Yaşamın ve Ölümün Büyüsü: Terrence Malıck’in Tarih Temalı Sinema Filmlerinde Doğa-İnsan-Savaş İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 232 - 259, 09.10.2021

Sinan Vardar

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.871594

Öz

Yaşamın hatlarının, doğal ve yapay sınırlılıklar içerisinde, ritüelistik bir görüntü arz eden ölüm anına dek an be an yeniden keşfedildiği; çatışmanın insan varoluşundaki görünümlerinin etkili bir sinema dili ile çarpıcı bir anlatıya dönüştürüldüğü Terrence Malick’in sinematografisinde tarihsel-olanın işlenişi, insan-doğa ve ben-öteki ilişkilerinin -felsefi hatları minvalinde- özgün bir serencamını sunar.

“Aşk”, “büyü”, “ölüm”, “savaş”, “yitim”, “sonsuzluk” gibi kavramlar ekseninde ortaya konulan bu tarih temalı anlatılar, insan açısından temel ontolojik sorunsallar arasında gösterilebilecek olan benliğin temellendirilmesi hususunda sinema dili ile pekiştirilmiş tartışmalar barındırır. Karşılaşılan öteki karşısında benliğin yeniden kurulumuna ve bu suretle kültürel belirlenimciliğin sorgulanmasına ilişkin bu anlatılar, Malick’in tarih temalı sinema filmlerinin temel dinamiklerindendir.

Çalışmamızda, II. Dünya Savaşı yıllarında, ABD ordusuna bağlı kuvvetlerin Pasifik Cephesi’ndeki çatışmalarının ortasında kalmış, savaşla iç içe yaşamakta olan bireylere mercek tutan The Thin Red Line [İnce Kırmızı Hat] (1998) ve Kuzey Amerika topraklarındaki kolonizasyon faaliyetlerinin başlangıcına tekabül eden bir tarihsel evrede belirginleşen kültürel farklılık ve ötekilik hususunu işleyen The New World [Yeni Dünya] (2005) sinema filmleri, bahsini etmiş olduğumuz hususları tartışma olanağı tanıyan sinematografik özellikleri hasebiyle mercek altına alınacaktır. Yürütülecek soruşturmalar boyunca tarih felsefesi, benlik sorunsalı, benliğin kurulumu, kültürel belirlenimcilik, doğa-insan ilişkisi, savaşın insan üzerindeki etkileri minvalinde ortaya konulmuş felsefi yaklaşımlara dayalı değerlendirmeler, ilgili sorunsallar ile ilişkisinde hem bir anlatı/tartışma zemini hem de ana tema olarak ele alacağımız tarih nosyonu ekseninde sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Terrence Malick, savaş, doğa, insan, tarih

The Magic Of The Life And Death: The Relationshıp Between Nature, Human And War In The Terrence Malick Films With Historical Content

Öz

The lines of life which are to discover again and again till the death which has ritualistic faces convert to an effective narration in Terrence Malick’s cinematography. All the narrations in Malick’s movies about historical include and examine relations between human and nature and own and other.

These historical-themed narratives, which are put forward on the axis of concepts such as “love”, “magic”, “death”, “war”, “loss”, “eternity”, contain discussions reinforced with the language of cinema based on the self, which can be shown among the problematic issues based on humanity. These narratives on the reconstruction of the self in the face of the other encountered, and thus the questioning of cultural determinism are among the basic dynamics of the history-themed movies of Malick.

In our study, we will examine and argue the topics such like issue of selfdom, constructing of selfdom, cultural determinism, relations between man and nature through Malick’s The Thin Red Line (1998) and The New World (2005) movies. Throughout the investigations to we carry out, we will evaluate the philosophy of history, the problem of the self, the establishment of the self, cultural determinism, the relationship between nature and human, based on related philosophical approaches.

Anahtar Kelimeler

Terrence Malick, war, nature, human, history

Kaynakça

• Adams, R. M. (1990). The Knight of Faith. Faith and Philosophy: Journal of the Society of Christian Philosophers, 7(4), 383-395.
• Adugit, Y. (2005). Dilthey’de Tin Bilimlerinin Temellendirilmesi ve Sorunları. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(2), 245-260.
• Almendros, N. (1984). A Man with a Camera. (R. P. Belash, Çev.). New York: Farrar, Straus and Giroux.
• Armaoğlu, F. (2010). 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914). İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Batcho, J. (2018). Terrence Malick’s Unseeing Cinema: Memory, Time and Audibility. Londra: Palgrave Macmillan.
• Bernasconi, R. (2019). Heidegger, Nietzsche, Nasyonal Sosyalizm: 1930’ların Politik Tartışmalarında Metafiziğin Yeri. S. E. Er & V. Ay (Der.) içinde, Heidegger’in Nietzsche’si (V. Ay, Çev., s. 221-231). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bischoff, M. (2011). Felsefenin Düşüşü ve Sinemanın Yükselişi. K. Demirdöven (Dü.) içinde, Felsefenin Düşüşü Sinemanın Yükselişi: Felsefenin Işığında Sinema (E. C. Ercan, Çev., s. 11-65). İstanbul: Es Yayınları.
• Blasi, G. (2019). The Work of Terrence Malick: Time-Based Ecocinema. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Bleasdale, J. (2011). Terrence Malick’s Histories of Violence. T. D. Tucker (Ed.) içinde, Terrence Malick: Film and Philosophy (s. 40-57). New York: Continuum.
• Bookchin, M. (2013). Özgürlüğün Ekolojisi: Hiyerarşinin Ortaya Çıkışı ve Çözülüşü. (M. K. Coşkun, Çev.) İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• Bourse, M. (2009). Melezliğe Övgü. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bozkurt Avcı, İ. (2020). Dasein’ı Filmozofik Düşünmek: Bir Film-Zihin Olarak ‘Hayat Ağacı’. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 1431-1452.
• Bryce, I. & Gordon, M. & Levinsohn, G. & Spielberg, S. (Yapımcı) & Spielberg, S. (Yönetmen). (1998). Saving Private Ryan [Sinema Filmi]. ABD: Amblin Entertainment & Paramouth Pictures & DreamWorks Pictures & Mutual Film Company.
• Cavell, S. (1979). The World Viewed: Reflections on the Ontology of Film. Cambridge & Massachusetts & Londra: Harvard University Press.
• Chuang Tzu. (2012). Chuang Tzu'nun Kitabı. (L. Özşar, Çev.) Bursa: Biblos Kitabevi.
• Colonnello, P. (1999). Homelessness as Heimatlosigkeit?. G. J. M. Abarno (Ed.) içinde, The Ethics of Homelessness: Philosophical Perspectives (s. 41-53). Amsterdam: Rodopi.
• Diethe, C. (1996). Nietzsche’s Women: Beyond the Whip. Berlin & New York: Walter de Gruyter & Co.
• Diethe, C. (2003). Nietzsche’s Sister and the Will of Power: A Biography of Elisabeth Förster-Nietzsche. Urbana & Chicago: University of Illinois Press.
• Diethe, C. (2014). Historical Dictionary of Nietzscheanism. Lanham & Plymouth: The Scarecrow Press, Inc.
• Ersümer, O. (2014). Terrence Malick Sinemasında Varlık Anlayışı. Özne(20), 59-72.
• Evertson, M. (2011). Fields of Vision: Human Presence in the Plain Landscapes of Terrence Malick and Wright Morris. T. D. Tucker (Ed.) içinde, Terrence Malick: Film and Philosophy (s. 101-125). New York: Continuum.
• Furstenau, M. & MacAvoy, L. (2007). Terrence Malick’s Heideggerian Cinema: War and the Question of Being in The Thin Red Line. H. Patterson (Dü.) içinde, The Cinema of Terrence Malick (s. 179-191). New York: Wallflower Press.
• Gadamer, H.-G. (2009). Hakikat ve Yöntem (Cilt II). (H. Arslan, & İ. Yavuzcan, Çev.) İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Geisler, R. M. & Hill, G. & Roberdeau, J. (Yapımcı) & Malick, T. (Yönetmen). (1998). The Thin Red Line [Sinema Filmi]. ABD: 20th Century Studios.
• Green, S. (Yapımcı) & Malick, T. (Yönetmen). (2005). The New World [Sinema Filmi]. ABD: New Line Cinema.
• Heidegger, M. (1998). Tekniğe İlişkin Soruşturma. (D. Özlem, Çev.) İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Heidegger, M. (2001). Felsefenin Sonu ve Düşünmenin İşlevi. M. Heidegger, & D. Kanıt (Dü.) içinde, Varlık ve Zaman Üzerine (s. 67-84). Ankara: A Yayınevi.
• Heidegger, M. (2004). Varlık ve Zaman. (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: İdea Yayınevi.
• Heidegger, M. (2013). Olmaya Bırakılmışlık. (M. Keskin, Çev.) İstanbul: Avesta Yayınları.
• Jager, R. K. (2015). Malinche, Pocahontas, and Sacagawea: Indian Women as Cultural Intermediaries and National Symbols. Norman: University of Oklahoma Press.
• Johnson, W. B. (2006). The Pasific Campaign in World War II: From Pearl Harbor to Guadalcanal. New York: Routledge.
• Karakaya, T. (2003). Martin Heidegger Felsefesinde Ölüm Problemi. U. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 23-35.
• Kılıç, S. (2014). Heidegger’in Fundamental Ontolojisinde Varlığın Özdeşliği. Kaygı: Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 23, 11-28.
• Kierkegaard, S. (2015). Korku ve Titreme: Diyalektik Lirik. (İ. Yerguz, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (1999). Nietzsche ve İnsan. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Lao Tzu. (2012). Tao Te Ching. (T. Ünal, Çev.) İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Latto, A. (2007). Innocent Abroad: The Young Woman’s Voice in Badlands and Days of Heaven, with an Afterword on The New World. H. Patterson (Dü.) içinde, The Cinema of Terrence Malick (s. 88-102). New York: Wallflower Press.
• Leidlmair, K. (2019). Being-in-the-World Reconsidered: Thinking Beyond Absorbed Coping and Detached Rationally. Human Studies, 43, 23-36.
• Loht, S. (2013). Film as Heideggerian Art?: A Reassessment of Heidegger, Film, and His Connection to Terrence Malick. Film-Philosophy, 22(3), 118-144.
• Martin, N. (2003). “Fighting a Philosophy”: The Figure of Nietzsche in British Propaganda of the First World War. The Modern Language Review, 98(2), 367-380.
• Martins, J. M. (2018). Systems of Representation, Knowledge and Domination: Towards a Technological Salvation of Modern Technology?. J. M. Justo & P. A. Lima & F. M. F. Silva (Ed.) içinde, From Heidegger to Badiou: 3rd Workshop of the Project Experimentation and Dissidence (s. 287-311). Lisbon: Centre for Philosophy at the University of Lisbon.
• Marx, K. (2004). Kapital: Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili (Birinci Cilt). (A. Bilgi, Çev.). Ankara: Sol Yayınları.
• Micheals, L. (2008). Terrence Malick. Urbana & Chicago: University of Illinois Press.
• Millington, J. (2010). Critical Voices: Points of View in and on the Thin Red Line. CineAction(81), 28-38.
• Morrison, J. & Schur, T. (2003). The Films of Terrence Malick. Westport: Praeger.
• Nietzsche, F. (1969). Selected Letters of Friedrich Nietzsche. (C. Middleton, Ed. & Çev.). Chicago & Londra: The University of Chicago Press.
• Nietzsche, F. (2003). Şen Bilim. (L. Özşar, Çev.). Bursa: Asa Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2010). Putların Alacakaranlığı. (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011). Ahlakın Soykütüğü: Bir Polemik. (Z. Alangoya, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2013). Ahlakın Soykütüğü Üstüne: Bir Kavga Yazısı. (A. İnam, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2014). Güç İstenci. (N. Epçeli, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2015). Böyle Buyurdu Zerdüşt: Herkes ve Hiç Kimse İçin Bir Kitap. (M. Batmankaya, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2016). Ecce Homo: Kişi Nasıl Kendisi Olur?. (İ. Z. Eyuboğlu, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2017). Tan Kızıllığı: Ahlaksal Önyargılar Üzerine Düşünceler. (Ö. Saatçi, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2019). İnsanca, Pek İnsanca (Cilt I). (C. Atila, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Orr, J. (1998). Contemporary Cinema. Edinburgh: Edinburgh University Press. Patterson, H. (2007). Poetic Vision of America. In H. Patterson (Ed.), The Cinema of Terrence Malick (s. 1-13). New York: Wallflower Press.
• Öztürk, S. (2016). Sinefilozofi: Kurosawa’nın Düşler’inde Sinefilozofik Bir Yolculuk. Ankara: Heretik Yayınları.
• Peebles, S. (2007). The Other World of War: Terrence Malick’s Adaptation of The Thin Red Line. H. Patterson (Ed.) içinde, The Cinema of Terrence Malick: Poetic Visions of America (s.152-163). Londra & New York: Wallflower Press.
• Peery, R. (2008). Nietzsche, Philosopher of the Perilous Perhaps. New York: Algora Publishing.
• Peery, R. (2009). Nietzsche on War. New York: Algora Publishing.
• Potter, S. R. (2006). Early English Effects on Virginia Algonquian Exchange and Tribute in the Tidewater Potomac. G. A. Waselkov, P. H. Wood, & T. Hatley (Eds.) içinde, Powhatan’s Mantle: Indians in the Colonial Southeast (s. 215-241). Lincoln: University of Nebraska Press.
• Raffoul, F. (2019). The Ethics of Moods. C. Hadjioannou (Ed.) içinde, Heidegger on Affect (s. 245-263). Palgrave Macmillan.
• Ratner-Rosenhagen, J. (2012). American Nietzsche: A History of an Icon and His Ideas. Chicago & Londra: The University of Chicago Press.
• Rottman, G. L. (2014). US Marine Versus Japanese Infantryman: Guadalcanal 1942-43. Oxford: Osprey Publishing.
• Russell, B. (2004). In Praise of Idleness – And other essays. Londra & New York: Routledge.
• Rybin, S. (2012). Terrence Malick and the Thought of Film. Lanham: Lexington Books.
• Safranski, R. (2008). Heidegger: Bir Alman Üstat. (A. Nalbant, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Salter, W. M. (1917). Nietzsche the Thinker – A Study. New York: H. Holt and Company.
• Sartwell, C. (2015). Edepsizlik, Anarşi ve Gerçeklik. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Schneider, B. & Schneider, H. (Yapımcı) & Malick, T. (Yönetmen). (1978). Days of Heaven [Sinema Filmi]. ABD: Paramount Pictures.
• Sharr, A. (2013). Mimarlar İçin Heidegger. (V. Atmaca, Çev.) İstanbul: YEM Yayın.
• Sinnerbrink, R. (2008). Terrence Malick’s The Thin Red Line and the Question of Heideggerian Cinema. V. Karalis (Ed.) içinde, Heidegger and the Aesthetics of Living (s. 126-141). Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
• Sinnerbrink, R. (2011). New Philosophies of Films: Thinking Images. Londra & New York: Continuum International Publishing Group.
• Sinnerbrink, R. (2019). Terrence Malick: Filmmaker and Philosopher. Londra & New York: Bloomsbury Academic.
• Smither, G. D. (2017, 03 21). The Enduring Legacy of the Pocahontas Myth. 10 03, 2020 tarihinde The Atlantic: https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2017/03/the-enduring-legacy-of-the-pocahontas-myth/520260/ adresinden alındı
• Sorial, S. (2005). Heidegger and the Problem of Individuation: Mitsein (being-with), Ethics and Responsibility. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Sydney: University of New South Wales.
• Speese, J. (2020, 10 03). The New World That Could Have Been. 10 03, 2020 tarihinde Reel American History: http://digital.lib.lehigh.edu/trial/reels/films/list/0_46_9_81 adresinden alındı
• Suzuki, D. T. (2012). Çin Felsefesi Tarihi. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Topakkaya, A. (2004). Heidegger’de Ölüm Kavramının Analizi. E-Akademi İnternet Dergisi(29), 1-15.
• Topakkaya, A. (2008). M. Heidegger’de Köklere Bağlılık (Ortsverbundenheit) Kavramının Tahlili. Temaşa Dergisi(8), 64-72.
• Trifonova, T. (2011). Film and Skepticism: Stanley Cavell on the Ontology of Film. 04 10, 2021 tarihinde Rivista di estetica (vol. 51, no. 46.): https://journals.openedition.org/estetica/1653 adresinden alındı.
• Ülper Oktar, S. (2018). İbrahim’in Yolculuğu: İmana İlişkin Felsefi Bir Sorgulama. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi(26), 13-26.
• Young, J. (2021). Nietzsche: Bir Filozofun ve Felsefesinin Biyografisi. (B. O. Doğan, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zimmerman, J. L. (1949). The Guadalcanal Campaign. U.S. Marine Corps.