The Effect of Media Literacy on Journalism Students' Trust Level in Social Media News

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 55 - 78, 31.05.2025

Haydar Kerem Hoşgör , Önder Deniz

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1629910

Öz

In the current digital era, the topics of media literacy and the trust placed in social media news are among the most pertinent research subjects due to their significant impacts on individuals. This study aims to examine the relationship between media literacy levels and trust in social media news among Generation Z, considered digital natives. Conducted with Journalism Department students at Uşak University Faculty of Communication, this study obtained 311 usable responses. It was found that students used social media for more than seven hours daily, with WhatsApp being the most frequently used platform. Both the stu-dents' media literacy levels and their trust in social media news were found to be high. No statistically significant difference was found between the students' descriptive characteris-tics such as age, gender and average social media usage and their media literacy and trust level in social media news (p>0.05). However, a positive, significant, and moderate rela-tionship (r: 0.382) was found between media literacy and trust in social media news (p<0.05). Regression analysis results showed that media literacy had a 14.6% effect on students' trust level in social media news (p<0.01). This result could be interpreted as the younger generation placing more trust in social media news due to reasons such as the traditional media's low levels of press freedom in Turkey and biased press reporting.

Anahtar Kelimeler

Journalism , Media Literacy , Social Media , Digital Literacy , Press Freedom

Etik Beyan

Ethical approval was granted by the Uşak University Social and Human Sci-ences Scientific Research and Publication Ethics Committee, under decision number 2023-201 dated November 9, 2023, ensuring the study adhered to ethical guidelines.

Destekleyen Kurum

---

Proje Numarası

---

Teşekkür

We would like to thank all Journalism students who participated in the study.

Gazetecilik Öğrencilerinin Sosyal Medya Haberlerine Güven Düzeyi Üzerinde Medya Okuryazarlığının Etkisi

Öz

Günümüz dijital çağında medya okuryazarlığı ve sosyal medya haberlerine duyulan güven konuları, bireyler üzerinde oldukça önemli etkileri ve sonuçları olan en güncel araştırma konularının başında gelmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, Z Kuşağı’nı temsil eden dijital yerlilerin medya okuryazarlığı ve sosyal medya haberlerine duydukları güven düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi’n de eğitim görmekte olan Gazetecilik Bölümü öğrencilerinin katılımıyla gerçekleştirilen bu çalışmada 311 kullanılabilir veri elde edilmiştir. Çalışmada, öğrencilerin 7 saatten fazla sosyal medya kullandıkları saptanmıştır. En fazla kullanım sıklığına sahip olan sosyal medya platformunun WhatsApp olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin hem medya okuryazarlığı hem de sosyal medya haberlerine güven düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin yaş, cinsiyet ve sosyal medya kullanma ortalamaları gibi tanımlayıcı nitelikleri ile medya okuryazarlığı ve sosyal medya haberlerine güven düzeyi ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık görülmemiştir (p>0,05). Öte yandan, medya okuryazarlığı ve sosyal medya haberlerine güven değişkenleri arasında pozitif yönde, anlamlı ve orta şiddette (r: 0,382) bir ilişkinin olduğu ortaya konulmuştur (p<0,05). Resresyon analizi sonuçları, öğrencilerin sosyal medya haberlerine güven düzeyi üzerinde medya okuryazarlığının %14,6’lık bir etkisi olduğunu göstermiştir (p<0,01). Elde edilen bu sonuç, Türkiye’de basın özgürlüğü açısından geleneksel medyanın oldukça alt düzeylerde yer alması ve basının taraflı yayın yapması gibi nedenlerden dolayı genç kuşağın sosyal medya haberlerine daha fazla güven duydukları şeklinde yorumlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Gazetecilik , Medya Okuryazarlığı , Sosyal Medya , Dijital Okuryazarlık , Basın Özgürlüğü

Proje Numarası

---

Kaynakça

• Akram, W., & Kumar, R. (2017). A study on positive and negative effects of social media on society. International Journal of Computer Sciences and Engineering, 5(10), 347-354.
• Akser, M., & Baybars, B. (2023). Repressed media and illiberal politics in Turkey: The persistence of fear. Southeast European and Black Sea Studies, 23(1), 159-177.
• Arslan, Ü., & Sağlam, M. (2022). Siyasal pazarlamada tutundurma faaliyetlerinin, sosyal medyanın ve referans grupların Z kuşağı seçmen davranışı üzerindeki etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 450-474.
• Atikuzzaman, M., & Ahmed, S. Z. (2023). Information literacy self-efficacy scale: validating the translated version of the scale for use among the Bangla-speaking population. The Journal of Academic Librarianship, 49(1).
• Bonner, M. D. (2009). Media as social accountability: The case of police violence in Argentina. The International Journal of Press/Politics, 14(3), 296–312.
• Cho, H., Cannon, J., Lopez, R., & Li, W. (2022). Social media literacy: A conceptual framework. New Media & Society, 1-20.
• Çömlekçi, M. F. (2022). Why do fact-checking organizations go beyond fact-checking? A leap toward media and information literacy education. International Journal of Communication, 16, 4563-4583.
• Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Sosyal medya haberlerine güven ve kullanıcı teyit alışkanlıkları üzerine bir inceleme. İletişim, 56-77.
• Creswell, J. W. (2014). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. New York: Pearson.
• Digital 2023 Turkey, (2023). https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/HQTLP.pdf, Erişim Tarihi: 14.10.2023.
• Farkas, J., & Schou, J. (2020). Post-truth, fake news and democracy: Mapping the politics of falsehood. Routledge.
• Göksel, A. G., & Akgül, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medyaya güven düzeylerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 241-256.
• Gürel, E., & Eyüboğlu, E. (2023). Political communication in digital media and online political participation of Generation Z. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(4), 980-994.
• Gürkan, H., Atabay, E., & Gezgin, D. M. (2022). Lise öğrencileri arasında dijital şiddet: siber zorbalık, akıllı telefon bağımlılığı ve medya okuryazarlık arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1799-1820.
• Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press, Inc.
• Hermida, A. (2020). Data journalism and the regeneration of news. Taylor & Francis.
• İnce, M., & Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
• Jolls, T., & Wilson, C. (2014). The core concepts: Fundamental to media literacy yesterday, today and tomorrow. Journal of Media Literacy Education, 6(2), 68-78.
• Karaman, M. K., & Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3), 798-808.
• Martin, A. (2005). DigEulit a European framework for digital literacy: progress. Journal of E-Literacy, 2, 130-136.
• Molina, M. D., Sundar, S. S., Le, T., & Lee, D. (2021). “Fake news” is not simply false information: A concept explication and taxonomy of online misinformation. American Behavioral Scientist, 65(2), 180-212.
• Mora, N. (2008). Medya, toplum ve haber kaynağı olarak sembolik seçkinler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-25.
• Över, D. (2021). Democratic backsliding and the media: The convergence of news narratives in Turkey. Media, Culture & Society, 43(2), 343-358.
• Pérez-Escoda, A., Pedrero-Esteban, L. M., Rubio-Romero, J., & Jiménez-Narros, C. (2021). Fake news reaching young people on social networks: distrust challenging media literacy. Publications, Research, Literacy, and Communication Education, 9(2), 24.
• Qian, S., Shen, C., & Zhang, J. (2023). Fighting cheap fakes: using a digital media literacy intervention to motivate reverse search of out-of-context visual misinformation. Journal of Computer-Mediated Communication, 28(1), 1-12.
• Rasulov, I. M., Makhkamova, D. X., & Nishanbekov, N. O. (2023). The concept of media competence of the future informatics teacher and the methodological foundations of its development. International Conference on Advance Research in Humanities, Applied Sciences and Education, New York, USA, April 28th, 12-17.
• Reporters Without Borders (2023). World Press Freedom Index 2023. https://rsf.org/en
• Roselina, E., Asmiyanto, T., & Andriany, M. (2021). Health information-seeking behaviour on the COVID-19 pandemic: social media usage by Gen Z in Jakarta, Indonesia. Library Philosophy and Practice, 4920, 1-7.
• Smith, J. B. (1997). Selling alliances: Issues and insights. Industrial Marketing Management, 26(2), 149-161.
• Tandoc, E. C., Lim, Z. W., & Ling, R. (2018). Defining “fake news”: A typology of scholarly definitions. Digital Journalism, 6(2), 137-153.
• Tully, M., Vraga, E. K., & Bode, L. (2020). Designing and testing news literacy messages for social media. Mass Communication and Society, 23(1), 22–46.
• Turcotte, J., York, C., Irving, J., Scholl, R. M., & Pingree, R. J. (2015). News recommendations from social media opinion leaders: Effects on media trust and information seeking. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(5), 520-535.
• Varlık, F., & E. Sümer, F. (2022). Sosyal medyanın siyasal katılım davranışına etkisi: X, Y ve Z kuşakları üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(2), 984-1018.
• Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policy making. Council of Europe.
• We Are Social-Digital in 2023, https://wearesocial.com/us/blog/2023/01/the-changing-world-of-digital-in-2023/
• Yıldırım, E., & Mazıcı, E. T. (2021). Post-truth dönem ve Twitter kullanıcılarının hakikate bakışı üzerine bir araştırma. Erciyes Akademi, 35(Özel sayı), 742-768.
• YÖK Atlas. (2023). https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans.php?y=109810417