Öz
Boşnakların
Alhamiyado edebiyatı birkaç bilim adamı ve şarkiyatçının bilimsel
araştırmalarısonucu olarak pöpülerlik kazanmıştır. Arşivlerde ve özel
derlemelerde henüz tanınmamış ve unutulmuş el yazıların varoluşu bilgilerinden
yana, birkaç önemli edebiyatçının eserleri dikkatimizi almaya değerli olmuştur.
Sancak'ta bu edebiyat alanı o kadar özel bir gelişim yorüngesini aşmıştır ki
onun hakkında sadece birkaç alimden ve derviş şeyhinden oluşan yazarlar
grubundan aldığımız bilgiler üzeridnen değerlendirme yapabilmekteyiz. Bunlar
arasında da Yeni Pazar şehrin yakınlarındaki Lukare köyünden gelen Mehmed Tahir
Boşnak'ın edebi külliyatıdır. Önerdiğimiz yaratıcı, çalışmış olduğu bölgenin
kültür kamusundan daha çok Avrupa edebiyatında büyük şöhret kazanmıştır. Bıraktığı
edebi eserler ve el yazılar bu yazarın Alhamiyado Arnavutça, Osmanlıca ve Arapça
dilinde yarattığına tanıklık etmektedir. Küçük Medresesin'de mualim görevini
gördüğü Yeni Pazar ve derviş şeyhi görevini yaptığı Kosova'nın Yakova
şehirlerinde yaşamıştır. Başlıca Arnavut edebiyatında şöhret kazanmış olduğuna
rağmen Boşnaklar arasında tamamen unutulmuştur. Mehmed Tahir Boşnak, Mehmed
Tahir Saraçeviç, Yakovalı Tahir, Büyük Efendi ve Şeyh Tahir Efendi adları bilim
adamları tarafından Arnavut veya Boşnak olarak bilinen Sancak doğumlu tek büyük
Alhamiyado edebiyatçı ve ilim adamının adını temsil etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Mehmed Tahir Boşnak Alhamiyado Sancak Vehbi Lukare Novi Pazar
Kaynakça
- Ethem Cebecioğlu: Hacı Bayram Velî ve Tasavvuf Felsefesi, Altındağ Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara, 2004; Cavit Sunar: Melâmîlik ve Bektaşilik, Ankara Üniversitesi Basimevi, Ankara 1975., 14, 128.
- Fuat Bayramoğlu, Nihat Azamat, Bayramiyye; kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 5, İstanbul 1992, 270. benzer şekilde: Hazim Šabanović, Književnost Muslimana BiH na orijentalnim jezicima, Sarajevo, 1973., 416.
- Hasan Kaleshi, Arnavut edebiyatında Türk etkileri; Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1964, 3-14; Benzer: Mexhid Yvejsi, Ylematë e Gjakovës; Mburojë e Kosovës, Gjakovë 2003.
- Idriz Ajeti, Pamje historike e ligjërimit shq te Gjakoves ne fillim te shekullit. XIX. Rilindja, Prishtine 1960. Bu eseri düzenleyen, Latin alfabesine uygunlaştıran ve Sofya'da yayınlayan ünlü ansiklopedici Şemsettin Sami Fraşeri olma ihtimali de epeyce yüksektir.
- Mexhid Yvejsi, Në dritë të njohjes, Gjakovë 2012; Benzer: Mexhid Iveysi, Hafizët e Gjakovës – krenaria e Kosoves, Gjakovë, 2013., 30-35.
- Nehat Krasniqi, Tahir efendi Boshnjaku - Djakova (1770-1850); kaynak: Edukata Islame (Revistë shkencore, kulturore islame tremujore), god. XXXVIII br. 88 / Prishtinë 2009, 31-60.
- Robert Elsie, Albanian literature in the Moslem tradition (Eighteenth and the early nineteenth century Albanian writing in the Arabic script); Kaynak: Oriens , Vol. 33, E. J. Brill, Leiden. New York.Köln 1992, 300-301.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | EDEBİYAT |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Temmuz 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |