The Dark Knight Filmindeki Joker Karakterinin Nietzsche’nin Üstinsanı Olarak İncelenmesi

Yıl 2020, Özel Sayı (2) Mayıs 2020, 260 - 281, 29.05.2016

Çağan Bir

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.675542

Öz

Çalışmada, The Dark Knight (Kara Şövalye, Christopher Nolan, 2008) filmindeki Joker karakteri ve Nietzsche’nin üstinsan anlayışının benzerliği gösterilecektir. Bu bağlamda Nietzsche’nin felsefesinin temelleri ve Joker’in eylemleri/düşünceleri arasındaki doğrudan paralellikler ortaya konacaktır. Nietzsche’ye göre toplum öncesi efendilerin en büyük özelliği mesafe pathosudur ve diğer insanları araç olarak görmeleridir. Joker için diğer insanlar tamamen araçtır. Nietzsche’ye göre hakikat yoktur, insanlar ahlaki değerlerin gerçek olduğuna inanabilmek için hakikatler uydururlar. Yaşam güç istencidir. Değer sistemlerinin temelinde anlamsızlıktan, acıdan kaçma isteği, bir avuntu arayışı vardır. Ancak hepsi yaşamı değersizleştirir ve nihilizmin taşlarını döşerler. Joker’in bütün çabası insanlara bu anlamsızlığı göstermektir. O yüzden sürekli “neden bu kadar ciddisin?” diye sorar. Ahlakın altında insanların güç istençleri yatar. Kendilerini kandırırlar. Joker insanlara bu ikiyüzlülüklerini göstermeye çalışmaktadır. Nietzsche için adalet; eşitlik değil, güçlü ve güçsüzün ortaya çıkmasıdır. Kaos bunu sağlayan şeydir. Joker de kaosu adil olarak görmektedir. Joker hem yıkıcıdır hem de değerleri yeniden değerlendirmektedir. Joker varolan toplumsal değerleri önemsememekte, acıdan kaçmamakta ve sürekli tehlikeye atılmaktadır. Acıdan kaçmaması, yaşamı bir bütün olarak olumlaması (Dionysoscu Evet) bir üstinsan tavrıdır. Joker geçmişini herkese farklı anlatır çünkü Nietzsche’ye göre üstinsan belleğinin ağırlığından kurtulmuştur. Bengi dönüş öğretisine göre herhangi bir anın oluşması için sonsuzluk gerekmiştir. Tek bir anı olumlamak oluşu bütünüyle olumlamak demektir. Oluş olumlandığında ise insan; zihnini geçmişte bırakan hınç, vicdan azabı, pişmanlık gibi onu edilgin ve tepkisel kılan bütün duygulardan kurtulacaktır. Çileci idealin temsilcisi düşmanı Batman’i öldürmek istememesinin sebebi de bengi dönüş gereği rakibinin aslında hep geri gelmesidir. Batman sürünün değerlerinin koruyucusu çobandır.

Anahtar Kelimeler

Üstinsan, Ahlak, Joker, Güç İstenci, Nihilizm

Kaynakça

• Berkowitz, Peter, (2003). Nietzsche: Bir Ahlak Karşıtının Etiği, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Bir, Çağan, (2016). Spinoza ve Nietzsche’de Yaşamın Olumlanması Sorunu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çevikbaş, Sebahattin, (2011). “Nietzsche ve Nihilizm- Tarihsel Bir Yazgı Olarak Nihilizm: Avrupa Nihilizminin Tarihi, Kökeni ve Egemen Olma Aşamaları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), s. 69-82.
• Deleuze, Gilles, (2008). Spinoza Üzerine Onbir Ders, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Deleuze, Gilles, (2010). Nietzsche ve Felsefe, İstanbul, Norgunk Yayıncılık.
• Gutierrez, Ricardo Jose E., (2013). “Articulating Nietzsche’s Aesth-Ethics of Affirmation in an Age of Doubt”, Kritike, 7(2), s. 71-83.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, (2004). Phenomenology of Spirit, New York, Oxford University Press.
• Kuçuradi, İoanna, (2009). Nietzsche ve İnsan, Ankara, Türkiye Felsefe Kurumu.
• Moore, Alan (Yazar), Bolland, Brian (Çizer). (2008). Batman: Killing Joke [Çizgi Roman]. New York, DC Comics.
• Nietzsche, Friedrich, (1993). Ecce Homo, Ankara, Seren Yayıncılık.
• Nietzsche, Friedrich, (2005). Deccal, İstanbul, Gün Yayıncılık.
• Nietzsche, Friedrich, (2010a). Şen Bilim Ana Metin 1, Ankara, Alter Yayıncılık.
• Nietzsche, Friedrich, (2010b). İyinin ve Kötünün Ötesinde, İstanbul, Say Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich, (2010c). Putların Alaca Karanlığında, Ankara, Alter Yayıncılık.
• Nietzsche, Friedrich, (2010d). Güç İstenci, İstanbul, Say Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich, (2012a). Tragedya’nın Doğuşu, İstanbul, Oda Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich, (2012b). Böyle Söyledi Zerdüşt, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich, (2013). Tan Kızıllığı, İstanbul, Say Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich, (2015). Ahlakın Soykütüğü Üstüne, İstanbul, Say Yayınları.
• Nolan, Christopher (Yönetmen/Senaryo Yazarı). (2008). The Dark Knight [Sinema Filmi]. ABD/BK: Warner Bros & Legendary Entertainment.
• Schopenhauer, Arthur, (2009). İsteme ve Tasarım Olarak Dünya, İstanbul, Biblos Kitabevi.
• Ulfers, F., ve Cohen, M. D., (2007). “Nietzsche’s Amor Fati”, The Nietzsche Circle, http://www.nietzschecircle.com/Nietzsches_Amor_fati.pdf