Ashâbu’l-Uhdûd Kıssası Bağlamında Ehl-i Küfrün Psikolojik Vasıfları

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 18, 23 - 40, 31.12.2017

Mehmet Nurullah Aktaş

Öz

Mekke’de
nâzil olmaya başlayan Kur’ân, zikrettiği kıssalar vasıtasıyla farklı inançlara
mensup insanların vasıflarını tanıtmaktadır. Bu çalışmada, Mekke döneminde
nâzil olan Burûc Sûresindeki Ashâbu’l-Uhdûd kıssası ekseninde inkârcıların
psikolojik vasıfları ele alınacaktır. Bu bağlamda kıssayla ilgili rivâyetler
değerlendirilecek ve kıssanın bazı Tefsir kitaplarındaki yeri irdelenecektir.
Ayrıca araştırmada Mekke şirk toplumu ile Ashâbu’l-Uhdûd kıssasının ortak
yönlerine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Burûc Sûresi, Ashâbu’l-Uhdûd, kıssa, ehl-i küfür, psikolojik vasıflar

Kaynakça

• Âlûsî, Şehâbuddîn Mahmûd, Rûhu’l-Me’ânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-‘Azîm ve Seb’i’l-Mesânî, Beyrût: Dâru’l-Fikr, ts.
• Abduh, Muhammed, Tefsîru Cüz’i ‘Amme, 2. tab’, Beyrût: Dâr İbn Zeydûn, 1409/1989.
• Abdulbaki, M. Fuad, el-Mu’cemu’l-Mufehres li Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, 2. tab’, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1411/1991.
• Beğavî, Ebû Muhammed, el-Husayn el-Ferrâ’, Me’âlimu’t-Tenzîl, Mısır: 1354.
• Beydâvî, el-Kâdî Nâsıruddîn, Envâru’t-Tenzîl, Beyrût: 1320, (Mecmu’).
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’ân’ı-Kerîm’in Türkçe Meâli Âlisi ve Tefsiri, Ankara: Akçağ Yay., 1991.
• Çetin, Abdurrahman, Kur’ân İlimleri ve Kur’ân-ı Kerim Tarihi, İstanbul: Degâh Yay., 2012.
• Drâz, M. Abdullah, En Mühim Mesaj Kur’an, Çev. Suat Yıldırım, İzmir: Işık Yay., 1994.
• Drâz, M. Abdullah, Kur’an’a Giriş, çev: Salih Akdemir, Ankara: Kitâbiyât, 2000.
• Ebu Hayyân, Ebu Abdullah Muhammed b. Ali b. Yusuf b. Hayyan el-Endulûsî, el-Bahru’l-Mûhît, Beyrût: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l- ‘Arabî, 1990.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Eser Yay., 1971.
• Eroğlu, Muhammed, “Ashâbu’l-Uhdûd”, DİA, III, 471, İstanbul: 1991.
• Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı, (Meal-Tefsir), Çev: Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, 5. Baskı, İşaret Yay., 1999.
• Güneş, Abdulbaki, Kur’ân Kıssaları ve Medeniyetlerin İnşası, İstanbul: Gündönümü Yay, 2005.
• Hamidullah, Muhammed, Aziz Kur’an, Çev: Abdulaziz Hatip, Mahmut Kanık, İstanbul: Beyan Yay., 2000.
• Hâzin, Firûzâbâdî, Lubbâbu’t-Te’vîl, Beyrût: 1320, (Mecmu’).
• Hicâzî, M. Mahmud, Furkan Tefsiri, Tercüme: Mehmet Keskin, İstanbul: ts.
• İbn ‘Aşûr, Muhammed Tâhir, Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus: Dâru’t-Tunus li’n-Neşr, ts.
• İbn Hişam, Ebû Muhammed, Abdulmelik b. Hişam, es-Sîretu’n-Nebeviyye, Beyrût: 1418/1997, (er-Ravdu’l-Unuf ile birlikte).
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ’, İsmail b. ‘Umer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm, 1. Tab’, Beyrût: 1414/1994.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn, Muhammed b. Mukrem b. Manzûr, Lisânu’l-Arab, el-Kâhire: Dâru’l-Meârif, 1401/1981.
• İsfehânî, er-Râğib, el-Müfredât fî Ğerîbi’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Ma’rife, ts.
• Karakoç, Sezai, Sütun, (Günlük Yazılar, II), 4. Baskı, İstanbul: 1989.
• Kasapoğlu, Abdurrahman, Kur’ân’da Ashâbu’l-Uhdûd Kıssası, İslâmî İlimler Dergisi, Bahar 2010: Yıl 5, Sayı 1.
• Kasapoğlu, Abdurrahman, Psikolojik Tefsir Ekolü, Ankara: Gece Kitaplığı.
• Kâsimî, Muhammed Cemâluddîn, Tefsîru’l-Kâsimî, Beyrût: Daru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1.tab’, 1994.
• Kemâlî, M. Hâşim, İslam’da İfade Hürriyeti, Çev: Muhammed Şeviker, İnsan Yay., İstanbul, 2000
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
• Kutub, Seyyid, Fî Zîlâli’l-Kur’ân, 17. Tab’, Beyrût: Daru’ş-Şurûk, 1992.
• Merâğî, Ahmed Mustafa, Tefsîru’l-Merâğî, Dâru’l-Fikr, ts.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ, Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı, Trc: Ahmed Asrar, 3. Baskı, İstanbul: Pınar Yay., 1992.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ, Tefhîmu’l-Kur’ân, Çev. Heyet, 2. Baskı, İstanbul: İnsan Yay., 1991.
• Necati, M. Osman, Kur’ân ve Psikoloji, Çev: Hayati Aydın, Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
• Nehhâs, Ebu Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. İsmail, İ’râbu’l-Kur’ân, Thk. Zuheyr Ğâzî Zâhid, 3. tab’, Beyrut: Mektebetu’n-Nahdati’l- ‘Arabiyye, 1409/1988.
• Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t Tenzîl, thk. Mervân Muhammed eş-Şekkâr, 1. tab’, Beyrût: Dâru’n-Nefâis, 1416/1996.
• Râzî, Fahruddîn, et-Tefsîru’l-Kebîr, 3. tab’, Kûm: Mektebu’l-A’lâmi’l-İslâmî, 1311.
• Suheylî, Abdurrahman b. Abdullah el Has’amî, er-Ravdu’l-Unuf, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1. tab’, 1418/1997.
• Süyûtî, Celâluddîn Abdurrahman, ed-Durru’l-Mensûr, Kum: 1403/1983.
• Süyûtî, Celâluddîn Abdurrahman, el-Behcetu’l-Mardiyye, Midyat: ts.
• Şirbinî, el-Hatîb, es-Sirâcu’l-Munîr, 2. Baskı, Beyrût: ts.
• Tabatabâî, es-Seyyid Muhammed Hûseyin, el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Kûm: Dâru’l-Kutubi’l-İslâmiyyi, 1394/197.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmi’u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1988.
• Wensınck, A. J. Eshâbu’l-Uhdûd”, İA, MEGSB, “IV,373, İstanbul: 1988.
• Zemahşerî, Cârullah Mahmud b. ‘Umer, el-Keşşâf ‘an Hakâiki Ğevâmidi’t-Tenzîl, Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l- ‘Arabî, 1362/1947.
• Zeydân, Abdulkerîm, el-Müstefâd min Kısasi’l-Kur’ân, 1. tab’, Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 1418/1997.