Coverage Of The Republic Day Celebrations Of 1932 In The Armenia Press

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı, 119 - 132, 29.10.2023

Güngör Göçer

https://doi.org/10.30692/sisad.1364636

Öz

After winning the National Struggle, Republic was declared on 29th of October in 1923 and in 1925 that important day was made official as a national day of Turkish Republic. From 1925, Republic Day as a symbol of unity and solidarity was being started to be celebrated in both the country and in external representations. In this regard, the ceremonies which were held in Armenia consulate of Turkey were being reported and sent to Foreign Office. In that report, there were articles about how Armenia press ‘s reactions about Republic Day. Just after the tough fight on World War 1 and National Struggle, Armenian’s approach by the means of Republic Day was positive and friendly. In those articles, helping of Soviets on National Struggle days and Turkey’ s war against imperialism were being mentioned. Also, Turkey’s effort about realizing economical progress, they were trying to borrow from Western countries and on the contrary Western countries were trying to colonize Turkey by acheving political compensation. However,Soviet Union admitted to lend 8 million dollars without changing interest and send experts at various fields. We will try to anlayze Armenians in this work that approach to Republic Day and Turkey via the report of Turkey consulate of Armenia.

Anahtar Kelimeler

Republic Day, Armenia, Soviet Unions.

ERMENİSTAN BASININDA 1932 YILI CUMHURİYET BAYRAMI KUTLAMALARININ ELE ALINIŞI

Öz

Millî Mücadele’nin kazanılmasından sonra 29 Ekim 1923 yılında cumhuriyetin ilan edilmiş ve 1925 yılında da Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi bayramı olarak bu önemli gün Cumhuriyet Bayramı olarak resmiyet kazanmıştır. 1925’ten itibaren birlik ve beraberliğin simgesi haline gelen Cumhuriyet Bayramı hem ülke içinde hem de yurtdışı temsilciliklerimizde kutlanmaya başlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye’nin Ermenistan konsolosluğunda 1932 yılında yapılan kutlamalar raporlaştırılarak Hariciye Nezaretine gönderilmiştir. Raporun içerisinde Ermeni basınının Cumhuriyet Bayramı’nı nasıl karşıladığını gösteren makalelere de yer verilmiştir. Daha I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında sert bir mücadele yaşadığımız Ermenilerin 1932 yılında Cumhuriyet Bayramı vesilesiyle ortaya koydukları yaklaşım ise oldukça yapıcı ve dostanedir. Makaleler de genel olarak Millî Mücadele yıllarında Sovyetlerin yaptığı yardım ve Türkiye’nin emperyalizmle mücadelesinden bahsedilmiştir. Ayrıca Türkiye’nin kuruluşundan sonra gerçekleştirmeye çalıştığı ekonomik atılımlara karşı Batı’dan borç almaya çalıştığı buna karşılık batılıların çeşitli siyasi tavizler elde ederek Türkiye’yi sömürgeleştirmeye çalıştıkları dile getirilmiştir. Halbuki Sovyetler 1932’de İsmet Paşa’nın Moskova ziyaretinde faizsiz olarak Türkiye’ye 8 milyon dolar vermeyi ve çeşitli alanlardaki uzmanları da Türkiye’ye göndermeyi kabul etmişlerdir. Biz bu çalışmamızda Ermenistan’ın Türkiye konsolosluğunun raporu bağlamında Ermenistan’ın Cumhuriyet Bayramı ve Türkiye’ye yaklaşımını incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Bayramı, Ermenistan, Sovyetler Birliği.

Kaynakça

• AKGÜMÜŞ, D. (2013). Birinci Dünya Savaşı Sırasında Ermeni Ayaklanmaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, C. 12, S. 23, ss.253-282.
• BABACAN, H. (2015), Ermeni Meselesi Tehcir mi, Soykırım mı, Ankara: Öncü Kitap.
• BCA., Fon: 30.10.0.0, Yer No:250.689.31
• BCA., Fon: 30.18.1., Yer No: 112.75.6
• BCA., Fon: 51.0.0.0, Yer No:2.13.2
• ÇAKICI, N. (2021), Türk Millî Mücadelesine Rusya’dan Gelen Yardımlar (1919-1922), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trabzon.
• ERDAŞ, N., (1994). Milli Mücadele Döneminde Kafkas Cumhuriyetleri İle İlşkiler (1917-1921). Ankara: Genelkurmay Basım Evi.
• EZER, F. (2010). 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nin Türkiye'ye Etkileri . Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ, C. 20, S. 1, ss.427-442.
• GÖLEN, Z. (2017). Burdur Ermenileri ve Tehcir, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Samsun: İlkadım Belediyesi Kültür Yayınları.
• KILIÇ, D. (2011). Ermenistanın Kuruluşu ve Türk Dünyasına Etkisi. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı 9. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi Tebliğleri. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, s. 328-337
• KODAMAN, B. (2003). Türkler- Ermeniler ve Avrupa. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayını.
• ÖZ, E. (2019). Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Muhalif Ege. İstanbul : İletişim Yayınları.
• ÖZÇELİK, İ. (2017). Milli Mücadele Döneminde Ermeni Meselesi. Ulakbilge, C. 5, S. 11, ss.655-682.
• ÖZDER, F. (2017). Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Ekseninde Atatürk Dönemi Türk-Sovyet Ekonomik ve Ticari İlişkileri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Bahar, S. 60, ss.143-170.
• ÖZER, S. (2016). I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında Ermeniler, Prof. Dr. Nejat Göyünç Armağanı, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• QUATAERT, D. (2005). Osmanlı İmparatorluğu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• SELVİ, H. (2011). Terör Eylemlerine Tarihsel Bir Yaklaşım: Osmanlı Devletinde Ermeni Terör Eylemleri ve Yurtdışı Bağlantıları. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, C. 2, S.1, ss. 39-59.
• TBMM Zabıt Ceridesi Devre: IV, C. 16, İçtima Senesi II: 185-186
• URAS, E. (1987). Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi. İstanbul: Belge Yayınları.