Metinlerarası Analizle Deccal (2009) Filminde Hristiyan Ahlakı ve Kafkaesk Ögeler

Yıl 2024, Sayı: 17, 53 - 68, 27.06.2024

Zuhre Guven

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1299279

Öz

Lars von Trier tarafından yazılıp yönetilen 2009 yapımı deneysel ve korku filmi olan Deccal filminde çocuklarını kaybettikten sonra, bir orman kulübesinde bu travmayı atlatmaya çabalayan bir çiftin yaşadıklarını anlatmaktadır. Filmin isminden de anlaşıldığı üzere Deccal (2009), Nietzsche’nin aynı isimli eserin gönderme yapmaktadır. Gerek anlatım tekniği gerekse filmin içerisinde kullanılan metaforlar ve sembollerle bu çiftin travması betimlenirken, aynı zamanda Hristiyan ahlakı da eleştirilmektedir. İki ya da daha çok metnin arasındaki ortak birliktelik ilişkisinin bir metnin diğer metinlerdeki varlığını analiz etmede başvurulan yöntem metinlerarası analiz ekseninde farklı metinlerarasındaki etkileşim öncelemektedir. Julia Kristeva tarafından ortaya konulan metinlerarası yöntemn (konu-muhatap) ve dikey eksen (mdeki yatay ekseetin-bağlam) ögeleri göz önüne alınarak filmin eksenini oluşturan kadın ve erkek ilişkisi Nietzsche’nin Hristiyan ahlakına yönelttiği eleştiriler ve Franz Kafka’nın yazı biçimi olan kafkaesk biçem ekseninde analiz edilmektedir. Böylelikle filmin düşünce yapısını şekillendiren Nietzche’nin Deccal başlıklı eseri ve anlatı biçimi Praglı yazar Franz Kafka’nın yazım tarzına referans verilerek üretilen kafkaesk kavramının kapsamında kafkaesk ögeler bağlamları Freud’un tekinsiz (unheimlich) kavramı ışığında araştırmaya dâhil edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Metinlerarasılık, Deccal, Nietzsche, Kafkaesk, Tekinsiz

Kaynakça

• Abrahamsen, S., Bober, P., Jensen, P.A.&Windeløv, V. (1994-1997). Riget [Tv Series]. DR Productions.
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler (1. Baskı). Öteki Yayınevi.
• Antakyalıoğlu, Z. (2013). Roman Kuramına Giriş (1. Baskı) Metis.
• Badley, L. (2011). Contemporary Film Directors: Lars von Trier. University of Illinois Press
• Bainbridge, C. (2007). The Cinema of Lars von Trier: Authenticity and Artifice. Wallflower Press.
• Buch-Hansen, G. (2011). Lars von Trier’s deccal, the bible and docetic masculunity. Relegere: Studies in Religion and Reception. 1, 115-144.
• Bunch, M. (2010). Behind Idealism: The Discrepancy between Philosophy and Reality in The Cinema of Lars von Trier. Scandinavian-Canadian Studies, 19, 144–163.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü (1. Baskı). Paradigma.
• Chaudhuri, S. (2005). “Dogma Brothers: Lars von Trier and Thomas Vınterberg. In N. Rombes (Ed.), New Punk Cinema (pp. 153–167). Edinburgh University Press.
• Freud, S. (1919). The ‘Uncanny’. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XVII (1917-1919): An Infantile Neurosis and Other Works, 217-256.
• Haro, J. A.& Koch, W. H. (2019). The Films of Lars von Trier and Philosophy: Provocations and Engagements. Springer.
• Koncavar, A. (2010). İletişim açısından modernist bir yazar Franz Kafka ve imgelem dünyası. Jenerik, 17, 44-60.
• Krisjansen, I. &; Papadopoullos, C. (2015). Nietzsche's Ausgang: Dissolution and Identity in the Cinema of Lars von Trier. Studies in European Cinema, 12(1), 46–59.
• Kristeva, J. (1980). Word, Dialogue and Novel. Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art (T., Gora,Trans.). Columbia University Press.
• Kundera, M. (1989). Roman Sanatı (1. Baskı). (İ.,Yerguz, Çev.). Afa Yayınları, (Orijinal eserin basım tarihi 1987, 1. Baskı).
• Marmysz, J. (2022). “Supposing Truth is a Woman?”: Nihilism and Violence in Nietzsche’s The Antichrist and Von Trier’s Antichrist. In L. Aguiar de Sousa & P. Stellino (Ed.), Violence and Nihilism (pp. 275-296). De Gruyter.
• Nietzsche, F (2003). Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu (1. Baskı). (İ.Z., Eyüboğlu). Say Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1872, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (1997). İyinin ve Kötünün Ötesinde (3. Baskı). (A. İmam, Çev). Gündoğan Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1886, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (2002). Güç İstenci (1. Baskı). (Çev. S. Umran, Çev.). Birey Yayıncılık (Orijinal eserin basım tarihi 1901, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (2010). Putların Alacakaranlığı (1. Baskı). (M., Tüzel, Çev.). İş bankası Kültür Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1889, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (2015). Ahlakın Soykütüğü Üstüne (11. Baskı). (A. İmam, Çev.). Gündoğan Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1887, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (2016). Tragedyanın Doğuşu (1. Baskı). (M.,Tüzel, Çev.). İşbankası Kültür Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1872, 1. Baskı).
• Nietzsche, F. (2017). Deccal (1.Baskı). (A. Yarbaş, Çev.). İlya İzmir Yayınevi (Orijinal eserin basım tarihi 1895, 1. Baskı).
• Raj, P.P.E. (2015). Text/texts: ınterro
• Shcheglov, Y., Zholkovsky , A. (1987). Poetics of Expressiveness: A Theory and Application (1. Baskı). John Benjamins Publishing Company.
• Simons, J. (2007). Playing the Waves Lars von Trier’s Game Cinema. Amsterdam University Press. Thomsen, B.M.S. (2009). Antichrist- Chaos reigns: The event of violence and the haptic image in Lars von Trier’s film, Journal of Aesthetics Culture, 1(1), 36-68.
• Trier, von, L. (Producer,Writer), & Trier, von, L (Director). (1996). Breaking the Waves. [Film]. October Films.
• Trier, von, L. (Producer,Writer), & Trier, von, L (Director). (1984). Forbrydelsens Element. [Film]. Per Holst Filmproduktion & Danish Film Institute.
• Trier, von, L. (Producer,Writer), & Trier, von, L (Director). (2009). Antichrist. [Film]. Zentropa Entertainments.
• Trier, von, L. (Writer), & Trier, von, L. & Windeløv, V. (Producer)., Trier, von, L. (Director). Idioterne. [Film]. Zentropa Entertainments.
• Trier, von, L. (Writer), Windeløv, V. & P.A.&Windeløv (Producer), Trier, von, L . (Director). (200). Dancer in the Dark [Film]. Zentropa Entertainments, Slot Machine, Zentropa Entertainment France, France 3 Cinéma, Pain Unlimited GmbH Filmproduktion, arte France Cinéma, Trust Film Svenska.
• Trier, von, L. (Writer), Windeløv, V. (Producer), Trier, von, L. (Director). (2003). Dogville. [Film]. Zentropa Entertainments, Canal Plus Image International, Alan Young Pictures.
• Valsson, P. (2018). Judaism and Danish Directors: The Case of Lars von Trier vs. Susanne Bier. In M. Molloy, M. Nielsen, & M. Shriver-Rice (Eds.), ReFocus: The Films of Susanne Bier (pp. 113-133). Edinburgh University Press.