Arap Mesellerinde Sıra Dışı Erkek Karakterleri

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 19, 117 - 131, 30.04.2018

Adem Yener

Öz

Her kültürde olduğu gibi, meseller Arap Edebiyatı’nda da edebî
zenginliklerin başında gelir. Önceleri, meseller şifahi olarak nesilden nesile
aktarılmış, daha sonra toplanarak yazıya geçirilmiş, emsal kitaplarındaki
yerini almıştır. Meseller bir milletin kültür birikiminin özetidir ve birden
bire ortaya çıkmış değillerdir. Bir takım tarihi hadiseler, hüzün ve
mutluluklar bu sözlerin kaynağı olmuştur. Arap mesellerinde insan, hayvan, bitki
gibi değişik nesneler yer almıştır. Aynı şekilde olumlu veya olumsuz vasıfları
ile pek çok erkek karakter mesellere konu olmuştur. Makalede Arap
mesellerindeki erkek karakterleri ele alındı. Çalışmada meselin tanımı,
çeşitleri ve özellikleri hakkında bilgi verildi. Daha sonra erkek karakterinin
yer aldığı mesellerin metni, manası, kısaca hikâyesi ve varsa dilimizdeki aynı
veya benzer manadaki karşılığı incelendi.

Anahtar Kelimeler

Mesel, Arap edebiyatı, edebî zenginlik

Kaynakça

• Aksoy, Ömer Asım. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Ankara: İnkılap Yayınları, 1993.
• Askerî, Ebû Hilâl Hasen b. Abdillah b. Sehl (ö. 400/1009). Kitâbu Cemheretu’l-Emsâl, Tahkik: Muhammed Ebu’l-Fadl ve Abdulmecid Katâmış. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1988.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı, 2008.
• Bulut, Ali. Belâgat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: M.Ü İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2015.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr (ö. 255/869). el-Beyân ve’t-Tebyîn, Tahkik: Abdusselam Muhammed Hârûn. Kâhire: Mektebetu’l-Hâncî, 1975.
• Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr (ö. 255/869). el-Hayevân, Tahkik: Abdusselâm Muhammed Hârûn. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1996.
• Curcânî, eş-Şerîf Ali b. Muhammed (ö. 816/1413). Kitâbu’t-Ta’rîfât, Tahkik: Muhammed Sıddık el-Minşâvî. Beyrut: Dâru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1988.
• Çotuksöken, Yusuf. Türkçe Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: Toroslu Kitaplığı, 2004.
• Demirayak, Kenan. Arap Edebiyat Tarihi I: Câhiliye Dönemi. Ankara: Fenomen Yayıncılık, 2009.
• Durmuş, İsmail. "Mesel". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29: 293. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
• Ebû Ubeyd el-Bekrî, Abdullāh b. Abdilazîz b. Muhammed b. Eyyûb b. Amr el-Bekrî el-Endelüsî (ö. 487/1094). Faslu’l-Makâl fî şerhi Kitâbu’l-Emsâl. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1983.
• Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Yakûb (ö. 817/1414). el-Kâmûsu’l-Muhît. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2005.
• İbn Manzûr, Cemâluddin Muhammed b. Mükerrem (ö. 711/1311). Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, ts. Kapar, Mehmet Ali. “Kuss b. Sâide”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 26: 460. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
• Karaca, Faruk. “Savunma Mekanizmalarına Atıfta Bulunan Atasözleri Işığında Dini ve Kültürel Psikolojiyle İlgili Bazı Tespitler”, İslami Araştırmalar Dergisi 1, (2000): 119-125.
• Katâmış, Abdu’l-Mecid. el-Emsâlu’l-Arabiyye-Dirâse Târihiyye Tahlîliyye. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1988.
• Kazan, Ramazan. Hz. Peygamber’in Vecizeleri ve Edebî Özellikleri. Ankara: Nobel Yayın, 2012.
• Matlub, Ahmed. Mu'cemu'l-Mustalahâti'l-Belâğıyye ve Tatavvuruhâ. Irak: Matbaatu'l-Mecmai'l-İlmî el-Irâkî, 1987.
• Meydânî, Ahmed b. İbrahim en-Nîsâbûrî (ö. 518/1124). Mecmau‘l-Emsâl, Tahkik: Muhammed Muhyiddin Abdulhamid. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1955.
• Naci, Muallim. Arap Edebiyatında Deyimler ve Atasözleri / Sânihâtu’l-Arab, haz. Ömer Hakan Özalp. İstanbul: Yeni Zamanlar, 2002.
• Pullu, İdris. "Arap Dili ve Edebiyatında Meseller, Dil ve Belâgat Yönünden Özellikleri". Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, 2007.
• Suyûtî, Celâluddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505). el-Muzhir fî Ulûmi’l-Lugati ve Envâı’hâ, Tahkik: Fuad Ali Mansur. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1998.
• Tülbentçi, F. Fazıl. Türk Atasözleri ve Deyimleri. İstanbul: İnklap ve Aka Kitabevleri, 1977.
• Tülücü, Süleyman. “Hatim et-Tâ". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 473. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Uzun, Taceddin. Arap Dilinde Meseller (Atasözleri). Konya 1996.
• Uzun, Taceddin. "Arap Dilinde Meseller (Atasözleri)". HRÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, (2003): 155-169.
• Yazıcı, Numan. Arapça-Türkçe/Türkçe- Arapça Atasözleri ve Deyimler. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed Abdu’r-Rezzâk el-Huseynî (ö. 1205/1790). Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri'l-Kâmûs. Beyrut: Dâru’l-Hidâye, ts.
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (ö. 538/1148). el-Mustaksâ fî Emsâli’l-Arab. Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1987.
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (ö. 538/1148). Esâsu’l-Belâğa. Tahkik: Muhammed Basil Uyun. Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1998.