Between Meaning and Pleasure: Spiritual and Hedonistic Tendencies of University Youth

Yıl 2024, Sayı: 35, 36 - 66, 15.12.2024

Fatma Nur Şengül

https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1507901

Öz

This study examines university youth's belief or disbelief in religion and God, their level of religiosity, their perspectives on practices such as yoga, meditation, and reiki, their spiritual well-being and hedonism levels, and whether these levels differ according to various social variables. The central claims of this study are that the tendency towards spiritual beliefs is increasing among university youth, that spiritual well-being limits hedonism, and that the belief in atheism and deism is on the rise. Secularization, subjectivism, indifference, weariness, individualism, hedonism, globalization, pluralism, and rapid change in today's modern societies directly affect university students. In the contemporary age, the young individual tries to find new identities and beliefs for himself between two extreme points: meaning and pleasure. The young individual is trying to fill the gap created by the distance from religion with phenomena such as individualism, hedonism, and happiness brought by modernity. In modern society, young individuals are torn between their pleasures and their search for meaning. The study addresses this search for pleasure and meaning with the concepts of spiritual well-being and hedonism. In the literature, more studies need to examine the relationship between spiritual well-being and hedonism among young people. Studies mainly focus on the relationship between happiness and spiritual well-being and claim that individuals tend to have spiritual beliefs to be happy. In this sense, this study aims to fill the literature gap in addressing the relationship between the spiritual well-being and hedonism of today's youth, pleasure, and speed. It seeks to discover where young people position themselves between meaning and pleasure. In the study, spiritual well-being was measured with the Spiritual Well-Being Scale developed by Ekşi and Kardaş; The level of hedonism was measured with the Hedonism scale developed by Şengül and Aydınalp. The research model was designed using two methods: documentation and scanning and the quantitative research method of survey. It was tried to determine the relationship between the participants' spiritual well-being levels and hedonism averages and the factors of gender, economic level, and religious status. Snowball and convenience sampling techniques were used together in the study, and the study was applied to a total of 425 university students face-to-face and via telephone between 1.04.2024 and 15.05.2024. Analyses were carried out on 386 university students by eliminating incomplete or erroneous surveys. SPPS program was used to analyze the data. As a result of the research, the religious attitude levels of university students started to decrease, deism and atheism tendencies increased, 72.3% of university youth showed positive attitudes towards spiritual practices such as yoga, meditation and reiki, spiritual well-being was at a moderate level, women, religious people and economic It has been determined that the spiritual well-being level of those with medium and low levels is higher, the hedonism level is above average, and the hedonism level of women, those with high economic levels and those who are far from religion is higher. The study found that there is a negative and low-level relationship between hedonism and spiritual well-being. As a result, spiritual well-being limits hedonism in university youth.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Attitude Towards Spiritual Movements, Spiritual Well-Being, Hedonism Tendency, University Youth

Anlam ve Haz Arasında: Üniversite Gençlerinin Spiritüel ve Hedonistik Eğilimleri

Öz

Bu çalışmada üniversite gençliğinin din ve Tanrı’ya olan inanç ya da inançsızlığı, dindarlık düzeyleri, yoğa, meditasyon, reiki gibi uygulamalara olan bakış açıları, spiritüel iyi oluş ve hedonizm düzeyleri ve bu düzeylerin çeşitli sosyal değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği ele alınmaktadır. Üniversite gençlerinde spiritüel inançlara olan eğilimin artış gösterdiği, spiritüel iyi oluşun hedonizmi sınırlandırdığı ve ateizm ve deizm inancının yükseliş gösterdiği bu çalışmanın temel iddialarıdır. Günümüz modern toplumlarda görülen sekülerleşme, sübjektivizm, kayıtsızlık, aşınmışlık, bireycilik, hazcılık, küreselleşme, çoğulculuk ve hızlı değişim üniversite gençlerini doğrudan etkilemektedir. Yeniçağda genç birey iki uç noktada: anlam ve haz arasında kendisine yeni kimlikler ve inançlar bulmaya çalışmaktadır. Genç birey tarafından modernliğin getirdiği bireysellik, hazcılık, mutluluk gibi olgular ile dinden uzaklaşmanın yarattığı boşluk doldurulmaya çalışılmaktadır. Modern toplumda genç birey hazları ile anlam arayışları arasındadır. Çalışma bu haz ve anlam arayışı spiritüel iyi oluş hali ve hedonizm kavramları ile ele almaktadır. Literatürde, spiritüel iyi olma hali ve hedonizm ilişkisini gençler üzerinden irdeleyen çalışmaların eksikliği göze çarpmaktadır. Yapılan çalışmalar daha çok mutluluk ve spiritüel iyi oluş ilişkisini ele alınmakta ve mutlu olmak amacıyla bireylerin spiritüel inançlara eğilim gösterdiğini iddia etmektedir. Bu anlamda bu çalışma, günümüz haz ve hız gençliğinin, spiritiüel iyi oluşu ve hedonizmi arasındaki ilişkiyi ele alma açısından literatürde var olan boşluğu doldurmayı hedeflemekte ve anlam ve haz arasında gençlerin konumladıkları noktayı keşfetmeyi amaçlamaktadır. Spiritüellik, bireyin hayat yolunu ve amacını bulmasında etkili olan, bireyi doğa veya Tanrıya, enerji gibi güçlere yaklaştıran, onu anomi ve belirsizlikten uzaklaştıran, psikolojik anlamda duygusal, inançsal anlamda ahlaki iyi oluş halidir. Hedonizm ise bireyin yapacağı seçimlerde kendisine en fazla haz veren olguyu seçmesi, bireyselliğin, mutluluğun, maddiyatın ön planda toplumsal ve dini olanın geri planda olduğu haldir. Çalışmada spiritüel iyi oluş durumu Ekşi ve Kardaş tarafından geliştirilen Spiritüel İyi Oluş Ölçeği ile; hedonizm düzeyi ise Şengül ve Aydınalp tarafından geliştirilen Hedonizm ölçeği ile ölçülmüştür. Araştırma modeli dokümantasyon ve tarama olmak üzere iki farklı metotla tasarlanmış ve nicel araştırma metoduna ait anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmaya katılanların spiritüel iyi oluş düzeyleri ve hedonizm ortalamaları ile cinsiyet, ekonomik düzey ve dini durum faktörleri arasında nasıl bir ilişkinin olduğu saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada kartopu ve kolayda örnekleme teknikleri bir arada kullanılmış ve toplam 425 üniversite öğrencisine çalışma yüz yüze ve telefon aracılığıyla 1.04.2024-15.05.2024 tarihleri arasında uygulanmıştır. Eksik ya da hatalı anketlerin elenmesiyle analizler 386 üniversite öğrencisi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS programından yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda üniversite öğrencilerinin dini tutum düzeylerinin düşmeye başladığı, deizm ve ateizm eğilimlerinin yükseldiği, üniversite gençliğinin %72,3’ü yoga, meditasyon, reiki gibi spiritüel pratiklere karşı olumlu tutum sergilediği, spiritüel iyi oluş halinin orta düzeyde olduğu, kadınların, dindarların ve ekonomik düzeyi orta ve düşük olanların spiritüel iyi oluş düzeyinin daha yüksek olduğu, hedonizm düzeyinin orta üstü olduğu, kadınların, ekonomik düzeyi yüksek olanların ve dinden uzak olanların hedonizm düzeyinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada hedonizm ile spiritüel iyi oluş arasında negatif yönlü ve düşük düzeyli bir ilişkinin var olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak üniversite gençlerinde spiritüel iyi oluş halinin hedonizmi sınırlandırdığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Spiritüel Hareketlere Yönelik Tutum, Spiritüel İyi Oluş, Hedonizm Eğilimi, Üniversite Gençliği

Kaynakça

• Albayrak, Kadir. “Adana’da Uzakdoğu Kökenli Dinî ve Felsefî İnanışların İzdüşümleri: Sahaja Yoga ve Reiki Örneği”. Erciyes Akademi 35 (Özel sayı, 2021), 874-893. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.984223
• Bauman, Zygmunt. Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Can, Abdullah. SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 2019.
• Cengiz, Kurtuluş vd., Türkiye’de Spiritüel Arayışlar, Deizm, Yoğa, Budizm, Meditasyon, Reiki vb. İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
• Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı ve Diğerkâmlıkla İlişkisi (Kan Bağışı Örneğinde Türkiye ve Amerika Karşılaştırmalı Nitel Bir Araştırma). Isparta: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Ekşi, Halil – Kardaş, Selami. “Spiritual Well-Being: Scale Development and Validation”, Spiritual Psychology and Counseling, 2 (2017), 73-88. http://dx.doi.org/10.12738/spc.2017.1.0022
• Gencer, Nevzat vd. “Üniversite Öğrencilerinde Spiritüel İyi Oluş ve Toplumsal Cinsiyet Algısı”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/2 (Aralık 2021), 717-750. https://doi.org/10.14395/hid.951202
• Gül, Fikri. “İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14 (Mart 2013), 17-21.
• Güner, Berrin. "Gençlerin Dini İnançları ve Deizme Yönelim Durumları: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Örneği". Turkish Studies-Social Sciences 16/5 (2021), 1831. 1825-1840. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.50805
• Güner, Feride. “ Spiritüel Bir Piyasa ve Uzlaşı Alanı Olarak Pop Tasavvuf”. Moment Dergi, 10/2, 354-383. https://doi.org/10.17572/mj2023.2.354-383
• Gürbüz, Gamze - Aygül, Hasan Hüseyin. “Arayıştan Uyanışa, Şifadan Estetiğe Yeni Çağ İnançları”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23/43 (Haziran 2021), 19-51. https://doi.org/10.17335/sakaifd.872353.
• Kandemir, Sibel. Lise Öğrencilerinde Ateizm ve Deizm Eğilimi Üzerine Bir Araştırma (Konya Örneği). Isparta: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Karataş, Zeki - Selçuk, Ozan. "Üniversite Öğrencilerinin Manevi İyi Oluşlarının Açıklanmasında Psikolojik Esneklik ve Çeşitli Demografik Değişkenlerin Rolü". Üniversite Araştırmaları Dergisi 6/1 (2023), 37-46. https://doi.org/10.32329/uad.1112809
• Kesmen, Berna. Gençlerdeki Hazcılığa (Hedonizm) Psikolojik ve Manevi Yaklaşım. Ankara : Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Sözlüğü. Adana: Karahan Kitapevi, 2016.
• Kirman, Mehmet Ali. Yeni Dini Hareketler Sosyolojisi. Ankara: Birleşik Yayınevi, 2010.
• Konda Araştırma Şirketi. Toplumsal Değerler ve Gençlik Araştırma Raporu. İstanbul: Konda Araştırma ve Danışmanlık, 2024.
• Köse, Ali. “Sekülerleşme Teorileri Bağlamında Türkiye’de Din ve Modernleşme”. Laik Ama Kutsal. ed. Ali Köse. 11-18. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2006.
• Luckmann, Thomas. Görünmeyen Din. çev. Ali Coşkun vd. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Marcuse, Herbert. Tek Boyutlu İnsan. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2010.
• Menküç, Dilek. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri Işığında Liselerde Deizm Düşüncesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Nazlı Tan, Hümeyra – Yıldız, Mualla "“Manevi İyi Oluş” Kavramının Ortaya Çıkışı ve Tanımlanması". Religious Studies/Dini Araştırmalar 25/63 (2022), 447-476. https://doi.org/10.15745/da.1175149
• Nişancı, Zübeyir. Sayılarla Türkiye’de İnanç ve Dindarlık. İstanbul: Mahya Yayıncılık, 2023.
• Nurkan, Adem. Yetişkinlerin Spiritüel İyi Oluş Düzeyleri İle Bağlanma Stilleri ve Olumlu Sosyal Davranış Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Özkan, Ali Rafet. Kıyamet Tarikatları: Yeni Dini Hareketler. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006.
• Polater, Kadir. “Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Hevâ Kavramı ve Dalâletteki Rolü”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (Aralık 2003), 258-295.
• River, George. Spiritüelizm, New Age ve Modern Spiritüellik. Ankara: Gece Kitaplığı, 2023.
• Şengül, Fatma Nur – Aydınalp, Halil. “Yeni Bir Gençlik Tipolojisi ve Ölçek Denemesi: Hedonist Gençlik”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 1/50 (2021), 124-138. https://doi.org/10.17498/kdeniz.928671
• Şengül, Fatma Nur. Gençlik, Hedonizm ve Din. Ankara: Akademisyen Yayınevi, 2021.
• Tekin, Mustafa. Din Sosyolojisinin 200’ü. Ankara: Otto Yayıncılık, 2019.
• Uğurluoğlu, Dilruba – Erdem, Ramazan. “Travma Geçiren Bireylerin Spiritüel İyi Oluşlarının Travma Sonrası Büyümeleri Üzerine Etkisi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21/3 (2019), 833-858. https://doi.org/10.16953/deusosbil.507731
• Varlık, Sevdenur. Türkiye’de Din Dişi Spiritüel Akımlar Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yalvaç Arıcı, Handan. "Modern Şifacılık Yönelimlerinden Enerji Şifacılığı Uygulamaları". Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 11 (2021), 233-267. https://doi.org/10.53112/tudear.904255
• Yapıcı, Asım. “Küreselleşen Dünyada Gençlik ve Gençlerde Dini Hayat”, Peygamber ve Gençlik ed. Elif Erdem ve Hale Şahin. 83-97. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Yapıcı, Asım. “Şüphe ve İnanç Kıskacında Gençlerin Din ve Dindarlık Algıları”. İlahiyat Akademi 12 (Aralık 2020), 1-44.
• Yılmaz, Özden. Farklı Okul Türlerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Spiritüel İyi Oluş Düzeyleri İle Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yücedağ, İbrahim - Demir, Ali Eren. “Performans Toplumunda Mutluluk Endüstrisi ve Spiritüellik”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (Haziran 2024), 6-26. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1413220.