ALEKSİAD VE KİTÂBÜ’L-İʿTİBÂR’DA HAÇLILAR

Yıl 2020, , 317 - 326, 18.07.2020

İlkay Bayer Mehmet Seker

https://doi.org/10.30692/sisad.751827

Öz

Bu çalışmada, Haçlı Seferleri’nin başladığı dönemde, Anna Komnena adlı bir Orta çağ vakanüvisinin kaleminden çıkma Aleksiad adlı eser ile aynı dönem Orta doğu coğrafyasından diğer bir vakanüvis Üsâme b. Munkız’ın eseri Kitâbü’l-İʿtibâr’ın Haçlı Seferleri’ne bakışları karşılaştırma yapılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu eserlerden birincisi Doğu Roma’nın başkentinde, diğeri Hama yakınlarındaki Şeyzer şehrinde kaleme alınırken Haçlılar ile bizzat karşılaşmış bu iki yazarın gözlemleri, benzerlikleri ve farklılıkları ile ortaya konmaya çalışılmıştır.
Çağının çok ilerisinde kendi dönemlerinde pek de fazla kişinin niyetlenmediği bir çaba içine girerek tarih bilimine katkıda bulunmuş bu iki yazar, günümüze kadar etkileri sürmüş olan Haçlı Seferleri hareketinin etkilediği coğrafyalarda insanların hüznünü, acılarını, savaşları ve yıkımları genelde gerçekliğe sadık kalarak anlatmışlardır. Anna, tarih ve zaman ilişkisini, fani olmak ve ebedi olmak bağlamında şiirsel bir anlatımla aktarırken, Üsâme b. Munkız ise bu ilişkiyi Allah’ın her şeye kâdir olması üzerine kurmuştur.
Bu iki yazarın bulundukları aristokratik konumları göz önüne alınınca yazdıkları eserlerinin önemi de o derece artmaktadır. Bu bakımdan bunların içinde bulundukları toplumda işgal ettikleri mevkileri ve olaylara bakışları açısından vakaları değerlendirişleri ayrıca önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Haçlı Seferleri, Aleksiad, Kitabu’l İ’tibâr, Anna Komnena, Üsâme b. Munkız

Kaynakça

• Komnena, Anna,(1996). “Alexiad: Malazgirt’in Sonrası”, B. Umar (Çev.), İstanbul, İnkılap Kitabevi.
• Müeyyidüddevle Ebu Muzaffer Üsâme İbn Münkız b. Mürşid el- Kinânî eş- Şeyzerî Kitâbü’l-İʿtibâr, haz. Philip K. Hitti,(Beyrut 1999); Türkçe çevirisi için bkz. Üsâme İbn Munkız, İbretler Kitabı,(İstanbul, 2012), Yusuf Ziya Cömert (Çev)