From October 7 to the December 8 Syrian Uprising: The Geopolitical Struggle in the Middle East

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 637 - 665, 31.05.2025

Duhan Kalkan , Orhan Karaoğlu

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1678911

Öz

The process that began on October 7, 2023, and continued with the overthrow of the Syrian regime on December 8 has led to a significant geopolitical transformation in the Middle East. As the global competition between the United States and China becomes more pro-nounced in the region, other regional actors, such as Turkey, Qatar, Saudi Arabia, and Is-rael, have started to assume more influential roles in this new era. The weakening of Hez-bollah in Lebanon, coupled with the fall of the Assad regime, has further increased Syria’s geopolitical significance within the broader context of great power rivalry.Historically, Syria has been a country that has attracted the attention of major powers due to its geopoli-tical position. Located at the heart of the Middle East, Syria lies at the intersection of vari-ous global and regional dynamics. As a result, developments in Syria are of great interest not only to regional actors but also to global powers. Following the regime change in Sy-ria, Türkiye has moved swiftly to strengthen its relations with the new administration. Actively participating in Syria’s reconstruction efforts, Turkey aims to enhance its geopoli-tical influence in the Eastern Mediterranean by signing a potential Exclusive Economic Zone (EEZ) agreement with Syria. In this article, it is aimed to examine the major geopoli-tical transformation in the Middle East, which started on October 7, 2023 and continued with the overthrow of the regime in Syria on December 8, through an explanatory case analysis method. In this context, the Structuralist Approach claims that the reasons for the regime change on December 8 occurred as a result of the dissolution of social and economic structures, as well as the influence of geopolitical competition.

Anahtar Kelimeler

Middle East , Syria , Türkiye , Geopolitics , December 8 Revolution

7 Ekim'den 8 Aralık Suriye Devrimine: Orta Doğu’daki Jeopolitik Rekabet

Öz

7 Ekim 2023 tarihinde başlayan ve 8 Aralık’ta Suriye’deki rejimin devrilmesiyle devam eden süreç, Orta Doğu’da büyük bir jeopolitik dönüşüm yaratmıştır. ABD ve Çin arasındaki küresel rekabetin Orta Doğu’daki yansımaları belirginleşirken, Türkiye, Katar, Suudi Arabistan ve İsrail gibi diğer bölgesel aktörler de bu yeni dönemde daha etkili roller üstlenmeye başlamıştır. Lübnan’daki Hizbullah’ın zayıflaması, Esed rejiminin devrilmesi ve büyük güçler arasındaki rekabet bağlamında Suriye’nin jeopolitik önemi daha da artmıştır. Suriye, jeopolitik konumu nedeniyle tarih boyunca büyük güçlerin ilgisini çeken bir ülke olmuştur. Orta Doğu’nun kalbinde yer alan Suriye, farklı küresel ve bölgesel dinamiklerin kesişim noktasında bulunmaktadır. Bu nedenle, Suriye’deki gelişmeler sadece bölgesel aktörleri değil, küresel güçleri de yakından ilgilendirmektedir. Türkiye, Suriye’deki rejim değişikliği sonrası yeni yönetimle ilişkilerini hızla geliştirme yoluna gitmiştir. Suriye’nin yeniden inşasında rol oynayan Türkiye, Suriye ile olası bir Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşması yaparak, Doğu Akdeniz’deki jeopolitik etkisini artırmayı hedeflemektedir. Ayrıca Katar ile birlikte Suriye üzerinden Avrupa’ya doğal gaz taşımayı amaçlayan yeni boru hattı projeleri ile de küresel ve bölgesel alanda önemli bir jeopolitik hamle yapmaktadır. Bu makalede 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan ve 8 Aralık’ta Suriye’deki rejimin devrilmesiyle devam eden Orta Doğu’da büyük bir jeopolitik dönüşüm vaka analizi yöntemi ile açıklayıcı vaka analizi yoluyla incelenmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda Yapısalcı Yaklaşım ile 8 Aralık’taki rejim değişikliğinin nedenlerinin toplumsal ve ekonomik yapıların çözülmesinin bir sonucu olarak jeopolitik rekabetin de etkisiyle gerçekleştiğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

orta doğu , suriye , türkiye , jeopolitik , aralık devrimi

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2025, Ocak 24). Hindistan’ı Orta Doğu ve Avrupa'ya bağlayacak koridor için AB ve 7 ülke, mutabakat zaptı imzaladı. Anadolu Agency. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hindistan-i-orta-dogu-ve-avrupaya-baglayacak-koridor-icin-ab-ve-7-ulke-mutabakat-zapti-imzaladi/2987980
• Al-Habahbeh, O. (2025). Information, Kan arabisk gas erstatte den russiske? Bibliotek.dk. https://bibliotek.dk/materiale/kan-arabisk-gas-erstatte-den-russiske-_osama-al-habahbeh/work-of:870971-avis:140199745?
• Badi, E., & al-Jabassini, A. (2025, Şubat 24). Turkey’s Syria and Libya strategies add up to a Mediterranean power play. Atlantic Council. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/turkey-syria-libya-strategy-mediterranean-power-play/
• Cantone, S. (2025, Ocak 10). Syria’s road ahead: How transport infrastructure could be the key to stability. Euronews. https://www.euronews.com/2025/01/10/syrias-road-ahead-how-transport-infrastructure-could-be-the-key-to-stability
• Cengiz, S. (2025, Ocak 24). Türkiye’s strategic approach to the Middle East. Arab News. https://www.arabnews.com/node/2587732
• Hacaoğlu, S , Kozok , F. (2025, Şubat 6). Turkey seeks military bases to gain edge in post-Assad Syria. Bloomberg. https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-02-06/turkey-weighs-military-bases-in-syria-to-gain-edge-after-assad-fall?srnd=undefined
• Independent Türkçe. (2025, Şubat 24). Hindistan'ı Avrupa'ya bağlayacak koridor hakkın-da bilinenler. İndependent Türkçe. https://www.indyturk.com/node/660456/d%C3%BCnya/hindistan%C4%B1-avrupaya-ba%C4%9Flayacak-koridor-hakk%C4%B1nda-bilinenler
• Kalkan, D. (2020). Soğuk Savaş Dönemi Sonrası Türk Dış Politikasında Enerji Güvenliği ve Azerbaycan. Sonçağ Yayınları.
• Karaoğlu, O. (2025, 23 Ocak). October 7 earthquake opens different fronts in the Middle East. Dış Politika Enstitüsü. https://foreignpolicy.org.tr/october-7-earthquake-opens-different-fronts-in-the-middle-east/ Karaoğlu, O. (2025, Ocak 23). Küresel jeopolitik rekabet: 7 Ekim’den Esed’in devrilmesine. Fokus Plus. https://www.fokusplus.com/odak/kuresel-jeopolitik-rekabet-7-ekimden-esedin-devrilmesine
• Karaoğlu, O. (2024). Jeopolitik istihbarat. KDY Yayınları.
• Nar, M. Ş. (2014). Yapısalcılık Kavramına Antropolojik Bir Yaklaşım: Levi-Strauss ve Yapısalcılık, Antrolopolji Dergisi, Sayı 27, 29-46. https://doi.org/10.1501/antro_0000000225
• Mearsheimer, J. J. (2001). The tragedy of great power politics. W. W. Norton & Company. Ostovar, A. (2018). Sectarianism and Iranian foreign policy. In Beyond Sunni and Shia (ss. 71–90). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190876050.003.0005
• Solomon, E. (2025, Ocak 18). How the Oct. 7 attacks transformed the Middle East. The New York Times. https://www.nytimes.com/2025/01/18/world/europe/israel-hamas-oct-7.html
• Reuters. (2025, Ocak 19). Why Turkey is so influential in post-Assad Syria? Reuters. [https://www.reuters.com/world/middle-east/why-turkey-is-so-influential-post-assad-syria-2025-01-19/]
• The Economist. (2025, Ocak 21). How Turkey plans to expand its influence in the new Syria. The Economist. https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2025/01/21/how-turkey-plans-to-expand-its-influence-in-the-new-syria
• The International Energy Agency. (2022). Syria Report. https://www.iea.org/countries/syria/energy-mix Valensi, C. (2025). Syria: A new era? The Institute for National Security Studies (INSS). https://www.inss.org.il/publication/syria-new-era/
• Walt, S. M. (1987). The origins of alliances. Cornell University Press.
• Waltz, K. N. (1979). Theory of international politics. Addison-Wesley Publishing Company.
• Wimmen, H. (2018). The sectarianization of the Syrian war. In Beyond Sunni and Shia (ss. 51–70). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190876050.003.0004
• VOA Türkçe. (2025, Ocak 1). Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya ihracatı transit anlaşmasının sona ermesiyle durduruldu. VOA Türkçe. https://www.voaturkce.com/a/rus-gazinin-ukrayna-uzerinden-avrupa-ya-ihracati-transit-anlasmasinin-sona-ermesiyle-durduruldu/7920735.html