Teizm-Ateizm Gerilimi: Postmodern Durumlar ve Problemler

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 21, 687 - 708, 29.12.2018

Hamdullah Ercik

Öz

Bu çalışmada, metafziksel problemlere ek olarak, ateizm düşüncesine gerekçe oluşturan nedenleri tespit etmeyi amaçladık. Bu doğrultuda ilk olarak çalışmanın giriş kısmında araştırmanın problem bilgisine yer verilmiştir. İkinci aşamada felsefî-teolojik bir kavram ve sosyo-politik bir itham olarak araştırmanın problem bilgisini gerekçelendiren ateizm kavramının belli zaman, zemin ve zihniyet koşulları içerisindeki kullanım biçimleri incelenmiştir. Bu yolla beşerî gerekçelerin somutlaştığı ateizm düşüncesi ile kurumsallaşmış teistik inanç anlayışları arasındaki gerilimin izdüşümleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak metafziksel problemlere ek olarak kusurlu tanrı tasavvurları ile psiko-sosyal değer krizlerinin ateistik tepkilere yol açtığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ateizm, postmodern ateizm, teizm, zeuizm, deizm, Allah

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet. Müslüman Kültürde Kuran’a Yabancılaşma Süreci. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
• Alatlı, Alev. Batıya Yön Veren Metinler. 2010.
• Andrés, Julián ve González Holguín. Cain, Abel, and the Politics of God. New York: Routledge, 2017.
• Arendt, Hannah. Geçmişle Gelecek Arasında. Çeviri: B. S. Şener. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.
• Armstrong, Karen. Tanrının Tarihi. Çeviri: Oktay Özel, Hamide Koyukan ve Kudret Emiroğlu. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2017.
• Ayer, Alfred Jules. Dil, Düşünce, Doğruluk. Çeviri: Vehbi Hacıkadiroğlu. İstanbul: Metis Yay, 1998.
• Baggini, Julian. Atheism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press, 2003.
• Bauman, Zygmunt. Liquid Modernty. Malden: Blackwell, 2006.
• Bauman, Zygmunt. Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları. Çeviri: İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, ts.
• Berger, Peter L. Kutsal Şemsiye. Çeviri: Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2000.
• Bremmer, Jan N. “Atheism in Antiquity”. Te Cambridge Companion of Atheism. Editör: Michael Martin. UK: Cabridge UP, 2007.
• Bultman, Rudolf. Remythologizing Teology. New York: Cabridge Unv. Press, 2001.
• Bultman, Rudolf. “Protestan Teolghy and Atheism”. Te Journal of Religion 52/4 (1972).
• Campell, Joseph. Tanrının Maskeleri:Batı Mitolojisi. Çeviri: Kudret Emiroğlu. Yy., ts.
• Carrel, Alexis. İnsan Denen Meçhul. Çeviri: Refik Özdemir. İstanbu: 1973.
• Coşkun, İbrahim. “Dünyevî İslâm’ın Pratiği Önünde Bir Engel: Otokratik Tanrı Tasavvuru”. Bir Kelam Problemi Olarak Din-Dünya İlişkisi Sempozyumu. 2003.
• Dawkins, Richard. Tanrı Yanılgısı. Çeviri: Tunç Tuncay Bilgin. Ankara: Kuzey Yay, 2012.
• de Groot, C. N. “Tree Types of Liquid Religion”. Implicit Religion (2008): 277-296.
• Düzgün, Şaban Ali. Sosyal Teoloji. Ankara: Lotus Yayınları, 2012.
• Ebu’l-Beka, Eyub bin Musa el Huseyni (h. 1095). el-Külliyat Mucem fi Mustalahat ve’l-Furug el-Lugavviyye (Mustalahat). Editör: Adnan Deviş ve Muhammed Masri. Kum: Müessesetü’r-Risale, 1433.
• Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Editör: Richard C. Martin. New York: Macmilan Reference USA, 2004.
• Fitzpatrick, F. J. “Te Onus of Proof in Arguments about the Problem of Evil”. Religious Studies 17 (1981).
• Flew, Anthony. Dictionary of Philosphy. New York: McMillan, 1979.
• Flew, Anthony. Yanılmışım Tanrı Varmış. Çeviri: Hasan Kaya ve Zeynep Ertan. İstanbul: Profil Yayınları, 2014.
• Freud, Sigmund. Dinin Kökenleri. Çeviri: Selçuk Budak. İstanbul: Öteki Yayınevi, 1999.
• Garaudy, Roger. Yobazlıklar. Çeviri: Cemal Aydın. İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı Yay, 2016.
• Goldmann, Lucien. Te Hidden God: A Study of Tragic Vision in the Pensees of Pascal and the Tragedies of Racine. New York: Routledge, 2013.
• Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1993.
• Grant Adamson. Histories of the Hidden God: Concealment and Revelation in Western Gnostic, Esoteric, and Mystical Traditions. New York: Routledge, 2014.
• Habermas, Jürgen. Bilgi ve İnsansal İlgiler. Çeviri: Celala A. Kanat. İstanbul: Küyerel Yayınları, 1997.
• Harris, Sam. Te End of Faith: Religion, Terror, and the Future of Reason. New York: W.W. Norton, 2004.
• Houle, Michelle M. God and Goddesses in Greek Myhtology. London, England: 2001.
• Hyman, Gavin. Ateizmin Kısa Tarihi. Çeviri: Dilek Şendil. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi, 2010.
• Hyman, Gavin. Atheism in Modern History. Editör: Michael Martin. New York: Cabridge Unv. Press, 2007.
• İsfehani, Ebu’l-Kasım el-Hüseyin bin Muhammed Maruf bi’l-Rağıb (h. 502). el-Müfredat fi Garibi’l-Kuran (Mustalahat). Editör: Muhammed Seyyid Keylani. Beyrut: Daru’l-Marife, ts.
• Martin, Michael. Atheism: A Philosophical Justification. Philadelphia: Temple UP, 1990.
• Mawson, T. J. Belief in God. Oxford Unv. Press, 2005.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. Bilgi ve Kutsal. Çeviri: Yusuf Yazar. İstanbul: 2012.
• Nisbett, Richard. E. Düşüncenin Coğrafyası. Çeviri: Gül Çağalı Güven. İstanbul: Varlık Yayınları, 2015.
• Pascal, Blaise. Pascal’s Pensees. Çeviri: Honor Levi. New York: Oxford University Press, 1995.
• Razi, Ebu Abdullah Muhammed bin Ömer bin Hüseyin Fahreddin (h. 606). el-Muhassal fi Efari’l-Mutakaddimin ve’l-Mutaahhirin. Çeviri: Taha Abdurrauf Sad. Kahire: Mektebetu Külliyati’l-Ezher, ts.
• Sanford, David. “Atheism”. Te Encyclopedia of Philosophy. Editör: Paul Edwards. New York: Mc Millan, 1967.
• Searle, John R. Zihin, Dil ve Toplum. Çeviri: Alaaddin Tural. İstanbul: Litera Yay, 2006.
• Skinner, Quentin. Çağdaş Temel Kuramlar. Çeviri: Ahmet Demirhan. İstanbul: İleteşim Yayınları, 1991.
• Smart, J. J. C. ve J. J. Haldane. Atheism and Teism (Great Debates in Philosophy). Blackwell: 2002.
• Smith, George H. Atheism: Te Case Against God. Prometheus Book, 2003.
• Steele, David Ramsey. Atheism Explained From Folly to Philosophy. Illinois: Open Court Publishing Comp, 2008.
• Stein, Gordon. “Te Meaning of Atheism and Agnosticism”. An Anthology of Atheism and Rationalism. Editör: Gordon Stein. New York: Prometheus Book, 1980.
• Tanış, Abdulkadir. “İnanma İradesi: William James’in İmanın Pragmatik Savunusu Üzerine Bir Değerlendirme”. Dini Araştırmalar 19/48 (2016): 179-203.
• Topaloğlu, Aydın. Tanrıtanımazlığın Felsefi Boyutları: Ateizm ya da Teizm. İstanbul: Kaknüs Yay, 2001.
• Unwin, Stephan D. Tanrının Olasılığı. Çeviri: Nurfer Çelebioğlu ve Alican Yaman. İstanbul: 2005.
• Viktor Brochard. Yanlış Üzerine Deneme. Çeviri: Hamdi Ragıp Atademir. İstanbul: İdeal Matbaa, 1943.
• Walters, Kerry. Atheism: Guide For Te Perplexed. New York: Continuum International Publishing, 2010.
• Witz, Paul C. “Ateizm Psikolojisi”. Çeviri: Kenan Sevinç. Çanakkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2/2 (2013).
• Zeka, Necmi. Postmodernizm. İstanbul: Kıyı Yayınları, 1994.