John Rawls ve Robert Nozick’in Adalet Teorilerinde “Hak Ediş”: Çılgın Dünya Filmi Aracılığıyla Bölüşüm Problemine Bir Bakış

Yıl 2020, Özel Sayı (2) Mayıs 2020, 63 - 77, 29.05.2016

Belgin Tarhan

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.673578

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, Soğuk Savaş dönemi Hollywood sineması yönetmenlerinden Stanley Kramer’in It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World (Çılgın Dünya, 1963) adlı filmi aracılığıyla, bölüşüm problemini tartışmaya açmaktadır. Hak ediş ve bölüşüm mücadelesini konu edinen film, insanlığın tarihine tutulmuş devasa bir alegori niteliğindedir. Bireysel menfaatlerin kollanması ile toplumsal birlik ve uyum arasındaki gerilim, 20. yüzyılın toplum ve siyaset felsefesinde iz bırakan John Rawls ve Robert Nozick’in farklılaşan adalet teorilerini akla getirmektedir. Farazi bir uzlaşmayı temel alan sözleşme kuramlarına başvuran Rawls ve Nozick, iki farklı liberal ütopya kurmaktadırlar. Temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan bir toplumsal düzen arayışından yola çıkmalarına rağmen iki düşünür, birbiriyle çatışan adalet kuramlarına varmaktadırlar. Çılgın Dünya’nın kurmacası ise iki liberal ütopyayı yorumlamaya ve aralarındaki çatışma üzerine fikir yürütmeye imkân sağlarken, adalet teması ekseninde insan doğası, toplumsal düzen ve siyasal sistem üzerine zengin bir tartışmaya kaynaklık etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hak ediş, Bölüşüm, Adalet, John Rawls, Robert Nozick, Çılgın Dünya

Kaynakça

• Anlı, Ö. F. (2012). “John Rawls’un Siyasal Liberalizminin Kantçı Temelleri ve ‘Temelsiz’ Liberalizminin Tutarlılığı”, Düşünme Dergisi, Cilt 1, No:2, s. 49-70.
• Bary, N. (2013). “Rawls’un Adalet Teorisi” içinde Modern Siyaset Teorisi, Ankara: Liberte Yayınları, s. 176-187.
• Gorowitz, S. (1981). “Bir Adalet Kuramı” (çev. Serap Can), içinde Çağdaş Siyaset Felsefecileri, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Locke, J. (2004). Hükümet Üzerine İki İnceleme, Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni, Boyutu ve Amacı Üzerine Bir Deneme (çev. Fahri Bakırcı), Ankara: Babil Yayınları.
• Kant, I. (2019). The Idea for a Universal History with Cosmopolitan Intent, Erişim, 11.12.2019, https://www.pro-europa.eu/europe/kant-immanuel-idea-for-a-universal-history-with-cosmopolitan-intent/
• Kocaoğlu, M. (2013). Ütopya ve Gerçeklik Arasında Adalet Problemi: John Rawls ve Robert Nozick’in Adalet Teorilerinin Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kocaoğlu, M (2019). “Robert Nozick’in Minimal Devlet Savunusu” içinde Liberteryenizm ve Anarko Kapitalizm, (ed. Coşkun Can Aktan & Ahmet Taner), SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Yayınları, s. 69-90.
• Kramer, S. & Coffey T. M. (1997). A Mad, Mad, Mad, Mad World: A Life in Hollywood, New York: Harcourt Brace Company.
• Kymlicka, W. (2016). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş (çev. Ebru Kılıç), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Nozick, R. (2006). Anarşi, Devlet ve Ütopya, (çev. Alişan Oktay), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rawls, J. (1999). A Theory of Justice, Cambridge: Harvard University Press.
• Rawls, J. (2005). Political Liberalism (Expanded Ed), New York: Colombia University Press.
• Stanley Kramer (Yapımcı ve Yönetmen) (1960), Inherint the Wind Sinema Filmi ABD: MGM
• Stanley Kramer (Yapımcı ve Yönetmen) (1961), Judment at Nuremberg Sinema Filmi ABD: MGM
• Stanley Kramer (Yapımcı ve Yönetmen) (1967), Guess Who’s Coming to Dinner Sinema Filmi ABD: Columbia Pictures Corporation
• Stanley Kramer (Yapımcı ve Yönetmen) (1969), The Secret of Santa Vittoria Sinema Filmi ABD: MGM.