Kuran-ı Kerim’in Tesettüre Bakışı

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 23, 684 - 717, 15.12.2019

Mustafa Kara

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.603362

Cited By: 3

Öz

Bu
makalede “Kur’ân-ı Kerîm’in Tesettüre Bakışı” konusu işlenmektedir. Makalenin
amacı, Yüce Allah’ın (cc) bir emri olan tesettür hakkında Kur’ân merkezli bir
analiz yapabilmek ve bu konuda güncel bir duyarlılık oluşturmaktır.
Araştırmanın temel hipotezi, tesettürün Kur’ân’ın en önemli emirlerinden birisi
olduğu, ancak bu konuda uygulamaya yönelik bazı aksaklıların yaşandığıdır. Bu
hipotez, tesettür konusuna Kur’ân merkezli yaklaşmanın önemini de ortaya
koymaktadır. Makalenin kapsamı, Kur’ân’da yer alan tesettürle doğrudan ilgili
âyetlerle sınırlı tutulmaktadır. Araştırmanın yöntemi, literatür taramasına
dayanmaktadır. Bu doğrultuda, sözü edilen âyetler ışığında Hz. Peygamber’in (s)
hadisleri, tefsir külliyatında yer alan bilgiler ve yapılan diğer çalışmalar
sentezlenerek değerlendirilmektedir.

Makale,
Giriş kısmını takip eden dört alt başlıktan meydana gelmektedir. Bu alt
başlıklar şunlardır: i. Kavramsal Çerçeve. Bu başlık iki alt başlıktan
oluşmaktadır. a. Tesettür Kelimesinin Etimolojik Yapısı. b. Kur’ân’da
Tesettürle İlişkili Kavramlar. Bu başlık altında libâs, hımâr/humur, sevb/siyâb
ve cilbâb/celâbîb kavramları ele alınmaktadır. ii. Kur’ân’da Tesettürle İlgili
Âyetlerin Tahlili. Bu kapsamda, A‘râf Sûresi 26-27, Nûr Sûresi 30-31, 60, Ahzâb
Sûresi 33 ve 59. âyetler araştırmaya konu olmaktadır. iii. Tesettüre Bürünmenin
Amaçları. Bu doğrultuda tesettürün, takvâ elbisesine bürünmek, edep yerlerini
gizlemek, süslenmek, şeytan ve taraftarlarının saldırılarına karşı tedbirli
olmak, gözleri harama bakmaktan sakındırmak, namus ve iffeti korumak, ziyneti
teşhir etmemek, Yüce Allah’ın emrine itaat etmek, tanınmak, sözlü ya da fiili
tacize uğratılmamak, güzel görünmek, soğuktan ve sıcaktan korunmak gibi
amaçları olduğu anlaşılmaktadır. iv. Tesettüre Uygun Elbisenin Taşıması Gereken
Nitelikler. Tesettüre uygun elbisenin takvâya uygun olmak, temiz olmak, insanın
vücudunu/tenini göstermeyecek şekilde kalın olmak, vücut hatlarını teşhir
etmeyecek düzeyde geniş olmak, kadın elbisesi erkek kıyafetine, erkek kıyafeti
de kadın elbisesine benzememekgibi nitelikler taşıması gerektiği
anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Tesettür, Takvâ, Başörtüsü

The Qur'an's Perspective on Hijab

Öz

What
the Qur’an says about veiling is discussed in this article. The aim of this
article is to analyze the veiling, which is a command of Almighty Allah, based
on the Qur’an, and to create a current sensitivity. The basic hypothesis of the
research is that the veiling is one of the most important orders of the Qur'an,
but there are some disruptions to the practice. This hypothesis reveals the
importance of approaching the Qur'an to the Qur'an-centric approach. The scope
of the article is confined to verses in the Qur’an concerning veiling. The
method of research consists of the literature review on the veiling.
Accordingly, and in the light of afore-mentioned verses, Prophet Muhammad’s
sayings, relevant data existed in the tafsir works and other works done on the
subject are evaluated.

The
article includes the four sections following its introduction. These
sub-headings are as follows. i. Conceptual Framework. ii. The Analysis of the
Verses Regarding the Veiling in the Qur’an. The surahs al-Araf (26-27), an-Nur
(30-31, 60) and al-Ahzab (33, 59) regarding the veiling in the Qur’an are
handled. iii. The Purpose of the Veiling. It is inferred that the veiling has
purposes such as wearing the piety clothing (taqwa), covering the private parts
of the body, protection from the attacks of the satan and its followers,
refraining from the illicit glance, protecting the honor and chastity, not
revealing women’s adornment, obeying Almighty Allah’s command, protecting women
from being harassed verbally and physically, looking beautiful and protecting
women from hot and cold weather as part of the purpose of the veiling. iv. The
Features of the Cloth in accord with the Veiling. It comes to light that
clothing should be in accord with the taqwa, clean, thick enough not to show
the body, loose not to display the shape of the body and female clothing must
not resemble the male’s clothing within the context of subhead ‘features of the
cloth in accord with the veiling.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur’an, Veiling, Taqwa, Headscarf

Kaynakça

• ‘Abdu’l-Bâkī, Muhammed Fuâd. “Lbs”. el-Mu‘cemü’l-Müfehras li Elfâẓı’l-Ḳur’âni’l-Ḳerîm. 744-745. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
• Abalı, Nurullah. Geleneksellik ve Modernizm Açısında Kılık Kıyafet. İstanbul: İlke Yayınları, 2009.
• Ahmed b. Hanbel, ‘Abdullâh Ahmed b. Muhammed Şeybânî. el-Müsned. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1995.
• Âlûsî, Ebu’l-Fadl Mahmûd. Rûḥu’l-me‘ânî fi tefsîri’l-Ḳur’âni’l-‘aẓîm ve’s-seb‘ı’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1985.
• Apaydın, H. Yunus. “Tesettür”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40: 538-543. İs-tanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Arslan, Ali - Çaylak, Melek. “Tesettür Giyimi Etkileyen Tüketim Kültürü Faktörleri Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”. Akademik İncelemeler Dergisi 13/1 (Nisan 2018): 41-70.
• Ateş, Süleyman. “Örtünme”. Kur’an Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi 10-11-12 (Ağustos, Eylül, Ekim 1998): 14-26.
• Beğavî, Ebû Muhammed Huseyn b. Mes‘ûd. Me‘âlîmü’t-tenzîl. 8 Cilt. Riyad: Dâr-ı Tayyibe, 1409.
• Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmi‘u’s-Sahîh. 8 Cilt. Katar: Vizâratü’l-Evkâf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 2015.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd. “Str”. es-Sıḥâḥ fi’l-luġa ve’l-‘ulûm. 1: 566. Beyrut: Dâru’l-Hadârati’l-‘Arabiyye, 1974.
• Çağrıcı, Mustafa. “Saygı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 211. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Çetin, Hilal. Moda ve Tesettür Algısı Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2018.
• Çetiner, Bedreddin. Fâtiha’dan Nâs’a Esbâb-ı Nüzûl -Kur’ân Âyetlerinin İniş Sebepleri-. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2013.
• Dârimî, ‘Abdullâh b. ‘Abdirrahmân. es-Sünen. 2 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Mustafâ, 2007.
• Dozy, Reinhart Pieter Anne. Dictionnaire Détaillé Des Noms Des Vêtements Chez Les Arabes. Amsterdam: Jean Müller, 1845.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş‘as. es-Sünen. 5 Cilt. Cidde: Dâru’l-Kıble li’s-Sekafeti’l-İslâmiyye, 1988.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf el-Endelüsî. el-Baḥru’l-muḥîṭ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 1993.
• Erdem, Sargon. “Car”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 157. İstanbul: TDV Ya-yınları, 1993.
• Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed. “Str”. Tehẕîbu’l-luġa. 2: 1624-1625. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2001.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd b. ‘Abdillâh. Me‘âni’l-Ḳur’ân. 3 Cilt. Beyrut: ‘Ilmu’l-Kütüb, 1983.
• Isfehânî, Ebu’l-Kâsım Huseyn b. Muhammed Râğıb. “Str”. el-Müfradât fî ġarîbi’l-Ḳur’ân. 396. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ. “Str”. Mücmelü’l-luġa. 2: 278-279. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1986.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmâîl. Tefsîru’l-Ḳur’an’il-aẓîm. 16 Cilt. Kahire: y.y., 2000.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem el-Mısrî. “Str”. Lisânü’l-‘Arab. 7: 121. Beyrut: Dâr Sâdır, 2003.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferac Cemâlüddîn ‘Abdurrahman b. ‘Ali b. Muhammed. Zâdü’l-mesîr fî ‘ılmi’t-tefsîr. 9 Cilt. Beyrut: y.y., 1994.
• Karaman, Hayreddin. Helaller ve Haramlar. İstanbul: İz Yayınları, 2012.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü ehli’s-sünne. 17 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 2005.
• Müftüoğlu, Merve. Örtünmenin Tesettüre Dönüşme Sürecinde Nur Suresi 31. Ayetin Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2018.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmi‘u’s-Sahîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1994.
• Okuyan, Mehmet. Çok Anlamlılık Bağlamında Kur’ân Sözlüğü. İstanbul: Düşün Yayınları, 2015.
• Özbek, Fatma. İslam’da Tesettür. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, 2013.
• Özüdoğru, Büşra. Farklı Nesillerde Tesettür Algısı. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2017.
• Râzî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahreddîn. Mefâtîḥu’l-ġayb. 32 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
• San‘ânî, ‘Abdürrezzâk b. Hemmâm. Tefsîru’l-Ḳur’ân. 3 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1989.
• Semerkandî, Nasr b. Muhammed. Tefsîru Ebi’l-Leys: Baḥru’l-‘ulûm. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1996.
• Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâlüddîn ‘Abdurrahmân b. Muhammed. ed-Dürru’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. 17 Cilt. Beyrut: y.y., 1993.
• Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâlüddîn ‘Abdurrahmân b. Muhammed. Lübâbü’n-nükûl fî esbâbi’n-nüzûl. Lübnan: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekafiyye, 2002.
• Şahin, Hatice. Kur’ân’da ‘Takvâ’ Kavramı. Samsun: Etüt Yayınları, 2011.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Ḳur’ân. 7 Cilt. Bey-rut: Dâru’l-Ma‘rife, 1988.
• Tabersî, Ebû ‘Alî Emînüddîn el-Fazl b. el-Hasen. Mecma‘u’l-beyân fî tefsîri’l-Ḳur’ân. 12 Cilt. Beyrut: y.y., 1995.
• Tezcan, Hülya. “Ferace”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 349-350. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Tirmizî, Ebû ‘Îsâ Muhammed b. ‘Îsâ. es-Sünen. 5 Cilt. Kahire: Mustafâ el-Bâbî el-Halebî, 1937.
• Tok, Fatih - Müftüoğlu, Merve. “Nur Suresi 31. Ayetin Tesettür Bağlamında İncelenmesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (Aralık 2018): 79-107.
• Vâhıdî, Ebu’l-Hasen. Esbâbü’n-nüzûl. Beyrut: y.y., 1991.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf ‘an ḥaḳāıḳı’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-eḳāvîl fî vucûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘Ilmiyye, 1995.