One Process Two Perspectives: Reading the London Conference from the Anadolu’da Yeni Gün and Alemdar’s Pages Comparatively

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 100. YILINDA BÜYÜK TAARRUZ ÖZEL SAYISI, 1 - 26, 30.08.2022

Eminalp Malkoç

https://doi.org/10.30692/sisad.1100282

Öz

The “Anadolu’da Yeni Gün” (A New Day in Anatolia) byYunus Nadi has been one of the leading representatives of the independence struggle. The “Alemdar”, which was associated with Refi’ Cevad, was in favor of the Istanbul Government. The London Conference (February 21-March 12, 1921), which was convened after the First Battle of İnönü, was followed by these two newspapers with different identities, as is generally the case. While warning as “Don’t Forget Sevres!” in the Anadolu’da Yeni Gün, it was emphasized that the desired peace could not be achieved without expelling the Greeks. It was pointed out that there was no search for a solution in London and that the policies of the Allied power were tried to be realized, and the publications of the Anadolu’da Yeni Gün have been confirming this. In addition, the London and Moscow negotiations took place side by side in the newspaper. In Alemdar, on the other hand, the idea of “Let’s hope for the London Conference” was defended. Refi’ Cevad, who wrote that an Istanbul-Anatolian reconciliation was not possible, asserted that Anatolian discourses could reach Europe through Istanbul. The Alemdar had followed the influence of the Ankara delegation with its activities in Europe. The opening of the London Conference was on the headline in Alemdar as “The most important day of our destiny”, and the attitudes of the participants were monitored/recorded during the conference. Considering the historical developments, consistent and high level of accuracy evaluations are observed in the Anadolu’da Yeni Gün, from the beginning of the process. Focusing on Istanbul-Ankara contacts at the first stage, Alemdar’s editorial policy/evaluations for the conference with high expectations from the Istanbul Government and the Entente States would not be validated in the future. This study aims to present a comparative analysis by considering the approaches of two newspapers with different founders and identities to the London Conference, their way of conveying and evaluating, their common points as well as their different aspects.

Anahtar Kelimeler

Anadolu’da Yeni Gün Newspaper, Alemdar Newspaper, Ankara, Istanbul, London Conference, National Struggle

TÜRK BASININDAN BİR SÜREÇ İKİ PERSPEKTİF: LONDRA KONFERANSINI ANADOLU’DA YENİ GÜN VE ALEMDAR’IN SAYFALARINDAN KARŞILAŞTIRMALI OKUMAK

Öz

Yunus Nadi’nin Anadolu’da Yeni Gün’ü bağımsızlık mücadelesinin sözcülerindendi. Refi’ Cevad’la özdeşleşen Alemdar ise İstanbul Hükümeti yanlısıydı. Birinci İnönü Savaşı’nın ardından toplanan Londra Konferansı (21 Şubat-12 Mart 1921), genelde olduğu gibi farklı kimliklerdeki bu iki gazete tarafından da izlenmişti. Anadolu’da Yeni Gün’de “Sevr’i Unutmayınız!” uyarısı yapılırken Yunanlıları kovmadan istenen barışa ulaşılamayacağı vurgulanmıştı. Londra’da çözüm arayışında olunmadığı, İtilaf Devletleri’nin politikalarının gerçekleştirilmeye çalışıldığı dolayısıyla Anadolu’da Yeni Gün’ün yayınlarının doğrulandığına işaret edilmişti. Ayrıca gazetede Londra ve Moskova’daki görüşmelerin yan yana konulması ihmal edilmemişti. Alemdar’da ise “Londra Konferansı’ndan ümidvar olalım” düşüncesi savunulmuştu. İstanbul-Anadolu uzlaşmasının mümkün olmadığını yazan Refi’ Cevad, Anadolu söylemlerinin Avrupa’ya İstanbul kanalıyla ulaşabileceğini ileri sürmüştü. Ankara heyetinin Avrupa’daki faaliyetleriyle yarattığı etkiyi izleyen Alemdar’da konferansın açılışı “Mukadderatımızın en mühim günü” olarak manşete taşınmış; konferans sürecinde katılımcıların tutumları izlenmişti/işlenmişti. Tarihsel gelişmeler gözetildiğinde Anadolu’da Yeni Gün’de sürecin başından itibaren tutarlı, doğruluk düzeyi yüksek değerlendirmelerle karşılaşılmaktadır. İlk aşamada İstanbul-Ankara temaslarına odaklanan Alemdar’ın konferansa yönelik İstanbul Hükümeti’yle İtilaf Devletleri’nden beklentisi yüksek yayın politikası/değerlendirmeleri ilerleyen süreçte doğrulanmayacaktı. Bu çalışma, farklı kurucu ve kimliğe sahip iki gazetenin Londra Konferansı’na yaklaşımlarını, aktarış ve değerlendirme şekillerini, farklı yönleri kadar ortak noktalarını da gözeterek karşılaştırılmalı bir inceleme ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Anadolu’da Yeni Gün, Alemdar, Ankara, İstanbul, Londra Konferansı, Milli Mücadele

Kaynakça

• Ayışığı, Metin (1994). Refi’ Cevad Ulunay’ın Milli Mücadele Devri Makaleleri, Balıkesir: İnce Ofset.
• Böke, Pelin (1994). “Yeni Gün”den “Cumhuriyet”e Yunus Nadi (Basılmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Çetin, Nurten (2015). Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Çıkın, Ceren (2007). Yeni Gün Gazetesi (1918-1923) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duman, Hasan (2000). Osmanlı-Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri (1828-1928), c.1, Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Ersaydı, Alper (2007). Alemdar Gazetesine Göre Mütareke Dönemi Başında İttihatçılar ve İttihatçılık (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gazi Mustafa Kemal (1927). Nutuk, Ankara.
• Gülmez, Nurettin (1999). Kurtuluş Savaşı’nda Anadolu’da Yeni Gün, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Güz, Nurettin (2008). Türkiye’de Basın-İktidar İlişkileri (1920-1927), Ankara: Turhan Kitabevi.
• İnan, Arı (1997). Tarihe Tanıklık Edenler, İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Malkoç, Eminalp (2014). Cumhuriyet’ten Büyük Söylev’e Ankara-İstanbul İkilemi (1923-1927), İstanbul: Derin Yayınları.
• Okday, İsmail Hakkı (1994). Yanya’dan Ankara’ya, İstanbul: Sebil Yayınları.
• Özel, Sabahattin (2009b). Casustur Casus, Milli Mücadelede Mustafa Kemal Paşa’ya Karşı İngiliz Ajanları ve İşbirlikçileri, İstanbul: Derlem Yayınları.
• Özel, Sabahattin (2009a). Milli Mücadele’de İzmit-Adapazarı ve Atatürk, 2.bs., İstanbul: Derin Yayınları.
• Özel, Sabahattin-Hacıibrahimoğlu, Işıl Çakan (2010). Osmanlı’dan Milli Mücadele’ye Seçilmiş Mülakatlar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özel, Sabahattin-Hacıibrahimoğlu, Işıl Çakan (2011). Türk Devrimi Mülakatları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özkaya, Yücel (2007). Millî Mücadele’de Atatürk ve Basın (1919-1921), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Sofuoğlu, Adnan-Yıldırım, Seyfi (2018). Arşiv Vesikalarına Göre 1921 Londra Konferansı, Tutanaklar-Belgeler, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Turan, Şerafettin (1998). Türk Devrim Tarihi II, Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti’ne, 2.bs., Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Acehan, Abdullah (2010). Refii Cevat Ulunay ve Alemdar Gazetesi. Türk Dünyası Araştırmaları, S.188, s.119-138.
• Çetin, Nurten (2012). Londra Konferansı’nda Ahmet Tevfik Paşa. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c.2/S. 4, s.107-127.
• Güçlü, Muhammet (2016). Antalya’da Anadolu Gazetesine Göre Londra Konferansı’na Katılan Ankara Heyeti’nin Avrupa’ya Yolculuğu (6-22 Şubat 1921). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, c.XVI/S. 33, s.71-91.
• Kocabaşoğlu, Uygur (1981). Milli Mücadelenin Sözcülerinden: Anadolu’da Yenigün. SBF Dergisi-Atatürk Özel Sayısı, c.36/S. 1-4, s.179-204.
• Oymak, Alparslan (2014). Refi Cevat Ulunay’ın Eleştirmenliği. Turkish Studies, c.9/S. 6, s.827-841.
• Tağmat, Çağla D. (2013). 1921 Londra Barış Konferansı’nda Yunan Heyeti ve Tezleri. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 9/18, s.29-54.
• Meclis Zabıtları, Alemdar, Anadolu'da Yeni Gün, Hukuk-ı Beşer, Payitaht, Sebilürreşad