İnanmak mı, Bilmek mi? Yedinci Mühür Filminde Birey-Tanrı İlişki Biçimleri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 22 - 50, 09.10.2021

Murat Küçükhemek

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.872059

Öz

Gerçeği arama tutkusu, insanî temel dürtülerden biridir. Varoluşsal bakış açısı, bireyin kendi varlığını anlamaya dair düşüncelere ve bazı sorulara kaynaklık eder. Bu durum, varoluşu anlamak isteyen birey için bir arayışı başlatabilir. Bu arayış için tercih edilen alanlar, genelde, din, felsefe ve sanat ve bilimdir. Bu arayışa eşlik eden dinsel inanmanın ya da inanmamanın imkânları, teorik olarak sınırsızdır. Yirminci yüzyıl varoluşçu sanatı ve felsefesi, anlamsızlık kaygısını ve dini bir fenomen olan kutsalla ilgili şüpheleri ifade etme cesaretini ortaya koyar. Ingmar Bergman, kişisel yazgısını, arketipsel imgeler kullanarak insanlığın ortak yazgısına dönüştüren bir yönetmendir. Düşüncelerini, güçlü bir kalem gibi kullandığı kamerasıyla ifade eder. Bergman, filmlerinin düşüncesini kuran tematik motifleri sorularla açığa çıkarır. Bu motiflerden birisi de, Bergman’ın filmlerine sıkça yansıttığı, birey-Tanrı ilişkisidir.

Bergman’ın sinemanın önemli başyapıtları arasında yer alan Yedinci Mühür (The Seventh Seal, 1957) filmi, bilinçten yoksun bir inancın yanında genelde ikincil durumda kalan, Tanrı kavramını merkeze alır. Yedinci Mühür filminde, ana olay örgüsü, sarsılmış bir inançla Haçlı seferlerinden dönen bir Şövalye’nin, siyahlar içinde, dehşet uyandırıcı bir görünüme sahip Ölüm figürü ile karşılaşması ve dinle yüzleşmesi üzerine kurulmuştur. Bu bağlamda, Yedinci Mühür filminin başlıca iki teması, ölümle yüzleşme ve birey-Tanrı ilişkisidir. Bu çalışma, Yedinci Mühür filminde Bergman’ın ele aldığı, teistik dinlerde ve modern varoluşçu düşüncede görülen birey-Tanrı ilişkileriyle ilgili düşüncelerini ortaya koyma amacındadır. Çalışma sonucunda, dinsel otoriteyi temsil eden Kilise’nin bireyin varoluşa dair sorunlarına ve Tanrı’yı bilme ihtiyacına olumlu bir katkı sağlamaktan, ironik bir şekilde, uzak olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yedinci Mühür, The Seventh Seal, Ingmar Bergman, Ölümle yüzleşme

Kaynakça

• Poe, E. A. (2012). Şiirler. (Çev. Erdoğan Alkan). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Bahadır, A. (2010). Jung ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Bergman, I. ( 1966). Yedinci Mühür. (Çev. A. T. Oflazoğlu). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Bergman, I. (1990). Büyülü Fener. (Çev. G. Taşkın). İstanbul: Afa Yayınları.
• Bergman, I. (1999). İmgeler. (Çev. G. Taşkın). İstanbul: Nisan Yayınları.
• Bergman, I. (2012). Sinematografi İnsan Yüzüdür. (Çev. S. Özgül). Raphael Shargel (Derl.), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Borges, J. L. (1988). Yolları Çatallanan Bahçe. (Çev. F. Özgüven). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Descartes, R. (1942). Metafizik Düşünceler. (Çev. M. Karasan). Ankara: Maarif Matbaası.
• Dickens, C. (2016). Noel Şarkısı. (Çev. N. Yeğinobalı). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Durant, W. (2002). Felsefenin Öyküsü. (Çev. E. Gürol). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Fidan, R. (2012). Paul Tillich’in Dini Tecrübe Anlayışı ve Sinemadaki Yansımaları. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gilson, E. (1999). Tanrı ve Felsefe. (Çev. M. S. Aydın). İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
• Gomes, P. J. (2014). Önsöz. P. Tillich, Olmak Cesareti. (Çev. F. C. Dansuk). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Goodman, L. E. (2006). İslam Hümanizmi. (Çev. Ahmet Aslan). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Goodman, L. E. (2015). Din Felsefesi. İbn Tufeyl-İbn Sina. Hayy İbn Yakzan (Ruhun Uyanışı). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Jung, C. G. (1998). Psikoloji ve Din. (Çev. R. Karabey). Ankara: Okyanus.
• Jung, C. G. (1999). Keşfedilmemiş Benlik (Çev. B. İlhan ve C. Ener Sılay). İstanbul: İlhan Yayınevi.
• Jung, C. G. (2016). Kırmızı Kitap Liber Novus. (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Lefevre, R. (1968). Ingmar Bergman. (Çev. C. Akalın). İstanbul: Afa Yayınları.
• Reçber, M. S. (2004). Tanrıyı Bilmenin İmkanı ve Mahiyeti. Ankara: Kitabiyat.
• Tillich, P. (2000). Din Felsefesi. (Çev. Zeki Özcan). İstanbul: Alfa.
• Tillich, P. (2014). Olmak Cesareti. (Çev. F. Cihan Dansuk). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Volkan, V. D. (2009). Kimlik Adına Öldürmek. (Çev. M. B. Büyükkal). İstanbul: Everest Yayınları.
• Warburton, N. (2016). Felsefenin Kısa Tarihi. (Çev. G. Ateşoğlu). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Yalom, I. D. (2008). Güneşe Bakmak Ölümle Yüzleşmek. (Çev. Zeliha İyidoğan Babayiğit). İstanbul: Kabalcı.