POST-SOSYALİST ROMANYA’NIN ALEGORİSİ OLARAK SIERANEVADA

Yıl 2017, , 139 - 169, 15.03.2019

Gönül Eda Özgül

https://doi.org/10.32001/sinecine.536542

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, post-sosyalist Romanya Sineması yönetmenlerinden Cristi Puiu’nun Sieranevada (2016) adlı filmi, tarihsel-alegorik bir okumayla değerlendirilmekte ve filmin içeriği, biçimi ve türe ait özelliklerinin Romanya toplumunun tarihsel bir fotoğrafını çekmekte işbirliği yaptıkları ortaya konmaktadır. Bu fotoğraf, yeni bir gerçekçiliğin özelliklerini ve Romanya Sinemasında var olan önceki gerçekçilik biçimlerinin mutlaklığından uzak yeni bir görme biçimini yansıtmaktadır. Sosyalist rejimlerin yıkılışı gibi toplumda büyük dönüşümlere yol açan olaylar, “ev”, aidiyet ve kimliğe ilişkin tahayyülleri ve tarihle ilişkiye girme biçimlerini dönüşüme uğratmak-tadır. Bu çalışmada, filmin aidiyet, kimlik ve tarihe ilişkin olarak ürettiği anlayış, “ev”in, evin içindeki geçmiş izleri ve hayalet figürlerinin, kamera ve izleyenin hayaletimsi birer varlık olarak inşa edilme biçimlerinin çözümlenmesi ve karakterlerin tarihle ilişkiye girmenin farklı biçimleri olarak okunması aracılığıyla değerlendirilmektedir. Bununla amaçlanan, filmin kimlik, aidiyet ve tarihe ilişkin olarak ortaya koyduğu anlayışın, sadece post-sosyalist toplumları değil, modernlikle tanımlanan “demokratik” kapitalist toplumları ve sinemalarını da yeniden düşünmeye ilişkin bir hareket noktası olarak değerlendirilebileceğinin ortaya konmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Romanya Yeni Dalga Sineması, post-sosyalizm, mo- dernite, kimlik, tarih, Cristi Puiu

Sieranevada as an Allegory of Post-Socialist Romania

Öz

In this study, Romanian director Cristi Puiu’s film Sieranevada (2016) is given a historical-allegorical reading, showing how the film’s content, form, and generic properties cooperate to form a historical photograph of Romanian society. This photograph bears the characteristics of a new realism, a new way of seeing in contrast to the absolutism of previous modes of realism in Romanian Cinema. Events in the collapse of socialist regimes, which cause big transformations in societies, also bring forth the transformation of the way “home,” belonging, and identity are imagined and the way people deal with history. In this study, the understanding of identity and history found in the film is examined through an analysis of the construction of “home,” with its ghosts and traces of the past, and also an analysis of the way in which the camera and the viewer are represented as ghostly figures. The objective of these analyses is to propose that the understanding of identity, belonging, and history produced in the film is a departure point from which to rethink not only post-socialist societies but also “democratic” capitalist societies as defined by modernity and their cinemas.

Anahtar Kelimeler

Romanian New Wave Cinema, post-socialism, modernity, iden- tity, history, Cristi Puiu

Kaynakça

• Adorno, T.W. (1998). Minima Moralia Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar (Çev. O. Koçak ve A. Doğukan). İstanbul: Metis (Özgün eser 1951 tarihlidir).
• Andreescu, F.C. (2013). Seeing the Romanian Transition in Cinematic Space. Space and Culture, 16(1), 73-87.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik (Çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı (Özgün eser 1991 tarihlidir).
• Boia, L. (2001). History and Myth in Romanian Consciousness (Çev. J.C. Brown). Budapeşte: Central European University Press (Özgün eser 1997 tarihlidir).
• Borneman, J. (2004). Introduction: Theorizing Regime Ends. J. Borneman (Ed.), Death of the Father: An Anthropology of the End in Political Authority (s. 1-33). New York: Berghahn.
• Derrida, J. (1999). Différance. Toplumbilim Jacques Derrida Özel Sayısı, 10, 49-63 (Özgün eser 1968 tarihlidir).
• Derrida, J. (2001). Marx’ın Hayaleti: Borç Durumu, Yas Çalışması ve Yeni Enternasyonel (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: Ayrıntı (Özgün eser 1993 tarihlidir).
• Freud, S. (2003). The Uncanny (Çev. D. McLintock). A. Phillips (Ed.) The Uncanny (s. 123-162). Londra: Penguin (Özgün eser 1919 tarihlidir).
• Fukuyama, F. (1989). The End of History?. The National Interest, 16, 3-18.
• Georgescu, D. (2010). “Ceauşescu Hasn’t Died”: Irony as Countermemory in Post-Socialist Romania. M. Todorova, Z. Gille (Ed.), Post-Communist Romania (s. 155-177). New York: Berghahn.
• Ieta, R. (2009-2010). The New Romanian Cinema: A Realism of Impressions. Film Criticism, 34(2-3), 22-36.
• Kideckel, D. A. (2004). The Undead: Nicolae Ceaşescu and Paternalist Politics in Romanian Society and Culture. J. Borneman (Ed.), Death of the Father: An Anthropology of the End in Political Authority (s. 123- 148). New York: Berghahn.
• Kumar, K. (1992). The Revolutions of 1989: Socialism, Capitalism, and Democracy. Theory and Society, 21(3), 309-356. Erişim: 05-12-2016, http:/www.jstor.org/stable/657580.
• Kumar, K. (1993). The End of Socialism? The End of Utopia? The End of History?. K. Kumar, S. Bann (Ed.), Utopias and the Millennium (s. 63-81). Londra: Reaktion.
• Lacan, J. (2002a). Response to Jean Hyppolite ‘s Commentary onFreud’s “Verneinung”. B. Fink, H. Fink ve R. Grigg (Çev.), Écrits: The First Complete Edition in English (2002) (s. 318-333). New York: W. W. Norton & Company (Özgün eser 1956 tarihlidir).
• Lacan, J. (2002b). The Mirror Stage as Formative of the I Function as Revealed in Psychoanalytic Experience. B. Fink, H. Fink ve R. Grigg (Çev.), Écrits: The First Complete Edition in English (s. 75-81). New York: W.W.Norton& Company (Özgün eser 1949 tarihlidir).
• Levinas, E. (2003). On Escape (Çev. B. Bergo). Stanford: Stanford University Press (Özgün eser 1935 tarihlidir).
• Marx, K. (2009). A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right: Introduction. J. O’Malley (Ed. ve Çev.). Critique of Hegel’s Philosophy of Right (s.129-142). Cambridge: Cambridge University Press (Özgün eser 1843-44 tarihlidir).
• Marx, K. & Engels, F. (2016). Komünist Manifesto Manifestosu (Çev. Y. Onay). İstanbul: Evrensel (Özgün eser 1848 tarihlidir).
• Popescu-Sanddu, O. (2010). Let’s All Freeze Up Until 2100 or so: Nostalgic Directions in Post-Communist Romania. M. Todorova, Z. Gille (Ed.), Post-Communist Nostalgia (s. 113-129). New York: Berghahn.
• Puiu, C. (Yönetmen). (2016). Sieranevada [Film]. Romanya: Mandragora v.d.
• Ratner, M. (2012). Lucian Pintilie: Romania in Focus. Film Quarterly, 65(4), 53-56. Erişim: 05.12.2016, http:/www.jstor.org/stable/10.1525/ fq.2012.65.4.53.
• Serban, A.L. (2009-2010). Romanian Cinema: From Modernity to Neo-Realism. Film Criticism, 34(2-3), 2-21.
• Stan, M. & V. Tismăneanu (2015). Coming to Terms with the Communist Past: Democracy and Memory in Romania. L. Stan, D. Vancea (Ed.), Post-Communist Romania at Twenty-Five: Linking Past, Present and Future (s. 23-41). Lanham: Lexington.