Kasıtlı Kusur Olarak Glitch Efekti ve Grafik Tasarımda Kullanımı

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 356 - 374, 31.05.2025

Hatice Bahattin Ceylan

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1638430

Öz

Teknolojiyle birlikte alışılagelmiş görseller, yerini hareketli ve düzensizlik hissi yaratan dijital bozulmalara bırakırken bu bozulmalar izleyicinin dikkatini çekmekte ve modern bir izlenim vererek dijital çağın ruhunun da ortaya koymaktadır. Bir hata gibi görülen glitch efekti, grafik tasarım ile birleştiğinde dikkat çeken ve dinamik etkiler yaratan görseller ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Glitch efekti, grafik tasarıma entegre edilerek özgün bir tasarım dili oluşturulmakta ve bu sayede dijital bozulmalar estetik bir öğe olarak kullanılmaktadır. Kısaca bu tür kasıtlı hataların kullanımı, izleyicinin merakını artırarak, verilmek istenen mesajın daha kolay aktarılmasını sağlamaktadır. Bu efekt, eski televizyon ve bilgisayarların ekran hatalarından ilham almakta, nostaljik ve retro-fütüristik bir izlenim ortaya koymaktadır. Bu durum tasarımcıların kendilerine özgü bir tarz yaratmasına, izleyicilerin ise geçmiş ve gelecek arasında bir köprü kurmasına yardımcı olmaktadır. Glitch efekti, dinamizmi önceleyerek dijital çağa uyum sağlamaktadır. İzleyicinin dikkatini üzerinde toplayabilmek için onlara farklı anlam katmanları oluşturan bu efekt, tasarımcılara yenilikçi imkanlar sunarken, deneysel bir etki yaratarak kendilerine özgü bir tarz oluşturmalarına olanak tanımaktadır. Bu çalışmanın kuramsal alt yapısı, alan yazın taraması ile oluşturulurken, elde edilen bilgiler ışığında; glitch efekti kullanılmış 1 adet afiş tasarımı ve 1 adet ambalaj tasarımı olmak üzere toplam 2 adet grafik tasarım ürünü incelenmiştir. Ortaya çıkan veriler doğrultusunda tasarımcılara glitch efektinin olası etkileri hakkında tavsiyelerde bulunulmuştur. Bu öneriler; tasarımcılara dijital çağla uyumlu, dinamizmi ve farklı yapısı sebebiyle odak noktası haline gelebilecek tasarımları ortaya koyabilmelerine yardımcı olurken, kasıtlı dijital bozulmaları tasarımda bir estetik öğe olarak nasıl kullanacaklarına dair fikirler verecektir.

Anahtar Kelimeler

Afiş Tasarımı , Ambalaj Tasarımı , Glitch Efekti , Grafik Tasarım

Glitch Effect As An Intentional Distortion and Its Use In Graphic Design

Öz

With technology, conventional images are replaced by digital distortions that create a sense of movement and disorder. These distortions attract the viewer's attention and reveal the spirit of the digital age by giving a modern impression. When the glitch ef-fect, which is seen as a mistake, is combined with graphic design, images are created that attract attention and create dynamic effects. By integrating the glitch effect into graphic design, a unique design language is created and digital distortions are used as an esthetic element. In short, the use of such intentional errors increases the viewer's curiosity and facilitates the communication of the intended message. This effect is inspired by the screen errors of old televisions and computers and creates a nostalgic and retro-futuristic impression. This helps designers to create a unique style and vi-ewers to build a bridge between the past and the future. The glitch effect adapts to the digital age by emphasizing dynamism. This effect, which creates different layers of meaning for the audience to capture their attention, provides designers with innovative opportunities and allows them to create a unique style by creating an experimental effect. While the theoretical infrastructure of this study was created by reviewing the literature, a total of 2 graphic design products, 1 poster design and 1 packaging design using the glitch effect were analyzed in light of the information obtained. These sug-gestions help designers create designs that are compatible with the digital age, that can become eye-catching because of their dynamism and different structure, and give ideas on how to use intentional digital distortion as an aesthetic element in design.

Anahtar Kelimeler

Poster design , Packaging design , Glitch effect , Graphic design

Kaynakça

• Atiker, E. Ş. (2024). Sergileme Tasarımında Çoklu Duyusal Deneyimler: Van Gogh The Immersive Experience Sergisi Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 209-228.
• Balcı, A. (1989). Eğitimsel araştırmanın eğitimsel sorunların çözümüne uygulanması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 22(1), 411-420. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000868
• Bulut, Ş. (2024). Guggenheim Müzesinde Going Dark Sergisi ve Görünmezliği Görünür Kılan, Kavramsal Sanatın Gücü. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 2024, s. 864-889
• Çakıroğlu, E. (2022). Glıtch Sanatının Resim Sanatına Yansımaları Bağlamında Andy Denzler’in Resimlerine Bakış. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 305-328.
• Göç, S. ve Erişti, S. D. B. (2019). Yeni medya sanatı olarak 'glitch' ileti sürecinin sorgulanması. YEDİ: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, (22), s.113-128
• Güzel, B., & Mercin, L. (2022). Afı̇ş Tasarımında Glitch Type Teknı̇ği Kullanımının İncelenmesı̇, Bir Uygulama Örneği (Kütahya Türküleri). Art-E Sanat Dergisi, 15(30), 1471-1498. https://doi.org/10.21602/sduarte.1178439
• Kanat, S. (2018). Glitch Sanatı. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 4(2), 28-35. https://doi.org/10.22252/ijca.529181
• Kelekçi, O. M. (2024). Yapay Zekânın Glıtch Sanatıyla Birleşerek Tasarımdaki Yaratıcılık Boyutu. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Fakültesi I. Uluslararası İletişim, Teknoloji, Sanat ve Tasarım Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. https://ictadc.arel.edu.tr/wp-content/uploads/2024/09/ICTADC2024_Bildiri_ozetler_Kitapcigi.pdf
• Menkman, R. (2011). The glitch moment(um). Institute of Network Cultures.
• Tanrıkulu, M. (2024).Tasarim Sürecindeki Uygulama Hatalarinin Negatif Bilgi Kavrami Etrafinda Tasarim Diline Dönüştürülmesi. Uluslararası İletişim ve Sanat Dergisi 5(11), 138-156
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Uslu, Y. (2016). Görsel Bozulmanın Adı; Glitch Art. İdil, 5 (27), s.1967-1976.
• Barnhart, B. (2021). Exploring the world of glitch aesthetics. https://www.linearity.io/blog/glitch-art/ Erişim Tarihi: 20.01.2025.
• 123RF Blog. (2019). Glitch effect: Delving into digital image distortion. https://www.blog.123rf.com/glitch-effect-delving-into-the-digital-image-distortion
• MasterClass. (2022). What is glitch art? A beginner’s guide. https://www.masterclass.com/articles/glitch-art Erişim Tarihi: 24.01.2025.
• Packagingoftheworld. (2021). Donetsk Energy Drink. Erişim Tarihi: 24.01.2025. https://packagingoftheworld.com/2021/02/donetsk-energy-drink.html
• Pomerleau, C. (2019). Glitch art & design: A digital aesthetic. https://99designs.com/blog/design-history-movements/glitch-art-design/ Erişim Tarihi: 12.11.2024.
• Görsel 1: https://wallpapers.com/picture/glitch-pictures-hhnu5lh8xxnqqxr6.html Erişim tarihi: 05.02.2025.
• Görsel 2: https://www.pexels.com/search/light%20leak/ Erişim tarihi: 02.02.2025.
• Görsel 3: https://www.shutterstock.com/image-photo/double-exposure-man-cityscape- night-600nw-2487199687.jpg Erişim tarihi: 06.02.2025.
• Görsel 4: https://supply.family/wp-content/uploads/2024/09/7-8-1471x980.jpg Erişim tarihi: 01.02.2025.
• Görsel 5: https://www1.lunapic.com/editor/?action=color-glitch Erişim tarihi: 05.02.2025.
• Görsel 6: https://www.behance.net/gallery/112656337/Textures-Overlay-Filters-Glitch-by-FootageCrate?locale=pt_BR# Erişim tarihi: 26.01.2025.
• Görsel 7: https://supply.family/wp-content/uploads/2024/08/6-4-1471x980.jpg Erişim tarihi: 26.01.2025.
• Görsel 8: Packagingoftheworld, (2021). Donetsk Energy Drink.
• https://packagingoftheworld.com/2021/02/donetsk-energy-drink.html Erişim tarihi: 18.01.2025.
• Görsel 9: imdb.com (2017). Çizgi Ötesi. https://www.imdb.com/title/tt2039338/ Erişim tarihi 18.01.2025.