İrhâsâtla İlgili Rivâyetlerin Metin ve Anlam Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 14, 23 - 41, 15.09.2016

Mustafa Özkan

Öz

İrhâsât, Allah tarafından peygamber olarak gönderilen insanların, vahiy almadan önceki yaşamlarında meydana gelen hârikulâde olayları ifade eder. Hz. Muhammed’in de özellikle doğumu esnasında olağanüstü bazı hadiselerin yaşandığı nakledilmektedir. Bu makalede, siyer-meğâzî kaynakları esas alınarak, Hz. Peygamberin nübüvvetiyle ilişkilendirilen aşağıdaki hârikulâde hadiselerle ilgili rivâyetler incelenmektedir: Hz. Muhammed doğduğunda; Busrâ’yı aydınlatan bir nurun çıkması, Mekke’de bir yıldızın doğması/yıldızların sarkması, Kisrâ’nın sarayının on dört burcunun yıkılması, Mecusilerin hiç sönmeden yanan ateşlerinin sönmesi ve Sâva Gölü’nün kuruması. Çalışmada şu tespitler yapılmaktadır: Söz konusu hadiselere ilişkin haberler, rivâyet tekniği ve anlamı açısından telif mümkün olmayan sayıda ve nitelikte çelişki içermektedir. Resûlullah’ın vefatından sonra üretilen ve tarihî seyir içerisinde şekillenen bu rivâyetlerin çıkışında nübüvvet kurumunu ispat etme, Hz. Peygamberi yüceltme ve Ehl-i kitapla peygamber yarıştırma gibi faktörler belirleyici olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İrhâsât, Ehl-i kitab, nübüvvet, delâil, hârikulâde

Kaynakça

• Ahmet Cevdet Paşa, Peygamber Efendimiz, İstanbul, 1982.
• Algül, Hüseyin, Alemlere Rahmet Hz. Muhammed, Ankara, 1994.
• Apak, Âdem, Ana Hatlarıyla İslam Tarihi, I-IV, İstanbul, 2009, I, 125-126.
• Avcı, Casim, Hz. Muhammed’in Peygamberlik Öncesi Hayatı, İstanbul, 2008.
• Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak, Ankara, 2008.
• Bağcı, H. Musa, Beşer Olarak Hz. Peygamber, Ankara, 2010.
• Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir, Ensâbu’l-Eşrâf, I-XIII, Beyrut, t.y.
• Berki, Ali Himmet - Keskioğlu, Osman, Hz. Muhammed ve Hayatı, 1991.
• Dinî Terimler sözlüğü, Ankara, 2009.
• Diyarbekrî, Hüseyin b. Muhammed, Tarîhu’l-Hamîs, I-II, byy. , 1302.
• Erul, Bünyamin, “Hz. Peygamberin Risalet Öncesi Hayatına Farklı Bir Yaklaşım”, “Peygamberimiz Hz. Muhammed (Sav) - Özel Sayı- Diyanet İlmi Dergi, Ankara, 2003.
• Erul, Bünyamin, Siret Tetkikleri, Ankara, 2013.
• Fayda, Mustafa, “ Busrâ”, DİA, İstanbul, 1992.
• Halebî, (ö. 1044/1635), İnsânu’l-Uyûn, I-III, byy. , 1292.
• Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, I-II, çev. Salih Tuğ, İstanbul, 1995.
• Hasan, İbrahim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslam Tarihi, I-V, çev. İsmail Yiğit-Sadrettin Gümüş, İstanbul, 1991.
• Heykel, Muhammed, Hz. Muhammed Mustafa, çev. Ömer Rıza Doğrul, İstanbul, 1985.
• Hizmetli, Sabri, İslam Tarihi, Ankara, 1995.
• İbn İshâk, Muhammed, es-Sîre, Beyrut, 2009.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik, es-Sîretu’n-Nebeviyye, I-IV, Beyrut, 2004.
• İbn Kayyım el-Cevziyye, Zâdu’l-Meâd, I-VI, çev. Muzaffer Can, İstanbul, 1989.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed, Tabakâtü’l-Kübrâ, I-VIII, Beyrut, 1998.
• İbn Hibbân, es-Sîretu’n-Nebeviyye, Beyrut, 2000.
• İbn Seyyidinnâs, Uyûnu’l-Eser fî Funûni’l-Meğâzi ve’s-Siyer, I-II, Beyrut, 1992.
• İbnü’l-Esîr, İzzuddin Ebi’l-Hasan Ali b. Muhammed, el-Kâmi’l fi’t-Târih, I-XI, Beyrut, 2006.
• Kâdî İyâz, eş-Şifâ, Beyrut, 2000.
• Köksal, Mustafa Asım, İslam Tarihi, I-XI, İstanbul, 1981.
• Küçük, Raşit-Yiğit, İsmail, Hz. Muhammed, İstanbul, 2010.
• Makrîzî, Takiyyüddin Ahmed b. Ali, İmtâu’l-Esmâ’, I-XV, Beyrut, 1999.
• Mevlânâ Şiblî Numânî, Son Peygamber Hz. Muhammed, çev. Yusuf Karaca, İstanbul, 2014.
• Önkal, Ahmet, “İslam Tarihçiliğinde Tarafsızlık Problemi”, İslami Araştırmalar Dergisi, sayı 3, 1992.
• Özdemir, Mehmet, “Peygamberlik Öncesinde Bir İnsan Olarak Muhammed b. Abdillah”, Cahiliye Toplumundan Günümüze Hz. Muhammed, Konya, 2007.
• Özervarlı, Mehmet Said, ‘İrhâs’, DİA, İstanbul, 1997.
• Said Ramazan el-Bûtî, Fıkhu’s-Sîre, çev. Ali Nar-Orhan Aktepe, İstanbul, 1984.
• Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara, 2007.
• Süheylî, Ravdu’l-Unuf, I-IV, Beyrut, t.y.
• Şâmî, Subûlü’l-Hüda ve’r-Reşâd, I-XI, Beyrut, 1993.
• Şulul, Kasım, Ana Hatlarıyla Siyer-i Nebî, İstanbul, 2014.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’t-Taberî, I-VI, Beyrut, 2008.
• Vatandaş, Celalettin, Hz. Muhammed’in Hayatı, İstanbul, 2015.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Delâilu’n-Nübüvve”, DİA, İstanbul, 1994.