Kaygı Filminde Gerçeğin Peşindeki Özne: Jacques Lacan Perspektifinden Bir Değerlendirme

Yıl 2022, , 81 - 101, 28.06.2022

Veysel Ergüç

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.939642

Öz

Bu çalışmada Kaygı (Ceylan Özgün Özçelik, 2017) filmindeki Hasret isimli karakter, Lacan’ın öznellik teorisi bağlamında okunacaktır. Lacan’ın öznellik modelindeki gerçek, imgesel ve simgesel alanlar çerçevesinde Hasret karakterinin serüveni analiz edilecektir. Bu açıdan Hasret’in simgesel alandan gerçeğe doğru yol alışı incelenecektir. Simgesel alan ve gerçek birbirine komşu iki alan olarak tanımlanacaktır. Bu anlamda Hasret’in bir yandan simgesel alanda yaşarken diğer yandan gerçeğin kıyısında olduğu deklare edilecektir. Simgesel alanda gerçeğin kıyısında yaşayan ve iktidar olarak neşet eden “Öteki”nin söylemine maruz kalan Hasret’in simgesel alanı aşma, eksiklikten kurtulma ve gerçeğe ulaşma çabası aktarılacaktır. Çalışmada, Hasret’in gerçek ile yüzleşme kaygısını taşıdığı, kaygının sebebinin rüyasında gerçeğe işaret eden yangın olduğu, bundan dolayı travma yaşadığı savunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

öznellik, Jacques Lacan, eksik, gerçek, Kaygı

Kaynakça

• Arslan, U. T. (2009). Aynanın Sırları: Psikanalitik Film Kuramı, Kültür ve İletşim, 12 (1), 9-38.
• Atılgan, Y. (2017, Nisan). “Unutmanın Sınırı Ne Olabilir?” Sorusunun Peşinden: Kaygı. Ceylan Özgün Özçelik İle Söyleşi. Bantmag. https://magazine.bantmag.com/issue/post/56/913. (Erişim Tarihi: 16.05.2021).
• Badiou, A. (2013). Dün Bugün Jacques Lacan: Bir Konuşma. (Çev. A. Terzi). İstanbul: Metis Yayınları.
• Becermen, M. (2009). Theodor W. Adorno ve Michel Foucault’da Hakikat ve İktidar İlişkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bekmen, A. (2009). Marksizm: Praksis’in Teorisi. B. Örs (Ed.), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (165-252). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cléro, J. -P. (2011). Lacan Sözlüğü. (Çev. Ö. Soysal). İstanbul: Say Yayınları.
• Descartes, R. (1998). İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler. (Çev. M. Karasan). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Diken, B. & Lausten, C. B. (2016). Filmlerle Sosyoloji. (Çev. S. Ertekin). İstanbul: Metis Yayınları.
• Dinçer, P. (2010). Okuyucu’nun Farkındalık Yolu: Yapısöküm ve Jacques Derrida. H. Onur İnce (Ed.), Günümüzde Yeni Siyasal Yaklaşımlar: Eleştiriler – Farklılıklar – Çözüm Arayışları (449-475). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Erayman, İ. O. (2016). Siyaset Felsefesinde Özne Eleştirisi: Lacancı Bir Perspektif. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Freud, S. (2011). Uygarlığın Huzursuzluğu. (Çev. H. Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Homer, S. (2016). Jacques Lacan. (Çev. A. Aydın). Ankara: Phoenix Yayınları.
• İzmir, M. (2019). Öznenin Diyalektiği: Hegel, Sartre ve Lacan. Ankara: İmge Kitabevi.
• İzmir, M. (2020). Giriş. Psikanalizin Temel İlkeleri, J. Lacan, içinde (7-72). Ankara: Çolpan Kitap.
• Kant, I. (2009). Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi. (Çev. I. Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kojéve, A. (2020). Hegel Felsefesine Giriş. (Çev. S. Hilav). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lacan, J. (2005). Çalınan Mektup Üzerine Seminer. (Çev. & Ed. M. Erkan – A. Utku). Çalınan Poe: Lacan ve Derrida – Psikanalitik Devekuşu Diyalektiği (33-70). İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Lacan, J. (2013a). Televizyon. (Çev. A. Soysal). İstanbul: Monokl Yayınları.
• Lacan, J. (2013b). Baba-nın-Adları. (Çev. M. Erşen). İstanbul: Monokl Yayınları.
• Lacan, J. (2013c). Benim Öğrettiklerim. (Çev. M. Erşen). İstanbul: Monokl Yayınları.
• Lacan, J. (2015). Dinin Zaferi. (Çev. D. Kurt). İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Lacan, J. (2017). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. (Çev. N. Erdem). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2019). Yine / Hâlâ. (Çev. M. Erşen). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2020). Psikanalizin Temel İlkeleri. (Çev. Mutluhan İzmir). Ankara: Çolpan Kitap.
• Lévi-Strauss, C. (2012). Yapısal Antropoloji. (Çev. A. Kahiloğulları). Ankara: İmge Kitabevi.
• Küçükalp, D. (2011). Siyaset Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Nasio, J. –D. (2007). Jacques Lacan’ın Kuramı Üzerine Beş Ders. (Çev. Ö. Erşen – M. Erşen). Ankara: İmge Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2007). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. M. Batmankaya). İstanbul: Say Yayınları.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi: Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Filmi Eleştirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Roudinesco, E. (2012). Her Şeye ve Herkese Karşı Lacan. (Çev. N. Başer). İstanbul: Metis Yayınları.
• Roudinesco, E. (2013). Dün Bugün Jacques Lacan: Bir Konuşma. (Çev. A. Terzi). İstanbul: Metis Yayınları.
• Sarup, M. (2017). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (Çev. A. Güçlü). Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. B. Vardar). İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Shayegan, D. (2010). Yaralı Bilinç: Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni. (Çev. H. Bayrı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Soysal, A. Sunuş, Televizyon, J. Lacan, içinde (11-26). İstanbul: Monokl Yayınları.
• Soysal, Ö. Bilmemek ve Dile Getirmek Arasında: Psikanalizin Bilinçdışı Öznesi, Doğu Batı, 56, 127-143.
• Şapçı, A. M., Ekinci, S., Oskay, E., Lale, A., Özçelik, C. Ö. (Yapımcı) & Özçelik, C. Ö. (Yönetmen). (2017). Kaygı [Sinema Filmi]. İstanbul: Istanbul Film Production, Filmada, EHY Film Prodüsksiyon.
• Vardar, B. (1998). Sunuş, Genel Dilbilim Dersleri, içinde (5-15). İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Zaimoğlu, E. (2011). Rüya: Göğe Yükselen Merdiven, Doğu Batı, 56, 149-157.
• Zizek, S. (2016). Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş. (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.