Reha Erdem’in Beş Vakit Filminde Simgesel Düzen ve Büyük Öteki

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 292 - 311, 09.10.2021

Berna Sitera Değirmen , Zeynep Çetin Erus

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.871680

Öz

Türkiye sinemasında özellikle 2000 sonrasında baba-çocuk ilişkilerini ele alan filmlerde bir artış vardır. Bu ilişkiler hem bireyin hem toplumsalın bilinçdışı süreçlerle ilişkisi açısından oldukça dikkat çekicidir. Sinemayı toplumun bilinçdışı arzularıyla birlikte düşündüğümüzde, psikanalizin bu noktada derinlikli bir inceleme alanı olarak ortaya çıktığını görürüz. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, baba-çocuk ilişkilerini ele alan filmlerin bir örneği olarak Reha Erdem’in Beş Vakit (2006) filmini Lacan’ın simgesel düzen ve onunla ilintili olarak “Falllus”, “Babanın adı”, “Büyük Öteki” ve “Gerçek” gibi kavramlarıyla tartışmaktır. Lacan’ın babalık kavramını babanın adı olarak simgesel boyutuyla ele alması, filmde hem biyolojik babalığı tartışmamıza hem de simgesel bir yasa olarak onun ötesine uzanmamıza olanak sağlar. Filmde ebeveynler dil/söylem aracılığıyla arzularını çocuklara yansıtırken, tutarlı olmayan ve baskıcı bir yasa oluşturdukları için film boyunca simgeselin ve gerçeğin gerilimi hissedilir. Simgesel düzenin ve gerçeğin görünümlerini ve gösteren olarak fallusun imkansızlığını tartışıp Lacancı paternal yasanın izini Beş Vakit filminde sürmek bu çalışmanın temel hedefidir.

Anahtar Kelimeler

Simgesel Düzen, Babanın Adı, Fallus, Büyük Öteki, Gerçek, Lacan, Beş Vakit

Kaynakça

• Atay, Ö. (Yapımcı) & Erdem, R. (Yönetmen). (2006). Beş Vakit. [Sinema Filmi]. İstanbul: Atlantik Film.
• Bowie, D. (2020). Lacan. V. Şener (Çev.). İstanbul: Alfa.
• Connel, R. W. (2015). Erkeklikler. N. Konukçu (Çev.). Ankara: Phoenix.
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (2012) Kapitalizm ve Şizofreni: Anti-Ödipus, F. Ege, H. Erdoğan, M. Alpyiğit (Çev.). Ankara: Bilim ve Sosyalizm.
• Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2016). Filmlerle Sosyoloji, S. Ertekin (Çev.). İstanbul: Metis.
• Faraci, F. (2009). Cinsel İlişki-sizlik. Buse Kemaloğlu (Çev.). Yeşim Keskin (Ed.). Lacan Seçkisi içinde (s. 599-600), İstanbul:Monokl.
• Fink, B. (2020). Lacancı Özne, K. Güleç (Çev.). İstanbul: Encore.
• Gadamer, H. G. (1976). Philosophical Hermeneutics. David E. Linge (trans. and edited by). Berkeley: University of Califomia Press.
• Gallop, J. (1982). Feminism and Psychoanalysis : The Daughter’s Seduction, London: Palgrave Macmillian.
• Golan, R. (2006). Loving Physcoanalysis: Looking at Culture with Freud and Lacan. Jonathon Martin (Trans.). London: Karnac Books.
• Homer, S. (2016) Jacques Lacan. A. Aydın (Çev.). Ankara: Phoenix.
• Lacan, J. (1994). Fallusun Anlamı. S. M. Tura (Çev.). İstanbul: Afa.
• Lacan, J. (2005). Ecrits. A. Sheridan (Trans.) London: Routledge.
• Lacan, J. (2006). Ecrits. B. Fink (Trans.). New York-London: W.W. Norton & Company Press.
• Lacan, J. (2014). Baba-nın-Adları. M. Erşen (Çev.). İstanbul: Monokl.
• Lacan, J. (2017). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. N. Erdem (Çev.). İstanbul:Metis.
• Lacan, J. (2020). Yine/Hâlâ. M. Erşen (Çev.). İstanbul: Metis.
• Mitchell, J. (2000). Psychoanalysis and Feminism. New York: Basic Books.
• Nasio, J. –D. (2009). Jacques Lacan Kuramının Genel Kavramları. A. Karakış (Çev.). Yeşim Keskin (Ed.). Lacan Seçkisi içinde (s.51). İstanbul: Monokl.
• Segal, L. (1992). Ağır Çekim: Değişen Erkeklikler Değişen Erkekler. V. Ersoy (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Stavrakakis, Y. (2009). Öznellik ve Örgütlü Başka: Simgesel Otorite ve Fantazmatik Jouissance Arasında. S. A. Bayram (Çev.). Yeşim Keskin (Ed.). Lacan Seçkisi içinde (s.502-504). İstanbul: Monokl.
• Somay, B. (2010). Bir Şeyler Eksik: Aşk, Cinsellik ve Hayat Hakkında Bilmek İstemediğimiz Şeyler. İstanbul: Metis.
• Tura, S. M. (2010). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Kanat Kitap.
• Zizek, S. (2008). İdeolojinin Yüce Nesnesi. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Zizek, S. (2016). Hiçten Az. E. Ünal (Çev.). İstanbul: Encore.
• Zizek, S. (2019). Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.