"Hikmet" Kavramı Örneğinde Yaygın Din Eğitiminde Bir Kavram Öğretimi Denemesi

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 7, 41 - 59, 01.06.2013

Abdulkadir Çekin

Öz

Kavram; bir şeyin zihindeki tasavvuru, benzer özelliklere sahip olay, Şkir ve objelere verilen ortak isim veya obje ve olayların ortak özelliklerinden elde edilen genellemelerin sembollerle ifade edilişi olarak tarif edilmektedir. İnsanın çevreyle etkileşim sürecinde obje, olay ve Şkirleri zihinsel olarak anlamlandırması kavram öğrenmeyi ifade etmektedir. Kavram öğretimi ise öğrenen kişide diğer kavramlardan farklı olan kavramın kritik özellikleri ile tanımlamalar yapılarak doğru bir kavram karşılığı oluşturma işi olarak ifade edilebilir. Din eğitiminde hikmet kavramı örneğinde bir kavram öğretimi denemesi niteliğindeki bu çalışmada, dini alanda kavram öğretimi konusu incelenmiştir. Çalışmada hikmet kavramının cami ortamında ve hutbe formunda hedefler, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme dikkate alınarak nasıl öğretilebileceğine dair belirlemeler yapılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

kavram, kavram öğrenme, kavram öğretimi, din öğretimi, hikmet kavramı

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, 4. bs. (İstanbul: İnkılap Kitapevi, 1988).
• Akdağ, Mustafa, Öğretimde Planlama ve Öğretimde Değerlendirme, 4. bs., ed., Mehmet Gü- rol, (Ankara: Akış Yay. 2004).
• Akyürek, Süleyman, Din Eğitiminde Kavram Öğretimi, (İstanbul: DEM Yay. 2004).
• ……., “Din Öğretiminde Kavram Öğretimi (Doğruluk Kavramı Örneği)” (Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
• ……., “Din Eğitiminde Genellemelerin Öğretimi”, AÜİFD 47 (1), 123-141. Attas, Nakib, Modern Çağ ve İslâmî Düşünüşün Problemleri, çev., M. Erol Kılıç, (İstanbul: İnsan Yay. 1989).
• Ayas, Alipaşa, Salih Çepni, Derek Johnson, M. Fuat Turgut, Kimya Öğretimi, Öğretmen Eğitimi Dizisi, (Ankara: YÖK/DB Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Yay. 1997).
• Chalmers, Alan, Bilim Dedikleri, çev., Hüsamettin Arslan, (Ankara: Vadi Yay. 1997).
• Coştu, Bayram, “Ortaöğretimin Farklı Seviyelerindeki Öğrencilerin Buharlaşma, Yoğun- laşma ve Kaynama Kavramlarını Anlama Düzeylerine İlişkin Bir Çalışma” Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2002.
• Cürcani, Seyit Şerif, Kitabu’t-Ta’rifat, çev., Ali Erkan, (İstanbul: Bahar Yay. 1997).
• Çalık, Muammer, “Farklı Öğrenim Seviyesindeki Öğrencilerin Çözeltilerle İlgili Kavram- ları Anlama Seviyelerinin Karşılaştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniver- sitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003.
• Çaycı, Barış, M. Kaan Demir, Mustafa Başaran, Metin Demir, “Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirliğine Dayalı Öğrenme İle Kavram Öğretimi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (Ekim 2007), 2.
• Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, (İstanbul: Azim Dağıtım, 1992).
• Erden, Münire, Akman, Yasemin, Gelişim ve Öğrenme, (Ankara: Arkadaş Yay. 2004).
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı, (İstanbul: İşaret Yay. 1997).
• Gazali, İhyâ-i Ulûmi’d Din, çev., Ahmet Serdaroğlu, (İstanbul: Hisar Cilt ve Yay. 1972), Cilt:
• Gökçe, Ali Rıza, “Hikmet Kavramı Üzerine”, Haksöz Dergisi, 19, Ekim 1992.
• Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar, (İstanbul: Remzi Kita- pevi, 1993).
• İsfehani, Ebu Musa, el-Mu’cemu’l Muğis fi Garibi’l Kur’an ve’l Hadis, haz., Abdulkerim el- Azbavi, (Daru’l Medine, 1986).
• İbn Manzur, Lisanu’l Arap, (Kahire: Daru’l Maarif, 1968).
• Kaptan, Fitnat, Fen Bilgisi Öğretimi, (İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1999).
• ……., “Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması”, Hacettepe Üniversite- si Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 95-99. Korukçu, Adem, “Kavram Haritalarının Din Öğretiminde Kullanımı”, (Doktora Tezi), An- kara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Köylü, Mustafa, “Dini İletişimde Hedef Kitle Sorunu”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 111- Kutluer, İlhan, “Hikmet”, DİA, (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 1998).
• Kuzu, Selman, “Kur’an’a Göre Hikmet Kavramı”, (Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü, 2002.
• Pınarbaşı, Tacettin, “Çözünürlükle İlgili Kavramların Anlaşılmasında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkinliğinin İncelenmesi”, (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2002.
• Piriş, Şaban, “Hikmet Kavramı”, Kur’an Nesli Dergisi, 2, Şubat Mart 2006.
• Sönmez, Veysel, Öğretmen El Kitabı, (Ankara: Pegem Yay. 1994).
• Tahânevî, Muhammed Ali b. Ali, Keşşaf-ı Istılahati’l-Fünun, (İstanbul: Karaman Yay. 1984).
• Tan, Bilal, Kur’an’da Hikmet Kavramı, (İstanbul: Pınar Yay. 2000).
• Temizyürek, Kamil, Fen Öğretimi ve Uygulamaları, 1. bs. (Ankara: Nobel Yay. 2003).
• Tosun, Cemal, Din Eğitimi Bilimine Giriş, (Ankara: Pegema Yay. 2002).
• Ülgen, Gülten, Kavram Geliştirme, 3. bs. (Ankara: Pegema Yay. 2001).
• Ünal, Suat, “Lise 1 ve Lise 3 Öğrencilerinin Kimyasal Bağlar Konusundaki Kavramları An- lama Seviyelerinin Karşılaştırılması”, (Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003.