tourism enterprises but also serve as primary reasons for professionals leaving the sector. The primary aim of this study is to examine the career barriers encountered in accommodation businesses within the Turkish tourism sector, using the document analysis method based on national tourism literature. Specifically, the study systematically reviews existing researches published in the national tourism literature over the past 20 years. Within the scope of this research, experimental studies conducted on career barriers between 2004 and 2024 were identified and evaluated. The study identified and reviewed 37 experimental research studies focused on career barriers in the tourism sector, categorized into two periods: 2004-2014 and 2015-2024. The analysis revealed that the most significant career barriers faced by tourism employees include the glass ceiling, queen bee syndrome, mobbing, blocking, gender discrimination, and unequal career opportunities. Particularly, gender-based barriers such as the "glass ceiling" and "queen bee syndrome" significantly limit women's access to senior management positions in tourism. This study aims to contribute to filling gaps in the literature on this topic and provide insights for future research endeavors.

Anahtar Kelimeler

Career Barriers, Glass Ceiling, Queen Bee, Accommodation Sector, Tourism.

Etik Beyan

In accordance with Article 90 of the Turkish Penal Code No. 5237, TR Index Ethics Committee Criteria of the Council of Higher Education and the agreements to which Turkey is a party, it is mandatory to obtain an Ethics Committee Approval Certificate for studies involving data collection from humans through surveys, interviews, focus group studies, experiments, etc. For studies completed before 2020, an Ethics Committee Approval Document is not required. The author(s) confirm that ethical principles have been adhered to throughout the course of this study. In the event that this is not the case, the responsibility lies with the authors and not with the Journal of Tourism Research.

Kaynakça

• Akat, İ., & Budak, G. (1994). İşletme yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Akın, A. Şimşek, M. Y., & Akın, A. (2012). Turizm sektörünün ekonomideki yeri ve önemi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(7), 63-81.
• Aksu, M., & Şahin, B. (2022). Kraliçe arı sendromu bağlamında kadınların kariyer yolunda erilleşme sorununun teorik incelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, 1(1), 1-25.
• Aktaş, K. (2015). Genel anlamda kariyer ve kariyer sorunları. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 1(1), 26-36.
• Alhas, F. (2021). Geçmişten günümüze kadar kadın yöneticilere konulan kariyer engelleri. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 62-77.
• Alkan, Ö. (2014). Konaklama işletmelerinde kadın çalışanların karşılaştıkları engellerin kariyer planlamasına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Alparslan, A., Öztürk, M., & Çarıkçı, İ. H. (2018). Çift kariyerli akademisyenlerin iş yeri ve evdeki iyi oluşları üzerine bir saha araştırması. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 145-155.
• Anafarta, N., Sarvan, F., & Yapıcı, N. (2008). Konaklama işletmelerinde kadın yöneticilerin cam tavan algısı: Antalya ilinde bir araştırma. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (15), 111-137.
• Atalay, E. (2021). Kariyer yönetimi ve güncel kariyer sorunları. Ş. Karabulut (Ed.), İçinde: Yönetim-Strateji- Organizasyon: Teoride ve Uygulamada (s.381-395). Ankara: Gazi Kitabevi
• Aydağ, P. (2012). Turizm sektöründe cam tavan sendromu: Adana ve Hatay illerindeki 4-5 yıldızlı konaklama işletmeleri ve IATA üyesi seyahat acentaları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Aydın Tükeltürk, Ş., & Şahin Perçin, N. (2008). Turizm sektöründe kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer engelleri ve cam tavan sendromu: Cam tavanı kırmaya yönelik stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 113-128.
• Aydın, N. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• Aytaç, S. (1997). Çalışma hayatında kariyer yönetimi, planlaması, geliştirilmesi, sorunları. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Aytaç, S. (2005). Çalışma yaşamında kariyer. (1. Baskı). İstanbul: 4 Nokta Matbaacılık.
• Balcı, E., & Aslan, E. B. (2022). Turizmde çalışan kadın sorunları: Antalya’da 5 yıldızlı otellerin yiyecek-içecek departmanlarında çalışan kadınlar. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10(3), 1674-1698. https://doi.org/10.2139/ssrn.4746756
• Battal, F., Akgül, S., Şengün, H., & Kılıçaslan, Ş. (2017). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ve cam tavan sendromu ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Dergisi, 34, 221-250.
• Bayraktaroğlu, S. (2008). İnsan kaynakları yönetimi (3. Baskı). Adapazarı: Sakarya Yayınları.
• Betz, N. E. (2000). Self-efficacy theory as a basis for career assessment. Journal of Career Assessment, 8(3), 205-222. https://doi.org/10.1177/106907270000800301
• Bilgili, H., & Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2165-2200.
• Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi (6. Baskı). İstanbul: Arıkan Yayınları.
• Blanchard, A. K., & Blanchard, J. C. (2020). Isolation, lack of mentorship, sponsorship, and role models. A. K. Blanchard, J. C. Blanchard (Eds.), In: Burnout in Women Physicians: Prevention, Treatment, and Management (s. 193-216). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-37587-7_12
• Bolat, T., Bolat, O. İ., Seymen, O., & Katı, Y. (2017). Otellerde nepotizm ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Kariyer düzleşmesinin aracılık etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 157-180.
• Bora, D., & Şahin Perçin, N. (2021). Turizm işletmelerinde kariyer engelleri. V. Altıntaş, Y. Yumuk (Ed.), Turizm ve Kariyer (ss. 17-46). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozkurt, Ö. (2019). Kariyer engelleri ve kariyer sorunları. E. Kaygın, Y. Zengin (Ed.), İçinde: Kariyer Temel Kavramlar, Yönetimi, Güncel Konular. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Catanese, L., & Shoamanesh, A. (2017). Identifying the right mentor. Stroke, 48(9), e248-e251.
• Cave, P., & Kilic, S. (2010). The role of women in tourism employment with special reference to Antalya, Turkey. Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(3), 280-292.
• Cömert, M. (2014). Turizm eğitimi alan öğrencilerin sektörde çalışmak istedikleri alanlar ve sektördeki istihdamda cinsiyet ayrımcılığıyla ilgili düşünceleri. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (1), 50-62.
• Crites, J. O. (1969). Vocational psychology. New York: McGraw-Hill.
• Çalhan, H., & Ertan, F. (2023). Examination of career titled articles in the hospitality, tourism and sport field (WoS) using bibliometric mapping technique. Journal of Humanities & Tourism Research, 13(4), 747-763.
• Çalık, T., & Ereş, F. (2006). Kariyer yönetimi: Tanımlar, kavramlar, ilkeler. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çavuş, Ş., & Kaya, A. (2015). Turizm lisans eğitimi alan öğrencilerin kariyer planları ve turizm sektörüne yönelik tutumu. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 101-117.
• Çelen, O., & Tuna, M. (2021). Konaklama İşletmelerindeki kadın çalışanların kraliçe arı sendromu algılarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3). 2127-2148
• Çelen, O. (2022). Antalya’daki beş yıldızlı konaklama işletmelerinde kraliçe arı sendromunun bağlılık ve verimlilik üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Çımat, A., & Bahar, O. (2003). Turizm sektörünün Türkiye ekonomisi içindeki yeri ve önemi üzerine bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (6), 1-18.
• Çiçen, C., Boyacıoğlu, E. Z., & Oğuzhan, A. (2020). Turizmde kadın işgücünün cinsiyet ayrımcılığı algısı: Edirne ilinde bir araştırma. Tourism and Recreation, 2(1), 54-63.
• Dalkıranoğlu, T. (2006). Çalışma yaşamında kadın işgücü ve cinsiyet ayrımcılığı: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Davletova, B. (2019). Kadın yöneticilerin kariyer engellerinin örgütsel sapma davranışlarına etkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• De Cenzo, D. A., & Robbins, P. (1996). Human resource management (5th ed.). Wiley Series in Management.
• Demir, E. (2023). Konaklama işletmelerindeki kadın çalışanların cam tavan algısı: Van ili örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 303-316.
• Demirdelen, D. (2013). Yöneticilerin kariyer tatminine ilişkin görüş ve algılamaları: Antalya’da 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Demirer, S. F. (2018). Örgüt kültürü ve örgütsel destek algısının cam tavan engeli ile ilişkisi: İstanbul turizm sektörü kadın çalışanları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• Demirkol, Ş., Fidan, F., & Pelit, E. (2004). Turizm sektöründeki bayan işgörenlerin karşılaştıkları sorunlar ve otel işletmelerinde bir uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(8), 71-88.
• Duruk, E., & İnce, F. F. (2024). Turizmde kadın çalışanların cam tavan sendromuna maruz kalma düzeyleri ile iş doyumları arasındaki ilişki: Kamu ve özel sektör işletmelerinde bir uygulama. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(2), 96-114.
• Eren, S., & Güleç, E. (2023). Mutfakta kadınlara yonelik cinsiyet ayrımcılığı var mıdır? Gastronomi ve mutfak sanatları bolumunde okuyan kadın oğrenciler uzerine bir araştırma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(12), 1617-1634.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25 Eylül 1992, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Ersoy, S. (2007). Kariyer geliştirme programlarının örgütsel bağlılığa etkisi: Tekstil sektöründe karşılaştırmalı bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Sakarya Üniversitesi. 27
• Esen, O., Atay, H., & Gürdoğan, A. (2023). Otel çalışanlarının kariyer beklentilerine yönelik bir inceleme: Kuşadası örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(2), 906-929.
• Fındık, E. (2016). İş-aile çatışmasının cam tavan sendromu üzerindeki etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Geçgin, E., & Gülsoy, N. (2024). Sosyo-demografik özellikler ile cam tavan sendromu arasındaki ilişki: Mutfak çalışanları örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 64, 102-119.
• Gerek, M. (2009). Örgütsel kariyer yönetimi: Tekstil işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Güleç, M. (2015). Kadın çalışanlarda cam tavan sendromunun örgütsel vatandaşlığa etkileri: Kuşadası 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Günden, Y. (2011). Konaklama İşletmelerinde çalışan kadın yöneticilerin karşılaştıkları cam tavan engelleri ve Muğla örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Muğla Üniversitesi.
• Güneş, E., Sormaz, Ü., & Bilim, Y. (2016). Yiyecek-içecek hizmetleri (F&B) personelinin kariyer engeli ve çözüm önerileri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 4(1), 148-163.
• Güzel, B. (2009). Kadın çalışanların kariyer engellerinin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Güzel, B., & Özgül, E. (2014). Turizm işletmelerinde iş-aile yaşamı çatışması. Ş. Aydın Tükeltürk, N.Şahin Perçin, B. Güzel (Ed.), İçinde: Turizm İşletmelerinde Çalışan İlişkileri Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Hockley, C. (2004). Mobbing: Children the unlikely victims. Workplace Mobbing Conference, Brisbane Australia, 14-15 October 2004 (s.1-11). Erişim: 15.05.2024. https://workplacemobbing.com.au/wp-content/uploads/2018/09/Hockleyimpactchildren.pdf
• Ilgaz, B., & Güzel, Ö. (2019). Turist rehberliği bölümü öğrencilerinin kariyer devamlılığı: Çoklu uyum analiz çalışması. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 61-74.
• Kakşa, D. (2022). Mutfak çalışanı kadınlara yönelik ön yargılar ve cinsiyet ayrımcılığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Kalaycıoğlu, E. (2018). Kariyer uyum yeteneğinin çalışanların iş performansına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi.
• Karacaoğlu, S. (2024). Kadın turist rehberlerinin yaşadıkları cinsiyet kaynaklı sorunlar, engeller ve çözüm önerileri üzerine betimsel bir araştırma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(1), 21-40.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kaya, Ş. (2017). Turizmde kadın emeği. Karatahta İş Yazıları Dergisi, 9, 1-22.
• Kaynak, T., Andal, Z., & Ataay, İ. D. (1998). İnsan kaynakları yönetimi (İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayını No. 276). İstanbul Üniversitesi.
• Keskin, E. (2016). Beş faktör kişilik özellikleri ve cam tavan engeli arasındaki ilişkiler: Antalya Kundu bölgesindeki beş yıldızlı oteller üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Kır, A., & Er, A. S. (2017). Organizasyonlarda kariyer planlaması ve kariyer engelleri. Electronic Journal of Vocational Colleges, 7(2), 14-23.
• Kısa, M. C., & Şahin, D. (2022). Otel işletmelerinde kadın yönetici olmak: Ordu ili örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1061-1088.
• Lockwood, N. (2004). The glass ceiling: Domestic and international perspectives. İçinde: Society for Human Resource Management. (s. 1-10). Virginia, USA. https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=96b39774281b6b233d2c5c8c0c015207a0d84061
• London, M. (2014). Career barriers: How people experience, overcome, and avoid failure. NewYork: Psychology Press.
• Mayuk, A. (2013). Çalışma yaşamında kadın ve konaklama işletmelerinde kadın yöneticilerde cam tavan sendromunu önlemeye yönelik stratejiler: İstanbul örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
• McWhirter, E. H. (1992). A test of the career commitment and aspirations of Mexican American high school girls. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Arizona State University, Temple, AZ.
• O'Leary, Z. (2004). The essential guide to doing research. Sage Publications.
• Öksüz, M. (2023). Cumhuriyetin ilanından günümüze kadının turizm sektöründeki yeri: Karşılaşılan kariyer engelleri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 34(3), 255-272.
• Öktem, Ş., Kubat, G., & Kızıltan, B. (2018). Otel işletmelerinde kadın işgören davranışlarını etkileyen algılara ilişkin bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29(2), 197-208.
• Özdaşlı, K., & Arslan, E. T. (2009). Paralel kariyer arayışının nedenleri: Isparta’da faaliyet gösteren STK’larda bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 151-164.
• Özden, M. C. (2008). Başarılı bir hayat için kariyer planlaması ve yönetimi. İstanbul: Ödül Yayınları.
• Özmen, K., Bilgin, E. Ö., & Ubbelohde, G. (2018). Otel işletmelerinde kadın yönetici olmak: Sakarya ili örneği. 1.Uluslararası Turizmde Yeni Jenerasyonlar ve Yeni Trendler Konferansı (01-03 Kasım 2018) Sapanca, (s. 145-161).
• Payne, G., & Payne, J. (2004). Key concepts in social research (pp. 1-248). https://www.torrossa.com/en/resources/an/4912774#
• Pelit, E., & Türkmen, F. (2008). Otel işletmeleri iş görenlerinin tükenmişlik düzeyleri: Yerli ve yabancı zincir otel işletmeleri iş görenleri üzerinde bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 117-139.
• Pelit, E., Güçer, E., & Demirdağ, Ş. A. (2016). Kadın işgörenlerin karşılaştığı sorunların iş bırakma eğilimlerine etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 43-66.
• Racapova, R., & Tekin, E. (2019). Çift kariyerli eşlerde örgütsel stresin iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 609-628.
• Sabuncuoğlu, Z. (2016). İnsan kaynakları yönetimi (8. Basım). Bursa: Alfa Akademi.
• Saçlı, Ç. (2011). Otel işletmelerinde tükenmişlik sendromu: Konya ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Scott, D., & Morrison, M. (2005). Key ideas in educational research. A&C Black.
• Sezen, B. (2008). Örgütlerde kadın çalışanların karşılaştıkları cam tavan engeli: Orta ve büyük ölçekli otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Soysal, A., & Kılınç, E. (2016). İşletmelerde stratejik insan kaynakları yönetimi sürecinde performans değerlendirme ve kariyer yönetimi uygulamaları. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), 326-347.
• Sürmeli, C. (2022). Cam tavan sendromunun örgütsel bağlılığa etkisi: Antalya ilinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Swanson, J. L., & Woitke, M. B. (1997). Theory into practice in career assessment for women: Assessment and intervention regarding perceived career barriers. Journal of Career Assessment, 5, 431-450.
• Şahin Perçin, N., & Zümrüt Demirel, H. (2018). Otel işletmelerindeki kadın yöneticilerin kariyer engellerinin kariyer geliştirme stratejileri üzerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 545-557.
• Tanrıverdi, H., Yılmaz, A., Pala, B., & Ercan, F. Z. (2019). Kişilik özellikleri, duygusal zekâ, kariyer uyum yeteneği ve turizmde kariyer yapma isteği arasındaki ilişkilerin incelenmesi: İstanbul Üniversitesinde turizm işletmeciliği eğitimi alan öğrenciler üzerine bir araştırma. Uluslararası Turizm, Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 3(1), 41-56. https://doi.org/10.5281/zenodo.3524691
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz mobbing. Çalışma ve Toplum, 4(11), 13-28.
• Tiyek, R. (2011). Yıldırma davranışlarının belediye çalışanları tarafından değerlendirilmesi: Bir büyükşehir belediyesinde araştırma. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Tunçer, P. (2012). Değişen insan kaynakları yönetimi anlayışında kariyer yönetimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 203-233.
• Üçyıldız, U. H. (2017). Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılamaları: Ege bölgesinde faaliyet gösteren seyahat acentalarında bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Ünlü, H. (2022). Turizm sektöründe kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer engelleri: Cam tavan sendromu, kariyer platosu ve süper kadın ideali. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ünlüönen, K., & Şahin, S. Z. (2011). Turizmde istihdam. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 1-25.
• Ünüvar, Ş., Sarı, Ş., & Dağhan, M. (2021). Eysenck kişilik özelliklerinin kariyer yapma isteği üzerine etkisi: Turizm eğitimi alan öğrenciler üzerine bir araştırma. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 1(1), 30-49.
• Yanardağ, M. (2009). Örgütlerde engellenme duygusu: Konaklama işletmelerinde çalışanlar üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Yetim, D., & Şahin, E. M. (2008). Aile hekimliğinde kadına yönelik şiddete yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi, 2(2). 48-53.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yolcu, N. (2021). Cam tavan sendromunun örgütsel güven ve işten ayrılma niyetine etkisi: Edirne ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi, Kırklareli.
• Zeybek, E. (2010). Kariyer engelleri ve cam tavan: Ankara’da faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.