HZ. PEYGAMBER VE RAŞİD HALİFELER DÖNEMİNDE MÜZEYNE KABİLESİNİN İSLAM’A KATKILARI

Yıl 2018, Sayı: 4, 107 - 138, 25.06.2018

Nihat Bayırkan

Öz

Arabistan’ın kuzeyinde yaşayan ve Adnânî kökenli
bir kabile olan Müzeyne kabilesi, Cahiliye Dönemi’nde
şairleriyle ve sahip olduğu muharip gücüyle dikkat
çekmiştir. Hicretin 5. yılında Mudar kabilesinden Hz.
Peygamber (sav) gelen ilk heyet olma unvanını elde
etmiştir. İslam’a girdikten sonra sahip olduğu muharip
gücünü, Hz. Peygamber (sav) ve Raşid Halifeler
döneminde ortaya koymuş ve İslam’ın yayılmasına
büyük katkı sağlamıştır. Bu dönemin önemli bir
kabilesi olması sebebiyle çalışmamızın konusunu teşkil
etmiştir. Çalışmamızda kabile ile ilgili tanıtıcı bilgiler
verildikten sonra İslamlaşma süreci, Hz. Peygamber
(sav) ve Raşid Halifeler döneminde İslam’a olan
katkıları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzeyne, Kabile, Mukarrin, Hicret, Medine

Kaynakça

• Ahmed B. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel b. Hilâl b. Esed eş-Şeybânî (ö. 241/855), Müsned, thk. Şuayb Arnût, Adil Murşid, 1. bs., 2001.
• Âlûsî, Şehâbeddîn Mahmüd b. Abdillah (ö. 1270/1853), Ruhu’l-Meânî,
• Bekrî, Ebû Ubeyd Abdullah b. Abdülaziz b. Muhammed (ö. 487/1094), Mu‘cemu Ma’stu‘cim min Esmâi’l-Bilâd ve’l-Mevâzî, 4c., 3. bs., Beyrut, 1403/1983.
• Belâzürî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Câbir (ö. 279/892) , Ensâbü’l-Eşrâf, thk. Süheyl Zekkâr ve Riyâd ez-Zerkelî, 13c., 1. bs., Beyrut, 1996.
• Belâzürî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Câbir (ö. 279/892), Fütûhu’l–Büldân, Çev. Mustafa Fayda, İstanbul, 2013.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin b. Ali b. Musâ el-Horâsânî (ö. 458/1066), Delâilü’n-Nübüvve ve Marifetu Ehvâli Sâhibi’ş-Şerîa, 3c., 1. bs., Beyrut, 1985.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğîre (ö. 256/870), Sâhîhu’l-Buhârî, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır, 9c., 1. bs., 2002.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğîre (ö. 256/870), Târîhu’l-Kebîr, 8c., Haydarabad
• Burrî, Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdullah b. Musa el-Ensarî el-Tilmisânî, (ö. 645/1247), el-Cevheretu fî Nesebi’n-Nebî ve Eshâbihi’l-Aşere, thk. Muhammed et-Tuncî, Riyâd, 1. bs. 1983.
• Demirci, Mustafa, “İktâ”, DİA., C. XXII, s. 43-47.
• Döndüren Hamdi, “Ma‘kıl b. Yesâr”, DİA., C. XXVII, s. 445.
• Ebû Zehrâ, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa b. Ahmed (ö. 1394/1974), Hâtemu’n- Nebiyyîn, 3c., Kâhire, 2005.
• Ebü’l-Arab, Muhammed b. Ahmed b. Temîm (ö. 333/945), Tabakâtü Ülemâ Efrîkâ, Tabakâtü Ülemâ Tunus, Beyrut, Lübnân.
• Ebü’l-Ferec, Cemâlüddîn Abdurrahman b. Ali b. Muhammed el-Cevzî (ö. 597/1201), Zâdu’l-Mesîr fi İlmi-Tefsîr, thk. Abdurezzâk el-Mehdî,1. bs., Beyrut, 2002.
• Halîfe B. Hayyât, Ebû Amr Halîfe b. Hayyât b. Halîfe eş-Şeybânî el-Basrî (ö. 240/855), Tabakâtü Halîfe b. Hayyât, thk. Süheyl Zekkâr, 1c, y.y, 1993.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, Çev. Salih Tuğ, 2c., İrfan yayımcılık, İstanbul, 1993.
• Heysemî, Ebû’l-Hasan Nuruddin Ali b. Ebî Bekir b. Süleyman (ö. 807/1405), Mecmeü’z-Zevâid ve Menbeu Fevâid, thk. Husâmüddîn el-Küdsî, Kâhire, 1994.
• Hüseyin Abîd, Ebû Yâsin, Şi’ru-Müzeyne ve Ahbâruha fi’l-Câhiliyye ve’l-İslâm,y.y., t.y.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah b. Muhammed en-Nemerî (ö. 463/1071), el-İnbâh Âlâ Kabâili’r-Ruvât, thk. İbrahîm el-Ebyârî, 1c., 1. bs., Beyrut, 1985.
• İbn Asâkîr, , Ebû’l-Kasım Ali b. Hesen b. Hibetullâh (ö. 571/1175), Târîhu-Dimeşk, thk. Amr b. Ğerâme el-Amrevî, 1994.
• İbn Düreyd, Ebû Bekir Muhammed b. Hasan el-Ezdî el-Basrî (ö. 321/933),el-İştikâk, thk ve şrh. Abdüsselâm Muhammed Hârûn, nşr. Dârü’l-Cîl, 1c., 1. bs., Lübnân, 1991.
• İbn Habîb, Ebû Cafer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye el-Bağdadî el-Hâşimî (ö. 245/860),el-Muhabber, thk. İlize Lihten Şuteytır, Beyrut.
• İbn Hacer el-ASKALÂNÎ, Ebü’l-Fazl Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Ahmed (ö. 852/1449), el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd, 8c., Beyrut, 1994.
• İbn Haldûn, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Muhammed (ö. 808/1405), Divanü’l-Mübtedâ ve’l-Haber fi Tarîhi’l-Arab ve’l-Berber, thk. Hâlil Şehâd, 8c., 2. bs., Beyrut, 1988.
• İbn Hallikân, Ebü’l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed b. İbrahim b. Ebî el- Bermekî (ö. 681/1282), Vefâyâtü’l-A‘yân ve Ebnâi’z-Zemân, thk. İhsan Abbas, 7c. Beyrut.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Sâid ez-Zâhirî (ö. 456/1064), Cemheretü Ensabi’l-Arab,thk. Komisyon, Dârü’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1983.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed b. Hibbân b. Muâz b. Ma‘bed et-Temîmî ed-Dârimî (ö. 354/965), es-Sîretü’n-Nebeviyye ve Ehbârü’l- Hulefâ, thk. Azîz Bek ve Komisyon, 2c., 3. bs., Beyrut, 1997.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâleddin Abdülmelik (ö. 213/828), es-Sîretü’n- Nebeviyye, thk. Mustafa Sekâ, İbrahim el-Ebyârî ve Abdu’l-Hafîz eş-Şelebî, 2c., 2. bs., 1955.
• İbn İshâk, Muhammed b. İshâk b. Yesâr el-Medenî, (ö. 151/768), es-Sîre, thk. Süheyl Zekkâr, 1bs., Beyrut, 1398/1978.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmail b. Öme,(ö. 774/1373),el-Bidâye ve’n-Nihâye, thk. Ali Şeyrî, 1bs., 1988.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Ali Ebû’l-Fadl Cemâlüddîn b. Manzûr, (ö. 711/1311), Muhtasar Tarîhi Dimeşk li İbn Esâkîr, thk Riyad Abdulhamid Murad, Muhammed Mutî’, Suriye, 29c., 1. bs. 1402/1984.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdullah Muhammed b. Sa‘d b. Meni ez-Zührî (ö. 230/845), Kitâbü’t-Tabakâtü’l-Kebîr, 8c., thk. Muhammed Abdülkadir Atâ, Beyrut, 1bs., 1990.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer b. Şebbe b. Ubeyde b. Rayte en-Numeyrî el-Basrî (ö. 262/875), Târîhu’l- Medîne, thk. Fehim Muhammed Şeltüt, Cidde, 1979.
• İbn Yûnus, Ebû Saîd Abdurrahman b. Ahmed (ö. 347/958), Târîhu İbn Yûnus el-Misrî, Beyrut, 1. bs., 1421.
• İbnü’l-Cevzî, Cemâlüddin Ebû’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed el-Cevzî (ö. 597/1201), el-Müntazam fi Tarihi’l-Ümem ve’l-Mülük, thk. Muhammed Abdulkadir Ata, Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut, 19 c., 1. bs., 1991.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim (ö. 630/1233), el-Kâmil fi’t-Târîh, Çev. Ahmet Ağırakça-Abdülkerim Özaydınlı- M. Beşir Eryarsoy, v.d., İstanbul, 1985.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim (ö. 630/1233), el-Lübâb fî Tehzîbi’l-Ensâb, Beyrut.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim (ö. 630/1233), Üsdü’l-Gâbe fî Ma‘rifeti’s-Sahâbe, thk. Ali Muhammed İvâd-Adil Ahmed Abdu’l-Mevcûd, 1. bs., 1994.
• İbnü’l-Hubeyş, Ebû’l-Kâsım Abdurrahman b. Muhammed(ö. 584/1188), Kitabu’l- Gazavât, thk. ve nşr. Ahmed Ğenîm, 1. bs., Dârü’l-Ulum, Kâhire ,1983.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü’l-Münzir İbnü’s-Saib Hişâm b. Muhammed b. Saib el-Kelbî (ö.204/819), Nesebü Ma‘d ve’l-Yemeni’l- Kebîr, thk. Nâcî Hasan, 2c., 1. bs., 1988.
• İbnü’l-Kelbî, Ebü’l-Münzir İbnü’s-Saib Hişâm b. Muhammed b. Saib el-Kelbî (ö.204/819), Kitâbü’l-Esnâm, thk. Ahmet Zeki Paşa, 1c., 4. bs., Kahire, 2000.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensarî (671/1273), el-Câmi li’l-Ahkâmi’l-Kur’ân, thk. Ahmed el-Berdûnî, 2. bs., Kâhire, 1964.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Hubeyb el-Basrî (ö. 450/1058), en-Nüket ve’l-Uyûn, thk. el-Üseyd b. Abd’l-Maksüd, Beyrut. Mevlânâ Şiblî Numânî (ö. 1332/1914), Sîretü’n-Nebî, çev. Yusuf Karaca, yay., İz Yayıncılık, 2003.
• Muhammed Süleyman et-Tayyib, Mevsüatü’l-Kabâ’ili’l-Arabiyye, Dârü’l-Fikri’l- Arabî, 1461.
• Müfid, Kumeyhe, Şerhu Divân’ı Kâ‘b b. Züheyr, Cidde, 1989.
• Mükâtil b. Süleymân, Ebû’l-Hasan Mükâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî (ö. 150/767) Tefsir, thk. Abdullah Mahmüd Şehâte, Beyrut, 2002.
• Müsâid b. Müslim el-Behîmeti el-Husnî el-Müzenî, Kabiletü Müzeyne, Medîne, 1. bs., 1408/1988.
• Sa‘lebî, Ahmed b. Muhammed b. İbrahîm (ö. 427/1305), el-Keşfu ve’l-Beyân an Tefsîri’l-Kur’ân, thk. el-İmâm Ebî Muhammed b. Âşür, 10c., 1. bs., Beyrut, 2002.
• Sarıçam, İbrahim, “Müzeyne”, DİA.,C. XXXII, s. 250-251.
• Sem‘ânî, Ebû Sa‘d Abdülkerîm b. Muhammed b. Mansûr el-Mervezî (ö. 562/1167),el Ensâb, thk. Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî el-Yemânî, 1. bs. , Haydarabad, 1962.
• Semhûdî, Ali b. Abdullah b. Ahmed Nuruddin Ebû’l-Hasan (ö. 911/1506), Vefâu’l-Vefâ bi-Ahbâri-Dâri’l-Mustafâ, Beyrut, 4c., 1. bs., 1419.
• Sıddıkî, Muhammed Yasîn Mazher, el-Hecemâtü’l-Muğerride Alâ Tarihi’l-İslâm (Urduca’dan Arapçaya cev. Semîr Abdülhâmîd İbrahim), 1. bs., 1988.
• Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahman b. Abdullah b. Ahmed (ö. 581/1185), er- Ravzü’l-Ünf, thk. Ömer Abdusselâm, Beyrut.
• Süveydî, Ebû’l-Fevz Muhammed Emin b. Ali b. Muhammed Süveydî (ö. 246/1830), Sebâikü’z-Zeheb fi Ma‘rifeti Kabâili’l-Arab, 8c. Beyrut, 1. bs., 1986/1406.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd (ö. 310/923), Câmiu’l-Beyân an Te’vili’l-Kur’ân, thk. Abdullah b. Abdullah Muhsin et-Turkî, 26c., 2. bs.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd (ö. 310/923),el-Ümem ve’l- Mülûk, 2. bs., Beyrut, 1387.
• Ülkü, Hayati, İslâm Tarihi, Hikmet Neşriyat, İstanbul
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer b. Vâkıd el-Eslemî (ö. 207/823),el-Megâzî, thk. Marsden Jones, 3c., 3. bs., Beyrut, 1989.
• Yâkût Hamevî Ebû Abdullah Şehâbeddin Yâkût b. Abdullah (ö. 626/1229),Mu‘cemü’l-Buldân, 7c., 2. bs., 1995.
• Zebîdî, Ebû’l-Feyz Muhammed b. Muhammed b. Abdürrezzak el-Hüseynî (ö. 1205/1791), Tâcü’l-Arûs min Cevâhirü’l-Kâmus, thk. Komisyon, y.y, t.y.
• ZEHEBÎ, Şemsüddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kâymâz ( ö. 748/1347), Târîhu’l-İslâm ve Vefâyâtü’l-Meşâhir ve’l-E‘lâm, thk. Ömer Abdusselâm et-Tedmirî, 52c., 2. bs., Beyrut, 1993.
• ZÜBEYRÎ, Ebû Abdullah, Musab b. Abdullah b. Musab b. Sâbit b. Abdullah b. Zübeyrî (ö. 236/850), Nesebü Kureyş, thk. Levi Provensâl, 3. bs., Kahire.