HAFIZA MEKÂNIN ÖLÜ ZAMAN SIZINTISI: MUSTANG

Yıl 2016, , 95 - 122, 15.03.2019

Yıldız Derya Birincioğlu

https://doi.org/10.32001/sinecine.537789

Cited By: 1

Öz

Deniz Gamze Ergüven’in “En İyi Yabancı Film” dalında 88. Akademi Ödülleri’ne Fransa’dan aday olarak gösterilen Mustang (2015) filmi, Türkiye’deki geleneksel kadın-erkek rollerini, kadın-erkek arasındaki güç ve iktidar ilişkisini ele alır. Mustang bu girift ilişkiyi taşrada yaşayan yetim beş kardeşin oynadığı bir oyunun çevredekiler tarafından farklı yorumlanması sonucu değişen hayatlarını ve özgürlük mücadelelerini konu edinerek sunar. Film, anlatısında hafıza mekân olarak kullandığı taşrayla toplumsal cinsiyet rollerine dair derin sorgulamalar içerirken kullandığı zamansal izleklerle siyasal iktidarın bu söylemlerine dair eleştirel bir bakış açısı sunar. Çalışmada Mustang filminde zaman-mekân ilişkisinin nasıl kurulduğuna, zamansal ve mekânsal göstergelerin hangi bağlamda ve nasıl kullanıldıklarına, filmin zamansal ve mekânsal göstergeleri kullanarak kolektif ya da bireysel belleği nasıl yeniden ürettiğine, kullanılan imgelerin Mustangfilmi özelinde ayırt edici yanlarının neler olduğuna dair bir bakış açısı ortaya koymak amaçlanır. Bu çalışmada Mustang filminin sahip olduğu döngü, Gilles Deleuze’ün “hareket imge”, “zaman imge” ve Daniel Frampton’ın “film-zihin” kavramlarından yararlanılarak çözümlenir.

Anahtar Kelimeler

Zaman imge, hareket imge, film-zihin, hafıza-mekân, ölü zaman

Memory Space’s Dead-Time Leak: Mustang

Öz

In Deniz Gamze Ergüven’s film Mustang (2015), which was nominated for an award at the 88th Academy Awards ceremony, traditional female-male roles and the power relationships between them are addressed. Mustang explores these intricate relationships by narrating the changing lives and struggles for freedom of five orphaned sisters as a result of complaints in their neighborhood about a game they were playing with friends. The film develops a critical discourse about power by using temporal themes and questions gender roles in the neighbourhood in terms of memory space. The article examines how the time-space relationship is created, how temporal and spatial indicators are used, and how these indicators convey both collective and personal memories. It also presents a point of view concerning distinctive symbols used in Mustang. The loop in the film is analysed through Gilles Deleuze’s “movement image” and “time image” and Daniel Frampton’s concept of “filmind”.

Anahtar Kelimeler

Time image, movement image, filmind, memory-space, dead time

Kaynakça

• Alkan, A. (Ed.). (2009). Cins Cins Mekân. İstanbul: Varlık.
• Bachelard, G. (1996). Mekânın Poetikası (Çev. A. Derman). İstanbul: Kesit.
• Bahtin, M. (2001). Karnavaldan Romana (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı.
• Barthes, R. (1999). Semiotic Challenge (Çev. R. Howard). New York: Hill & Wang.
• Bergson, H. (1959). Düşünce ve Devingen (Çev. M. Katırcıoğlu). İstanbul: Maarif.
• Bergson, H. (1986). Yaratıcı Tekamül (Çev. Ş. Tunç). İstanbul: Milli Eğitim.
• Biro, Y. (2011). Sinemada Zaman (Çev. A. C. Altunkanat). İstanbul: Doruk.
• Bonitzer P. (2007). Bakış ve Ses (Çev. İ. Yaşar). İstanbul: Metis.
• Bora, T. (Ed.). (2005). Taşralaşan ve Taşrasını Kaybeden Türkiye. Taşraya Bakmak (s. 37-66). İstanbul: İletişim.
• Bordwell, D. (2000). Modernizm, Minimalizm, Melankoli: Theo Angelopoulos ve Görsel Biçim. Yeni İnsan Yeni Sinema, 7, 101-120.
• Chodorow, N. (1978). Reproduction of Motherin. CA: University of California Press.
• Colebrook, C. (2009). Gilles Deleuze (Çev. C. Soydemir). Ankara: Doğu Batı.
• Connell, R. W. & Messerschmidt, J. W. (2005). Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept. Gender & Society, 19(6), 829-859.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı.
• Connell, R. W. (2001). Studying Men and Masculinity. Resources for Feminist Research, 29(1-2), 43. http://www.findarticles.com. (14.04.16)
• Connell, R. W. (2005). Masculinities. Berkeley: University of California Press.
• De Certeau, M., Giard, L. & Mayol, P. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi II (Çev. Ç. Eroğlu & E. Ataçay). Ankara: Dost.
• Deleuze, G. & Guattari, F. (1980). A Thousand Plateaus (Çev. B. Massumi). Londra: Continuum.
• Deleuze, G. (2006). Cinema 1: The Movement-Image (Çev. H. Tomlinson & R. Galeta). London: Continuum.
• Deleuze, G. (2009). Cinema 2: The Time-Image (Çev. H. Tomlinson & R. Galeta). London: Continuum.
• Eşli Özçınar, M. (2012). Türk Sinemasının Felsefi Arka Planı. İstanbul: Doruk.
• Frampton, D. (2013). Filmozofi (Çev. C. Soydemir ). İstanbul: Metis. Güngör, S. (2005). Fotografik Görüntüde Uzam. http://ilef.ankara.edu.tr/fotograf/yazi.php?yad=5798
• Gürbilek, N. (2001). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis.
• Hale, R. (1997). Motives of Reward Among Men Who Rape. American Journal of Crimanal Justice, 22(1), 101-119.
• Harvey, D. (2003). Postmodernliğin Durumu (Çev. S. Savran). İstanbul: Metis.
• Heath, S. (1973). Introduction: Question of Emphasis. Screen, 14(1-2), 9-14.
• Kepekçi, E. (2012). (Hegemonik) Erkelik Eleştirisi ve Feminizm Birlikteliği Mümkün mü?. Kadın Araştırmaları Dergisi, 11(2), 59-86.
• Kovacs, B. A. (2010). Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sanat Sineması 1950-1980 (Çev. E. Yılmaz). Ankara: De Ki.
• Lefebvre, H. (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat (Çev. M. Belge). İstanbul: Birikim.
• Nagel, J. (1998). Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. A. G. Altınay (Ed.), Vatan, Millet, Kadınlar (s. 58- 94). İstanbul: İletişim.
• Navaro, L. (1996). Tapınağın Öbür Yüzü- Kadınlar ve Erkekler Üzerine. İstanbul: Varlık.
• Peirce, C. S. (1894). Writing of Charles S. Pierce (Cilt 2). Indiana: Indiana University Press.
• Rowe, W. & Whitfield, T. (1987). Thresholds of Identity: Litearture and Exile in Latin America. Third World Quarterly, 9, 229-245.
• Smelik, A. (2008). Feminist Sinema ve Filme Teorisi: Ve Ayna Çatladı (Çev. D. Koç). İstanbul: Agora.
• Sobchack, V. (1992). The Address of the Eye: A Phenomenology of Film Experience. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Sontag, S. (1991). Robert Bresson’un Filmlerinde Tinsel Stil (Çev. A. Oysal). M. Güreli (Ed.), Bresson (s.48-65). İstanbul: Nisan.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev. İstanbul: Metis.
• Şenol Cantek, F. (2015). Toplumsal Cinsiyet ve Mekânsal Şiddet. B. Yarar (Ed.), Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri (s. 163-174). İstanbul: Bilgi.
• Sutton, D. & Martin-Jones, D. (2013). Yeni Bir Bakışla Deleuze (Çev. M. Özbank & Y. Başkavak). İstanbul: Kolektif.
• Sütçü, Ö. Y. (2005). Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinemanın Felsefesi. İstanbul: Es.
• Türk, H. B. (2015). “Şiddete Meyyalim Vallahi Dertten”: Hegemonik Erkeklik ve Şiddet. B. Yarar (Ed.), Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri (s. 85-112). İstanbul: Bilgi.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam (Çev. Z. Aracagök & B. Doğan). İstanbul: Metis.
• Yengin, H. (1996). Medyanın Dili. İstanbul: Der.
• Yetişkin, E. B. (2011). Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’ün Sinema Yaklaşımına Giriş. İletişim Fakültesi Dergisi, 40, 123-141. Zizék, S. (2004). Yamuk Bakmak (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis.