Representation of Gender Roles in the Film Aile Arasında (2017)

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 423 - 439, 24.07.2021

Erdem Türkavcı Elif Şahin

https://doi.org/10.30692/sisad.945388

Öz

In the construction of the concept of gender, in addition to society and the culture, mass media also have an impact. The mass media play an important role in reproducing and normalizing gender stereotypes, female, male and LGTI sexual identity. Popular films produced in cinema which is one of today’s effective mass media tools offer an area of study for researchers on the construction and representation of gender as they reach large audiences. Comedy films which are the most produced and watched genres in Turkish cinema are also a significant sample group in terms of the understanding of the representation of gender. In this regard, the comedy film called Aile Arasında (2017) which is one of the ten most watched films in Turkish cinema and which represents different identities of gender in its narration is chosen as the sample. The film stands out with its critical approach to the concepts of family and honor and its narrative not only based on the gender identity of men and women, but also on LGBTI sexual identities. The purpose of this study is to analyze the representation of the gender roles in Aile Arasında. Content and narrative analysis are used as the analysis methods in the study. The findings of the study reveal that traditional-patriarchal family order is satirized and there is no anti- LGBTİ discourse in the narration of the film.

Anahtar Kelimeler

Sex, Sexual Identity, Gender, Comedy, Turkish Comedy Cinema.

AİLE ARASINDA (2017) FİLMİNDEKİ TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN TEMSİLİ

Öz

Toplumsal cinsiyet kavramının oluşumunda toplum ve kültür dışında kitle iletişim araçlarının da etkisi bulunmaktadır. Kitle iletişim araçları kadın, erkek ve LGTİ cinsel kimliklerine ilişkin toplumsal cinsiyet kalıpyargıların yeniden üretilmesinde ve normalleştirilmesinde rol oynamaktadır. Bu yüzden günümüzün etkin kitle iletişim araçlarından biri olan sinema alanında üretilen popüler filmler, geniş kitlelere ulaşması nedeniyle toplumsal cinsiyetin inşası ve temsili konusunda araştırmacılara inceleme alanı sunmaktadır. Türk Sineması’nda en çok üretilen ve izlenen türlerin başında gelen komedi filmleri de toplumsal cinsiyet temsilinin anlaşılması açısından önemli bir örneklem grubudur. Bu bağlamda araştırmaya katkısı olacağı düşünülen, Türk Sineması’nın en çok izlenen on filminden biri olan ve anlatısında farklı cinsel kimliklerden karakterlerin yer aldığı Aile Arasında (2017) isimli komedi filmi örneklem olarak seçilmiştir. Film, 2000 sonrası üretilen yerli komedi filmleri arasından aile ve namus kavramlarına eleştirel yaklaşması ve anlatısını sadece kadın-erkek cinsel kimliği üzerinden kurmayıp LGBTİ cinsel kimliklerine yer vermesiyle öne çıkmaktadır. Çalışmanın amacı, Aile Arasında filmindeki toplumsal cinsiyet rollerinin temsilinin incelenmesidir. Araştırmada yöntem olarak içerik ve anlatı analizi kullanılmıştır. Yapılan çözümleme sürecinde elde edilen bulgular, filmin anlatısında geleneksel-ataerkil aile düzeninin hicvedildiğini ve LGBTİ karşıtı söylemin bulunmadığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Cinsel Kimlik, Toplumsal Cinsiyet, Komedi, Türk Komedi Sineması

Kaynakça

• Açıktan, O. / Birsel, G. (Yönetmen / Senarist). (2017). Aile Arasında [Film]. Türkiye: BKM
• Arabacı-Koç, M. (2019). Türk sineması’nda yan karakter olarak lgbti temsilleri (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Aslan, P. (2007). 90 sonrası türk sinemasında tip karakter ikilemi (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: http://acikerisim.deu.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12397/9802
• Bayrak, T. (2014). Sinemada karakter olgusu: Bir karakter oyuncusu olarak sadri alışık. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 4(2), 105-122.
• Bayram, N. (2002). Yeşilçam romantik güldürüleri ve kültürel temsiller (1th ed.). Eskişehir, Turkey: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bilgin, N. (2003). Sosyal psikoloji sözlüğü (1th ed.). İstanbul, Turkey: Bağlam Yayınları.
• Caner, E. (2004). Kutsal fahişeden bakire meryem’e toprak ve kadın (1th ed.). İstanbul, Turkey: Su Yayınları.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (C. Soydemir, Trans.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Coştu, Y. (2009). Toplumsallaşma kavramı üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 117-140.
• Çetinkaya, M. (2018). 2000 sonrası türk komedi sinemasında “öteki” erkekliğin temsili (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: https://openaccess.firat.edu.tr/xmlui/handle/11508/15534
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar (1th ed.). İstanbul, Turkey: Remzi Kitabevi.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist metodoloji ve ötesi (1th ed.). Ankara, Turkey: Erk Yayınları.
• Evren, B. (2014). Türkiye’de sinemanın başlangıcı. In Ş. A. Çelik, (Ed.), Sinemada bir asır (pp. 1-10). İstanbul, Turkey: Altın Portakal Uluslararası Film Festivali Yayınları.
• Eşigül, E. (2002). Cumhuriyet dönemi mizahı üzerinde değerlendirmeli bir bibliyografya çalışması (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: https://acikerisim.ege.edu.tr/xmlui/handle/11454/670
• Gedik, E. (2018). Sekizinci sanat sinema ve toplumsal cinsiyet ilişkisi. In D. A. Arslan & G. Arslan (Ed.), Kültür, sanat, edebiyat sosyolojisi (pp. 319-330). Çanakkale, Turkey: Paradigma Akademi.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji (H. Özel, Tans.). İstanbul, Turkey: Kırmızı Yayınları.
• Güven-Akdoğan, Ö. (2017). Bir roman uyarlaması olarak tersine dünya filmindeki toplumsal cinsiyet güldürüsü üzerine bir inceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (45), 191-205.
• Hoominfar, E. (2019). Gender socialization. In W. Leal Filho, A. Azul, L. Brandli, P. Özuyar, T. Wall (Ed.), Gender equality. Encyclopedia of the un sustainable development goals (pp. 1-10). Sweeden, Cham: Springer.
• İmançer, D. (2010). Medyayı anlamak stereotipler değerler ve söylem (1th ed.). Ankara, Turkey: De Ki Basım Yayım.
• Kabadayı, L. (2013). Film eleştirisi, kuramsal çerçeve ve sinemamızdan örnek çözümlemeler (1th ed.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Kafa, E. (2020). Toplumsal cinsiyet kuramları bağlamında “banker bilo” filminin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (3), 414-440.
• Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler yurttaşlar bacılar kimlikler ve toplumsal dönüşümler (1th ed.). İstanbul, Turkey: Metis Yayınları.
• Kessler, S. J. & McKenna, W. (1978). Gender: An ethnomethodological approach. Chicago & London: The University Of Chicago Press
• Kolay, H. (2012). Geniş ufuklar: toplumsal cinsiyet eşitliği (1th ed.). İzmir, Turkey: İlya Yayınevi.
• Kosacı, S. (2012). Amerikan filmlerinde siyasi hicvin temsili ve 1960’lı yıllardaki yansımaları (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kuruoğlu, H. (2014). Toplumsal cinsiyet ve medya (1th ed.). İzmir, Turkey: Detay Yayıncılık.
• Lippmann, W. (1998). Public opinion. New Brunswick and London: Transaction Publishers.
• Lupton, G., Short, M. P. & Whip, R. (1992). Society and gender. An ıntroduction to sociology. London: Palgrave.
• Orta, N. (2019). Değiştiren ve dönüştüren aşk: romantik komedilerde toplumsal cinsiyet ve aşk ilişkisi. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 5(2), 35-60.
• Orta, N. & Ekici, A. (2017). Filmlerle üretilen eril dünya: romantik komedilerle idealize edilen evlilik ve kadının konumu. Selçuk İletişim, 10(1), 295-319.
• Öğüt Eker, G. (2014). İnsan, kültür, mizah eğlence endüstrisinde tüketim nesnesi olarak mizah (1th ed.). Ankara, Turkey: Grafiker Yayınları.
• Özgüç, A. (1988). Türk sinemasında cinselliğin tarihi (1th ed.). İstanbul, Turkey: Broy Yayınları.
• Parsa, A. F. & Akçora, E. (2017). Popüler feminizm ve film: toplumsal cinsiyet bağlamında feminist ideolojinin imgesel sunumu. In A. Göztaş (Ed.), İletişimde “serbest” yazılar (pp. 15-41). Konya, Turkey: Literatürk Academia.
• Sandıkçıoğlu, B. (2014). İkna kuramları. In M. Oyman (Ed.), İkna edici iletişim (pp. 42-64). Eskişehir, Turkey: AÖF.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal cinsiyet. In L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung & A. Şimşek (Ed.). Toplumsal cinsiyet ve yansımaları (pp. 27-34). Ankara, Turkey: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Scott, J. (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (A. Kılıç, Trans.). İstanbul, Turkey: Agora Kitaplığı.
• Sığrı, Ü. (2018). Nitel araştırma yöntemleri (1th ed.). İstanbul, Turkey: Beta Basım Yayım.
• Şenel Esatoğlu, M. (2010). Türk sinemasında güldürü unsuru olarak transvestizm (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/46986.pdf
• Yaren, Ö. (2016). Sinemada anlatı kuramı. In Z. Özarslan (Ed.), Sinema kuramları 2 beyazperdeyi aydınlatan kuramlar (pp. 167-190). İstanbul, Turkey: Su Yayınevi.
• Taner, H., And M. & Nutku Ö. (1966). Tiyatro terimleri sözlüğü (1th ed.). Ankara, Turkey: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Taş, C. (2007). Aziz nesin’in “yaşar ne yaşar ne yaşamaz”, carl zuckmayer’in “köpenick’li yüzbaşı” ve friedrich dürrenmatt’ın “büyük romulus” adlı eserlerinde mizah, hiciv ve ironi (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: http://acikerisim.uludag.edu.tr/jspui/handle/11452/4200
• Türk Filmleri Seyirci Rekoru - İlk 100 (1989’dan günümüze). (2021 May 1). Box Office Türkiye. Retrieved from: https://boxofficeturkiye.com/tum-zamanlar/seyirci-rekorlari/turk-filmleri
• Türkavcı, E. (2018). Son dönem yerli komedi filmlerinde bir mizah unsuru olarak lümpenlik (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: https://dspace.yasar.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12742/5805
• Uştuk, A. (2016). Aşk örüntüleri üzerine bir anlatı analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 59-70.
• Wharton, S. A. (2005). The sociology of gender. An ıntroduction to theory and research. Malden: Blackwell Publishing.
• Yalova, Y. (2002). Demokratikleşme yolunda toplumsal cinsiyetin ana politikalara yerleştirilmesi (1th ed.). Ankara, Turkey: TBMM Partiler Arası Uyum Komisyonu.
• Yayla, D. (2019). Türk sinemasında lgbt kimliklerin farlı temsilleri (1960-2017) (Unpublished master’s thesis). Retrieved from: http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/53724
• Yıldıran-Önk, Ü. & Türkavcı, E. (2021). Türk güldürü sineması’nda lümpenliğin değişen yüzü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 316-333.