Konuksev(er/mez)liğin Koşul(lu/suz)luğunu Aramak: Her Şeyi Bitirmeyi Düşünüyorum (I'm Thinking of Ending Things, Kaufman, 2020)

Yıl 2024, Sayı: 17, 17 - 29, 27.06.2024

Eda Çekemci

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1271933

Öz

Konukluk; kişinin, kendine ait olmayan sınırlarda geçici bir süre bulunması durumunda sahip olduğu statüdür. Kişinin konukluğunun sınırlarını belirleyen güç ev sahibine aittir. Ev sahibinin konuğa olan yaklaşımı, konuğun hareket alanını belirlemektedir. Konuğa sunulan konukseverliğin koşulları veya bazen tam aksine koşulsuzluğu, konuk olan kişinin konuklukla bağlantılı yaşadığı kimlik uylaşımlarını veya krizlerini gözler önüne serer. Kişinin konuk kimliğiyle başladığı daveti ya da ziyareti, konuk kimliğiyle tamamlayamadığı durumlarda bir kimlik krizi ortaya çıkar. Çalışmada, konuğun, konuk kimliği özelinde yaşadığı belirsizliklerin kendi kimliğine sirayet etmesiyle içinden çıkılmaz bir hal alabildiğini gözler önüne seren Her Şeyi Bitirmeyi Düşünüyorum (I’m Thinking of Ending Things, 2020) filmi ele alınacaktır. Filmde erkek arkadaşının ailesinin evine konuk olan ve hem yolculuk hem konukluk boyunca kendi benliğine ve konuk kimliğine bir yakınlaşıp bir uzaklaşan karakterin gezindiği hayaletsi sınırlar bulgulanacaktır. Anlatı ve karakter analizi yapılarak ilerlenecek çalışmada, Jacques Derrida’nın konukseverlik üzerine düşüncelerinden, Immanuel Kant’ın ve Emmanuel Levinas’ın koşullu ve koşulsuz konukseverlik üzerine yazılarından faydalanılacaktır. Yine Derrida’nın musallatbilim ve hayalet teorisi, konukluğun sınırlarının yitiminde oluşan belirsiz atmosferi açıklamakta destekleyici olacaktır. Çalışmada, konukseverliğin ev sahibinin tutumuna bağlı olmasıyla değişkenlik taşıması ve konuğun her zaman bir kimlik krizi eşiğinde olması, ev sahibi ve konuk arasındaki ast-üst ilişkisi üzerinden tartışılacak; söz konusu bulguların film dilindeki karşılıkları bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

konukseverlik, Jacques Derrida, musallatbilim, hayalet, Her Şeyi Bitirmeyi Düşünüyorum

Kaynakça

• Aker, H. (2021). “Contagion Filminin Yapısökümü: Meta-Virüs ya da Virüsün Ticarileştirilmesi”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7 (2). s.167-175.
• Aker, H. (2022). “Deconstruction in Film Analyses: Poststructuralism, Derrida and Cinema”. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 21(1). s.333-353. Doi: 10.20981/kaygi.1051530
• Çakmakkaya, E. (2023). “Derrida’nın Sorumluluk ve Konukseverlik Yasasına Özakman Üzerinden Eleştirel Bir Bakış”. Turcology Research. (77). s.244-257.
• Derrida, J. (1993). Aporias. T. Dutoit (Çev.). California: Stanford University Press.
• Derrida, J. (2000). Of Hospitality. R. Bowlby (Trans.) Stanford: Stanford University Press.
• Derrida, J. (2001). Marx’ın Hayaletleri: Borç Durumu, Yas Çalışması ve Yeni Enternasyonal. Alp Tümertekin (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Derrida. J. (2012). “Konuksev(-er/-mez-)lik”. Jacques Derrida ile Birlikte Pera Peras Poros, F. Keskin & Ö. Sözer (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s.7-33.
• Erkek, F. (2023). “Sofokles’in Oidipus Kolonos’ta Adlı Tragedyası Bağlamında Konukseverlik Ve Yabancı Kavramlarına Bir Bakış”. Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi. Özel Sayı. s.286-294. Fırıncı Orman, T. (2015). Jacques Derrida Düşüncesinde “Dil”. Kilikya Felsefe Dergisi. s.61-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kilikya/issue/19247/204484
• Işıklı, Ş. (2015). “İlticanın Yapısökümcü Felsefesi: Konuksevermezlik Sorunu”. Marmara İletişim Dergisi (24). s.55-75.
• Kakoliris, G. (2018). “Jacques Derrida on the Ethics of Hospitality”. XXIII World Congress of Philosophy. (12). s.183-188.
• Kant, I. (1960). Edebi Barış Üzerine Felsefi Bir Deneme. Yavuz Abadan & Seha L. Meray (Çev.). Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• Kılıç, E. O. & Çakır, E. (2021). “Deconstructive Analysis of Netflix Series: Hollywood”. Journal of Selçuk Comunication. 14 (2). s.492-513. doi: 10.18094/ JOSC.815648
• Kızıltunalı, G. (2022). “Reading Derridean Deconstruction on the Repetitive Visuals of an Avant-garde Design”. Gaziantep University Journal Of Social Sciences. 21 (3). s.1512-1524.
• Marx, K. Engels, F. (1848-2021). Komünist Manifesto. Tanıl Bora (Çev.). Dördüncü Baskı. İstanbul: İletişim. Özmen, F. (2020). “Dede Korkut Hikayelerinde Konukseverlik Üzerine Bir Değerlendirme”. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. 8 (20). s.45-63.
• Öztek, C. E. (2019). “Yapısöküm Kuramı Bağlamında Ahlat Ağacı Ve Kelebekler Filmindeki “İmam” Temsilleri”. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (2). s.319-324. https://doi.org/10.30692/sisad.532529
• Rutli, E. E. (2017). "Yapısökümü Etik Açıdan Okumak: Derrida Ve Konukseverlik Düşüncesi". Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi. s.124-154.
• Sarup, M. (2010). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. A.Baki Güçlü (Çev.). İstanbul: Kırk Gece. Saybaşılı, N. (2011). Sınırlar ve Hayaletler: Görsel Kültürde Göç Hareketleri. İstanbul: Metis.
• Selli, S. (2021). “Film Anlatısında Bilinç Akışı ve Zamanın İşleyişi: I’m Thinking of Ending Things Filmi”. İletişim Çalışmaları Dergisi. (19). s.9-30.
• Sim, S. (2000). Derrida ve Tarihin Sonu. Kaan H. Ökten (Çev.). İstanbul: Everest.
• Sümer, B. (2019). “Derrida’nın Konuksev(er/mez)lik Düşüncesi Üzerine”. Düşünbil. (75). s.13-16.
• Yıldırım, B. (2021). “Konukseverlik Etiğinin İlişkisel Analizi ve Hakikatler Etiği”. OPUS -Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 17 (39). s.929-957.
• Yıldırım Sağlam, B. (2021). “Tamamlanmayan Hikâye Sekiz Buçuk (Federico Fellini’s 8½) : Yapıyı Sökmek”. SineFilozofi. 6 (11). s.119-135. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.873529
• Film: Bregman, A. (Yapımcı), & Kaufman, C. (Yönetmen). (2020). I’m Thinking of Ending Things [Sinema Filmi]. ABD: Likely Story.