Metin-Yorum İlişkisi ve Sebeb-i Nüzul Bilgisi Bağlamında Arâf Suresi 31. Ayet

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 24, 69 - 97, 15.06.2020

Arslan Karaoğlan

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.687059

Öz

Kur’ân, nâzil olduğundan günümüze gelinceye
kadar onu anlama ve yorumlama çabaları devamlılık arzetmektedir. Doğru anlama
ve yorumlamanın gerçekleşmesinde birçok farklı yöntem ve yönelişlerin varlığı da
bilinmektedir. Doğru
anlamayı gerçekleştirebilmek için erken dönemlerden itibaren yöntemler
oluşturulmuş ve sonraki süreçlerde bu usûller gittikçe geliştirilmiştir. Bu usûllerin
başında, Kur'ân’ın nüzûl ortamının
temel ögelerinden biri olan esbâb-ı nüzûl bilgisi gelmektedir. Makalede ilk
önce, bir metnin nesnel, doğru ve gerçek anlamı belirlenmiş, temel ilkelere
temas edilmiş ve ardından A’raf Sûresinin 31. âyeti değerlendirilmiştir.  Daha sonra mezkûr âyetin inzâl ediliş sebebi ve
âyetin nasıl anlaşılması gerektiği ortaya konulmuştur. Bu çerçevede herhangi
bir hâdise veya sual üzerine nâzil olan âyet-i kerimelerin anlaşılmasında
lafızların umûm manalarının mı yoksa sebeb-i nüzûlün mü belirleyici olduğu
konusuna cevap aranmış, âlimler tarafından bu durum tartışılmış, usûlcülerin ve
tefsircilerin kâhir ekseriyeti âyetlerin anlamlarını tespit ederken lafızların
umûm manasına itibar etmişler; bazı âlimler ise âyete verilecek anlamları
sebeb-i nüzûl rivâyetleri çerçevesinde sınırlamışlardır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, A'râf Sûresi 31, Nüzûl Sebebi, Bağlam

31st Verse of Arâf Surah in the Context of Text-Comment Relationship and Knowledge of Reason of Revelation

Öz

The
efforts of understanding and interpreting the Quran until it reaches to the
present day are continuing. It is also known that there are many different
methods and orientations in the realization of correct understanding and
interpretation. In order to realize the correct understanding, methods have
been developed from early ages and these procedures have been gradually
developed in the subsequent processes. At the beginning of these procedures,
knowledge of esbâb-ı nüzûl, which is one of the basic elements of the
environment of the Quran, comes first. In the article, firstly, the objective,
correct and true meaning of a text has been determined, the basic principles
have been touched, and then the 31th verse of Surah A'raf is evaluated. Then,
the reason for the revision of the verse was emphasized and how it should be
understood. In this context, an answer was sought in the understanding of the
meaning of the words or the reason or reason for determining any verse or verse
on the subject. Accordingly, this situation was discussed by scholars. While
majority of the operators and commentators determined the meaning of the
verses, they respected the meaning of the words; some scholars limited the
meanings to be given to the verse within the framework of the reasons for
revelance.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Quran, A'râf Sura 31, Reason of Revelation, Context

Kaynakça

• Abdülazim, Zürkânî Muhammed. Menâhilü’l-irfân fi ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dârü’l-hadis, 2001.
• Albayrak, Halis. Tefsir Usulü (Yöntem-Ana Konular-İlkeler-Teklifler). İstanbul: Şule Yayınları, 1998.
• Âlûsî, Ebû’s-Senâ Şihabüddin Mahmud. Rûhu’l-maânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-seb’i’l-mesânî. Lübnan: b.y., 1405/1985.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989.
• Atmaca, Gökhan. Hz. Ömer’in Kur’ân Anlayışı ve Tefsir İlmine Katkıları. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Baltacı, Burhan. “Nüzul Dönemi Şartlarının Kur’an’ın Anlaşılmasındaki Yeri-Örnekler Üzerinden Bir Değerlendirme”, Kur’ân’ın Anlaşılmasına Katkısı Açısından Kur’ân Öncesi Mekke Toplumu Sempozyumu, ed. Mevlüt Güngör. İstanbul: İBB Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, 2011.
• Bantanî, Muhammed b. Ömer Nevevî el-Câvî, Merah lebid li keşfi mane’l-Kur’âni’l-Mecid. thk. Muhammed Emin Sanâvî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1417/1996.
• Begavi, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mesûd b. Muhammed el-Ferrâ.Meʿâlimü’t-Tenzîl fi Tefsiri'l-Kurân. Beyrut: Dârü ihyai’t-türasi’l-Arabiyyi, 1420/2000.
• Berki, Ali Himmet. Açıklamalı Mecelle. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1990.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Büyük Tefsir Tarihi. İstanbul: Ravza Yayınları, 2015.
• Cabiri, Muhammed Abid. Fehmü’l-Kurân. çev. Muhammed Coşkun. 3 Cilt. İstanbul: Mana Yayınları, 2017.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 1971.
• Cessas, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü'l-Kur'ân. thk. Muhammed Sadık Kamhâvî. Beyrut: Dârü ihyai't-türasi'l-Arabi, 1992.
• Cessas, Ahmed b. Ali er-Râzî. el-Füsûl fi’l-usûl. thk. Casim en- Neşmî Kuveyt: Vizâretü’l-Evkâf ve’şŞüûni’d-Diniyye, 1994.
• Cevziyye, Cemalüddin Ebûl-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. Zadü’l-Mesir fî ilmi’t-Tefsir. thk. Abdurrezzak el-Mehdi. Dârü’l-kütübi’l-Arabi, Beyrut, 1422/2001.
• Cündioğlu, Dücane. Kur'an Çevirilerinin Dünyası. İstanbul: Kapı yayınları, 1999.
• Cündioğlu, Dücane. Kur’ân’ı Anlamanın Anlamı. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2009.
• Çelik, Ahmet. Kur’ân Semantiği Üzerine. İstanbul: Ekev Yayınları, 2002.
• Demirci, Muhsin. Tefsir Usulü. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2012.
• Duman, M. Zeki. Beyânü’l-Hak. Ankara: Fecr Yayınları, 2008.
• Düzgün, Şaban Ali. “Kur’ân Terimlerinin Semantik Çok Katmanlılığı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 59/1 (2018), 47-65.
• Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed el-Mâtürîdî, Te’vilâtü Ehli’s-Sünne. thk. Mecdi Basellüm. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2005.
• Ebu Muhammed Abdülhak b. Galib b. Abdirrahman İbn Atiyye, el-Muharrerü’l-vecîz fî tefsiri’l-Kitabi’l-Azîz. thk. Abdüsselam Abdüşşâfî Muhammed. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1999.
• Ebû Şühbe Muhammed. el-Medhal li dirâseti’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kâhire: Mektebetü’sSünne, 2003.
• Ebu Zehra, Muhammed. İslâm Hukuku Metodolojisi. çev. Abdülkadir Şener. Ankara: Fecr Yayınları, 1997.
• Ebussuud b. Muhammed el-İmadî el-Hanefî. İrşadü’l-akli’s-selîm İlâ mezaye’l-Kitâbi’l-Kerîm. thk. Abdülkadir Ahmet Ata. Riyad: Mektebetü’r-Riyad el-Hadis, ts.
• Enîs, İbrahim. Mukaddimetü Kitâbi’z-zîne fi’l-kelimâti’l-İslâmiyyeti’l-Arabiyye. San’â: Merkezü’d-dirâse ve’l-bühûsi’l-Yemen, 1994.
• Erten, Mevlüt. Nass-Yorum İlişkisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Erten, Mevlüt. “Kur’an ve Yorum”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/2 (2013), 1-22.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı. çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 2012.
• Ferâhîdî Ebû Abdirrahmân el-Halîl b. Ahmed b. Amr b. Temîm. Kitabü’l-Ayn. y.y.: Dârü Mektebeti’l-hilal, ts.
• Firuzâbâdî, Mecdüddin Ebu Tahir Muhammed b. Yakub. el-Kamusu'l-Muhit. Beyrut: b.y., 2005.
• Gadamer, H. G. Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar. çev. Özlem Doğan. Ankara: Ark Yayınevi, 1995.
• Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. Müstesfâ min ilmi’l-usûl. thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşlî. Beyrut: Dârü’n-neffâs, 2011.
• Gazlan, Abdulvahhâb Abdülmecid. el-Beyân fî mebâhis min ulûmi’l-Kurân. Kahire: Dârü’t-Te’lif, 1900.
• Harb, Ali. Nakdü’n-nass. Beyrut: el-Merkezü’s-sekafiyyetü’l-Arabî, 1993.
• Hasan, Hanefi. Dirâsât felsefiyye. Kahire: Mektebetü’l-encil el-Mısriyye, 1987.
• Hudarî, Muhammed. Usûlü'l-Fıkıh. Mısır: el-Mektebetü't-tüccariyye, 1969.
• Hûlî, Emîn. Tefsir ve Tefsirde Edebi Tefsir Metodu. çev. Mevlüt Güngör. İstanbul: Kur’ân Kitaplığı, 1995.
• İbn Ali İbn Âdil Ebû Hafs Ömer. el-Lübâb fî ulûmi’l-Kitâb. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1998.
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tunusî. et-tahrîr ve’t-tenvîr. Tunus: ed-dâru’t-Tunusiyye, 1984.
• İbn İshak, Muhammed b. Yesâr. Siretu İbn İshâk. thk. Muhammed Hamidullah. Konya: b.y., 1981.
• İbn Kasım, Muhammed Cemâlüddîn b. Muhammed Saîd ed-Dımaşkı. Mehasinü’t-Tevil. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1998.
• İbn Manzur, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfii. Lisanü’l-Arab. y.y.: Dârü’l-meârif, 1374/1955.
• İbn Mesud, Ebû Muhammed el-Hüseyin. Meâlimü’t-Tenzil fî Tefsîri’l-Kur’â. thk. Muhammed Abdullah-Osman Cuma Damiri-Süleyman Müslim. y.y.: Dârü Tayyibe, 1417/1997.
• İbn Süleyman, Mukâtil. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmut Şehhâte. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, 1423/2002.
• İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed b. Abdulhalim. Mukaddime fî Usûli’t-Tefsir. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 1994.
• İsfehânî, Ebü’l-Kasım Hüseyin b. Muhammed b. el-Mufaddal Râgıb. el-Müfredâtli- Elfâzi’l-Kur’ân. thk. Safvan Adnan Dâvûdî. Dımeşk: Dârü’l-Kalem, 1430/2009.
• Kattan, Menna Halil. Mebahis fi Ulumu’l-Kur’ân. Beyrut: b.y., 2009.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi li ahkâmi’l- Kur’ân. Kahire: Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Kutup Seyyid. fi zilâli’l-Kur’an. çev. Kurul. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1985.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es-Semerkandî. Te’vilatü Ehli’s-Sünne. thk. Bekir Topaloğlu-Muhammed Ârûtşî. Ankara: b.y., 1426/2005.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habib el-Basrî el-Bağdâdî. Tefsîrü’l-Mâverdî (en-Nüket ve’l-Uyûn,) thk. es-Seyyid b. Abdülmaksûd b. Abdürrahim. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Merâgı, Muhammed b. Mustafa b. Muhammed. Tefsirü’l-Meragı. Kahire: Şirketü Mektebe,1946.
• Mevdûdî, Ebu Ala. Tefhîmü’l-Kur’ân. çev. Muhammed Han Kayani vd. İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
• Müftüoğlu, Ömer. Bugünün Müslümanının Kur’an’la İletişimi. Ankara: Otto Yayınları, 2012.
• Nesefî, Ebu’l-Berakât Abdullah b. Ahmed b. Mahmud Medarikü’t-Tenzil ve Hakaikü’t-Tevil. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye,1998.
• Öztürk, Mustafa. “Kur’an Meallerindeki Ciddi Hatalar Üzerine-Yunus Suresi Örneği-“. İslâmiyât 4/8 (2005), 109-131.
• Öztürk, Mustafa. Kur'an·ı Kerim Meali-Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri-. Ankara: Düşün Yayıncılık, 2008.
• Öztürk, Mustafa- Ünsal, Hadiye. Kur’an Tarihi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
• Rahman, Fazlur. İslâm ve Çağdaşlık. çev. A. Açıkgenç. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1998.
• Râzî, Ebü’l-Hüseyin Ahmed b. Faris b. Zekeriyya el-Kazvînî. Mucemü mekâyîsi’l-lüga. thk. Züheyr Abdülmuhsin Sultan, Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1406/1986.
• Reşid Rıza, Muhammed. Tefsirü’l-Kur’âni’l-Hakim. Kahire: el-Heyetü’l-Mısriyye, 1990.
• Sabbağ, Muhammed b. Lütfi. Buhus fi usuli't-Tefsir. Beyrut: Mektebetü’l-İslam,1988.
• Salih, Subhi. Mebahisu fi ulumi’l-Kur’ân.Beyrut: b.y., 1968.
• Sanânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi el-Himyerî. Tefsirü’s-Sanâni. Beyrut: Dârü’l-marife, 1411/1991.
• Serinsu, Ahmet Nedim. Kur’ân’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzûlün Rolü. İstanbul: Şule Yayınları, 1994.
• Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebu Bekr. El-İtkan fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Mustafa Dib el-Buğa. Beyrut: Dârü’l İbn Kesir, 2002.
• Suyûtî, Celaleddin. Lübâbü’n-nükûl fî esbâbi'n-nüzûl. thk. Halid Abdülfettah Şibl. Beyrut: Alemü’l-kütüb, 2002.
• Şâtibî, Ebu İshâk İbrahim b. Musa. el-Muvafakât. thk. M. Abdullah Draz. Beyrut: b.y., 1991.
• Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alib. Muhammed es-Sanânî el-Yemeni. Fethul Kadir: el-Cami beyne fenneyi’r-rivâyeti ve’d-dirâyeti min ilmi’t-Tefsîr. Beyrut: Dârü İbn Kesir, 1414/1994.
• Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir. Camiu’l-beyan fî tefsîri'l-Kur'ân. y.y.: Müessesetü'r-Risâle, 2000.
• Tan, Zeki. Kur’ân-ı Kerîm’de Müşrik Dindarlığı. İstanbul: Ark Kitapları, 2016.
• Tatar, Burhanettin. İslam Geleneğinde Metin-Yorum ilişkisi. Samsun: Etüt Yayınları, 2001.
• Tayyar, Müsaid b. Süleyman b. Nasır. el-Muharrar fi ulûmi'l-Kur'ân. y.y.: Merkezü’d-dirâsât ve’l-Malumat, 2008.
• Ünsal, Hadiye. Erken Dönem Mekkî Sûrelerin Tahlili. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
• Vâhıdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisâburî. Esbâbu Nüzûli’l-Kur’ân. thk. Usâme b. Abdi’l-Muhsin el-Humeydân. Demmâm: Dârü’l-ıslâh, 1992.
• Walter, J. Ong. Sözlü ve Yazılı Kültür. çev. Sema Postacıoğlu Banon. İstanbul: Metis Yayınları, 1995.
• Yazıcı, İshak. “Nüzûl Sebeplerini Bilmenin Kur’ân Tefsirindeki Önemi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (Mart 1987), 117-128.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur'ân Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
• Yüksek, Muhammed İsa. “Tefsirde Sebeb-i Nüzulün Bağlayıcılığı ve İşlevi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34/17 (2018), 407-437.
• Zebidi, Muhammed Murtaza. Tacü'l-arus min cevâhiri'l-kamus, y.y.: Dârü’l-hidâye, ts.
• Zemahşerî, Ebu’l Kasım Mahmud b. Ömer el-Keşşaf an hakâiki gavamidi’t-tenzil. Beyrut: Dârü’l- kütübi’l-Arabi, 1407/1987.
• Zerkeşi, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Dârü’l-marife,1994.
• Zerkeşî,Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh. el-Bahru’l-muhît fî usûli’l-fıkh. thk. Abdüsselam Ebu Gudde-Muhammed Süleyman el-Eşkar. Kuveyt: Daru’s-Safve, 1992.