Rejecting The Ahad News -Abu Isaac al Shirazi (d. 476/1084) Example-

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 23, 508 - 527, 15.12.2019

Ahmet Özdemir

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.610105

Cited By: 3

Öz

Abu
Isaac al Shirazi is one of the first scholars to write a book about fiqh usûlu
after Şhafii. Shirazi has written a lot of books on different topics. He has
three works about fiqh usûlu. Those books are et-Tebsira fi usuli’l-fiqh, el-Luma’
fi usuli’l-fiqh ve Şerhu’l-Luma. Shirazi was one of the first teachers of Nizamiyye
Madrasah. Maverdi (d. 450/1058), said about Shirazi: “If Imam Shafii had seen
him, he would have been very proud”. Abu Isaac al Shirazi wrote the most
controversial issues among sects in his work. However, Shirazi also discussed
many problems related to the hadith science. Hadith related issues, fiqh usûlu
work more “kitabul ahbar” section has worked. According to Abu Isaac al Shirazi
“ahad news” is sometimes rejected. “Ahad news” should not be opposed to some
principles and principles. For example, “ahad news” should not violate the
basic principles of reason. Because the rules of Islam are plausible. The
principles of Islamic religion are plausible. Shirazi has also identified other
principles like this. Therefore, if the “ahad news” is not reasonable, it will
not be accepted. The purpose of this study is to determine the principles and
principles Abu Isaac al Shirazi has determined.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Ahad News, Mutawatir, Supply to the Quran, Mind, al Shirazi

Âhâd Haberin Reddedildiği Durumlar - Ebû İshâk Eş-Şîrâzî (ö. 476/1084) Örneği-

Öz

İmam
Şâfiî’den (ö. 204/820) sonra fıkıh usûlü sahasında eser yazan ilk Şâfiî âlimlerden
birisi Ebû İshâk eş-Şîrâzî’dir (ö. 476/1084). Farklı alanlarda birçok eser
telif eden Şîrazî’nin fıkıh usûlüyle alakalı et-Tebsîra fi usûli’l-fıkh,
el-Lüma’ fi usûli’l-fıkh ve Şerhu’l-Lüma’ adlı üç eseri bulunmaktadır. Nizamiye
Medresesinin ilk hocalarından olan Şîrazî, özellikle mezhepler arası hilaf
konularını çok iyi bilen bir âlimdir. Mâverdî (ö. 450/1058), Şîrâzî ile
karşılaşıp bir konu hakkında onun görüşünü dinledikten sonra; “Şayet imam
Şâfiî, Şîrazî’yi görseydi onunla iftihar ederdi” diyerek onun ilmini takdir
etmiştir. Şîrâzî yazmış olduğu fıkıh usûlü eserlerinde daha çok mezhepler arası
ihtilaflı konuları işlemekle beraber, eserinin kitâbu’l-ahbâr bölümünde hadis
ilmiyle alakalı mütevâtir ve âhâd haberin hüccet oluşu, mürsel rivayetler, cerh
ve ta’dil meseleleriyle ilgili birçok meseleyi de ele almıştır. Şîrazî’ye göre
âhâd haber, muttasıl ve sika ravilerden nakledilmiş olsa da bazı durumlarda
reddedilebilir. Ona göre âhâd haberin doğruluğunu test edebileceğimiz bazı ilke
ve prensipler vardır. Bu ilkelerin başında sahih akıl gelmektedir. Zira şer’i
hükümler aklın zaruri olarak kabul ettiği prensiplerle çelişmez. Dolayısıyla
aklın bedihi olarak kabul ettiği ilkelere muhalif olan âhâd haberin,
reddedilmesi gerekmektedir. Bu çalışmamızın amacı, Ebû İshâk eş-Şirâzi’ye göre
ahâd bir haberin doğruluğunu test edeceğimiz ve gerektiğinde haberi kendisine arz
edeceğimiz ilke veya prensipleri neler olduğunun tespiti olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, âhâd haber, mütevâtir, Kur’ân’a arz, Akıl, Şîrâzî

Kaynakça

• Agitoğlu, Nurullah. “Şâfiî Usûlcülerin Muhtelefun Fîh Olan Rivayetleri Tercih ve Yorumlama Gerekçeleri -Ebû İshâk Eş-Şîrâzî Örneği-”, İnternational Social Sciences Studies Journal 7/48 (2019): 6046-6052.
• Akay, İhsan. Şafii Usül Geleneğinde İmam Şafii’ye Muhalif Usüli Görüşler. B.y.: Ensar Neşriyat, 2018.
• Apaydın, H. Yunus. “Haber-i Vâhid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/355-363. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Aynî, Bedreddin. ‘Umdetu’l-kârî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Bağdâdî, Ebubekir el-Hatîb. el-Fakîh ve’l-mütafakkih. Thk. Ebu Abdurrahman Adil el-Ğerazî. Suud: Dâru İbni’l-Cevzî, 1421/2000.
• Bağdâdî. el-Kifâye fi ilmi’r-rivâye. Medine: el-Mektebetu’l-İlmiyye, ts.
• Bilen, Mehmet. “Hadislerin Sıhhatinin Tespitinde Yoruma Etkisi”. İslam ve Yorum (Malatya, 2017). Ed. Heyet. 2: 573-587. Malatya: Malatya İlahiyat Vakfı, 2017.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. Sahih. Thk. Muhammed b. Zuhayr. 1. Baskı. B.y.: Tûku’n-Necât, 1422/2001.
• Bustî, Ebu Hâtim İbn Hibbân. Sahih. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1993.
• Cassâs, Ahmed b. Ali Ebu Bekir er-Razi. el-Fusûl fi’l-usûl. Kuveyt: Vizâretu’l- Evkâfi’l-Kuveytiyye, 1994.
• Cevherî, İsmail b. Hamâd. es-Sıhâh tâcu’l-luğa. Beyrut: Dâru’l-İlim, 1987.
• Çakın, Kamil. “Hadisin Kur’ân’a Arzı Meselesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34/1 (1995): 238-262.
• Debbûsî, Abdullah Ebû Zeyd. Takvimu’l-edille fi usûli’l-fıkh. B.y.: Dâru Kutubi’l-İlmiyye, 2001.
• Dönmez, İbrahim Kafi. “Amel-i Ehl-i Medîne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/21-25. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Dönmez. “İcmâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/417-431. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Ebu Zehv, Muhammed. el-Hadîs ve’l-muhaddisûn. Kahira: Dâru’l-fikr, 1378/1958.
• Ertürk, Mustafa. “Haber-i Vâhid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/ 349-352. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Eş’as, Ebû Davud Süleyman. Sünen. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, ts.
• Ferrâ, Ebû Ya’la. el-Udde fı usûli’l-fıkh. Thk. Ahmed b. Ali el-Mubârekî. B.y.: y.y., 1990.
• Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed. el-Mustasfâ. B.y.: Dâru’l-Kutubi’lİlmiyye, 1993.
• Güleç, Hüseyin. “Âhâd Haberlerin Kur’ân’a Arzı”. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2017): 1-17.
• Halebî, Nureddin ‘Itır. Haberu’l-vâhidi’s-sahîh ve eseruhu fi’l-‘ameli ve’l-‘akîde. Dımaşk: Mecelletu’t-Turâsi’l-‘Arabî, 1043.
• Huseynî, Muhammed b. Muhammed. Tâcu’l-‘arûs. B.y: Dâru’l-hidâye, ts.
• İbn Hanbel, Ahmed. Müsned. Kahire: Müessesetu Kurtuba, ts.
• İbn Hazm, Ali b. Ahmed. el-İhkâm fi usûli’l-ahkâm. Kahira: Dâru’l-Hadis, 1404/1984.
• İbn Hüzeyme, Ebubekir Muhammed b. İshak. Sahih. B.y.: el-Mektebetu’lİslami, 2003.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid Ebu Abdillah. Sünen. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Keleş, Ahmet. Hadislerin Kurana Arzı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2014.
• Koçyiğit, Talat. “Âhâd Haberlerin Değeri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/1 (1966): 15-142.
• Kuşeyri, Müslim b. Haccâc. el-Müsnedu’s-sahîh. Beyrut: Dâru İhyai Turâsi’l- ‘Arabî, ts.
• Nisâburî, Ebu Abdullah el-Hâkim. el-Müstadrak ‘ala’s-sahihayn. Thk. Mustafa Abdulkadir. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• Pezdevî, Ali b. Muhammed. Usûl. Karaçi: Cavid Bris, ts.
• Polat, Selahattin. “Hadislerin Kur’ân’a Arzının Problemleri”. Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi (Sünnetin Dindeki Yeri). B.y.: Ensar Neşriyat, 2010: 176-178.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed. Usûl. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
• Subhî, es-Salih. ‘Ulûmu’l-hadis ve mustalahahu. 15. Baskı. Lübnan: Dâru’lİlim li’l-Melâyin, 1984.
• Subkî, Tacuddîn. Tabakâtu’ş-Şâfiîyye. B.y.: Dâru Hicr, 1413/1992.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris. el-Umm. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1990.
• Şâfiî. er-Risâle. Thk. Ahmed Muhammed Şakir. B.y.: Dâru’l-Kutubi’lİlmiyye, ts.
• Şeybânî, Ebubekir. es-Sünne. Thk. Muhammed Nasuriddin el-Albânî. Beyrut: el-Mektebetu’l-İslamiyye, 1400/1980.
• Şîrâzî, Ebû İshâk. el-Lüma‘ fi usûli’l-fıkh. B.y.: Dâru Kutubi’l-İlmiyye, 2003.
• Şîrâzî. et-Tabsîra fi usûli’l-fıkıh. Thk. Muhammed Hasan Hayto. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1403/1983.
• Şîrâzî. Şerhu’l-Luma‘. Thk. Abdulmecid Turkî. Lübnan: Dâru’l-Ğarbi’lİslami, 1988.
• Tahir el-Cezâirî. Tevcîhu’n-nazar ilâ usûli’l-eser. Thk. Abdulfettâh Ebu Ğudde. Haleb: el-Matbuâtu’l-İslamiyye, 1995.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa. Sünen. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turâsi’l-‘Arabî, ts.
• Ünal, İsmail Hakkı. İmam Ebu Hanife’nin Hadis Anlayışı ve Hanefî Mezhebinin Hadis Metodu. Ankara: DİB yayınları, 2018.
• Üzüm, İlyas. “Mücessime”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31/449- 450. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Yavuz, Yunus Vehbi. “İcma’ın Hakikati ve İslam Teşri’indeki Önemi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi (3/2004): 85-112.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Müşebbihe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/156-158. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Zehebî, Şemsuddin. Siyeru a‘lâmu’n-nubelâ. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1993.