SİYER ARAŞTIRMALARINDA HADİS KAYNAKLARININ ÖNEMİ

Yıl 2018, Sayı: 3, 55 - 66, 25.12.2017

Hüseyin Güneş

Öz

Siyer ve Hadis, İslam
peygamberi Hz. Muhammed’i (sav) tanımak ve onu
doğru anlamak için vazgeçilmez birer disiplindir.
Metodoloji ve konulara yaklaşımları farklı da
olsa aynı noktadan hareket etmeleri ve hedef
birliğine sahip olmaları ister istemez her iki alanı
birbirlerine muhtaç kılmaktadır. Onun için Hadis
araştırmalarında Siyer’i göz ardı etmek doğru
olmadığı gibi, Siyer araştırmalarında Hadis’i ihmal
etmek de bizi yanlış sonuçlara götürecektir. Bu
çalışmada, Siyer araştırmalarında Hadis kaynaklarının
değeri tespit edilmeye çalışılacaktır. Konu Kütüb-i
Sitte olarak tanımlanan hadis eserleri özelinde
ele alınacaktır. Siyer çalışmalarında söz konusu
eserlerden yararlanmanın ne ölçüde mümkün olduğu
belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Siyer, Hadis, Kütüb-i Sitte, Buhari, Tirmizi, Nesai

Kaynakça

• Arslan, Ali. “Hadis Kaynaklarındaki Tarihe/Vâkıaya Aykırı Rivayetlerin Değerlendirilmesi”. Hitit Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi [Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi], 2009, sayı: 16/2, s. 135-158.
• Bilgen, Osman. “Buhârî’nin Siyer ve Meğâzî Rivâyetlerine Yaklaşımı”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, sayı: 30, s. 97-111.
• Bilgen, Osman. Tarihsel Bilgi Değeri Açısından Hadis Rivayetleri -Beni Kurayza Örneği-. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2008.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail (256/870). el-Câmiü’s-Sahîh. thk. Muhibbüddin el-Hatib, el-Mektebetü’s-Selefiyye, Kahire 1400 (1979).
• Çakan, İ. Lütfi. Hadis Edebiyatı. İFAV Yay., İstanbul 2008.
• Çakmak, Mehtap. Tarihçi Olarak Buhârî ve Tarihçilik Açısından Sahîh’i. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, 2011.
• Durmuş, Üzeyir. “Siyerin Hadislerle İnşâsı Meselesi (Buhârî ve Müslim Örneği)”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 3, sayı: 1, Bahar 2016, s. 90-112.
• Ebû Davud Süleyman b. Eşas es-Sicistanî (275/889). Sünenü Ebî Davud. nşr. Sıdki Cemil el-Attar, Darü’l-Fikr, Beyrut 2005.
• Ebû Şehbe, Muhammed. es-Sîretü’n-Nebeviyye fî Dav’i’l-Kur’ân ve’-Sünne. Darü’l-Kalem, Dımaşk 2006.
• Fayda, Mustafa. “Siyer ve Meğâzî”. DİA, İstanbul 2009, cilt: 37, s. 319-324.
• Goto, Akira. “Hadith as Historical Sources for a Biography of the Prophet”. Orient, 1995, vol: 30-31, p. 82-97.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. Hasan (571/1175). Târîhu Medîneti Dımaşk. thk. Ömer el-Amravî, Dârü’l-Fikr, Beyrut 1997.
• İbn Mace, Muhammed b. Yezid el-Kazvinî (273/887). Sünenü İbn Mace. nşr. Sıdki Cemil el-Attar, Darü’l-Fikr, Beyrut 2003.
• İbrahim el-Alî, Sahîhü’s-Sîreti’n-Nebeviyye, Darü’n-Nefais, Ürdün 1995.
• Kandemir, M. Yaşar. “Hadis”. DİA, İstanbul 1997, cilt: 15, s. 27-64.
• Kandemir, M. Yaşar. “İbn Mace”. DİA, İstanbul 1999, cilt: 20, s. 161-162.
• Kandemir, M. Yaşar. “Kütüb-i Sitte”. DİA, İstanbul 2008, cilt: 27, s. 6-7.
• Kandemir, M. Yaşar. “Tirmizî”. DİA, İstanbul 2012, cilt: 41, s. 202-204.
• Koçyiğit, Talat. Hadis Tarihi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara 1977.
• Kolkıran, Gönül. Tarih ve Hadis Disiplini Açısından Güvenilirlik Sorunu: İbn İshak ve Vakidi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2004.
• Marsafî, Sa’d. el-Câmiü’-Sahîh li’s-Sîreti’n-Nebeviyye. Mektebetü İbn Kesîr, Kuveyt 2009.
• Mizzî, Cemâluddîn Ebü’l-Haccâc Yûsuf (742/1341). Tehzîbu’l-Kemâl fî Esmâi’r-Ricâl. thk. B. A. Ma’rûf, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1980.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac en-Nisaburî (261/875). Sahîhu Müslim el-Müsemma el-Müsnedu’s-Sahîh el-Muhtasar mine-Sünen. nşr. Ebû Kuteybe Nazar, Daru Taybe, Riyad 2006.
• Naim, Ahmet. “Mukaddime”. Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, 6. Baskı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1980.
• Nesaî, Ahmed b. Şuayb (303/915). Sünenü’n-Nesaî el-Müsemmâ bi’l-Müctebâ. nşr. Sıdki Cemil el-Attar, Darü’l-Fikr, Beyrut 2005.
• Öksüz, Nilgün. Hadis-Tarih İlişkisi ve Buhârî’nin et-Târîhu’l-Evsat’ındaki Metodu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2004.
• Ömerî, Ekrem Ziya. es-Sîretü’n-Nebeviyetü’s-Sahîha muhâveletün li-tatbîki kavâidi’l- muhaddisîn fî nakdi rivâyâti’s-sîreti’n-nebeviyye. Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, Medine 1994.
• Ömerî, Ekrem Ziya. Merviyyâtu’s-Sîreti’n-Nebeviyye beyne kavâidi’l-muhaddisîn ve merviyyâti’l-ahbârîn. Mecmeu’l-Melik Fehd, Medîne ty.
• Öz, Şaban. İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri. İsar Yay., İstanbul 2008.
• Öz, Şaban. Siyer Tasarımı. Mana Yay., İstanbul 2015.
• Öz, Şaban. Siyer’e Giriş. Ankara Okulu Yay., Ankara 2012.
• Sezgin, M. Fuad. “İslam Tarihinin Kaynağı Olmak Bakımından Hadîsin Ehemmiyeti”. İslami Tetkikler Enstitüsü Dergisi, II, İstanbul1957.
• Sûyânî, Muhammed. es-Sahîh min Ehâdîsi’s-Sîreti’n-Nebeviyye. Medârü’l-Vatan, Riyâd 2011.
• Sûyânî, Muhammed. es-Sîretü’n-Nebeviyye kemâ câet fi’l-Ehâdîsi’s-Sahîha. Mektebetü’l- Ubeykân, Riyâd 2004.
• Şulul, Kasım. “Tarih Usûlünde Kaynak Meselesi Bakımından Sahabe Rivâyetlerinin Değeri -Buhârî’nin el-Câmi’ü’s-Sahîh’inden Bazı Örnekler”. İslâm Medeniyetinin Kurucu Nesli Sabâbe-II -Sahâbe ve Rivâyet İlimleri- Tebliğ ve Müzakereler, 2016, s. 225-280.
• Tekineş, Ayhan. “Alternatif İslami Tıp: Tıbb-ı Nebevi”. Dîvân: İlmî Araştırmalar, 1998, sayı: 4, s. 57-72.
• Tekineş, Ayhan. “Hadis ve Tarih: Metodolojik bir Karşılaştırma”. Hadis Tetkikleri Dergisi, 2004, sayı: 2, s. 7-38.
• Terzi, Mustafa Zeki. “Buhârî’nin Sahîh’indeki Siyer ve Meğâzî Rivayetleri”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1991, sayı: 5, s. 147-156.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa (279/892). Sünenü’t-Tirmizî vehuve el-Câmiü’l-Muhtasar mine’s-Sünen an Resulillah. nşr. Muhammed Nasirüddin el-Elbanî, Mektebetü’l-Mearif, Riyad 1417 (1996).
• Yavuz, Adil. Hadislerde Mekkîlik ve Medenîlik. Ebabil Yay., Ankara 2007.