HZ. MUHAMMED’İN EVLİLİK HAYATINDA TEK EŞLİ OLDUĞU DÖNEMLER

Yıl 2017, Sayı: 2, 11 - 25, 22.06.2017

Rıza Savaş

Öz

Hz. Muhammed ve evlilik hayatı denince hemen onun çok eşliliği gündeme gelir. Hâlbuki onun evlilik hayatı yaklaşık olarak otuz sekiz yıldır. Bu sürenin yirmi dokuz yıllık kısmında o tek eşli olarak yaşadı. İslam’ın geldiği çağda evlilikle ilgili konularda ciddi yanlışlıklar vardı. Bunlar gelen sure ve ayetlerle düzeltilmeye çalışıldı. Bu cümleden olarak bir erkeğin birden fazla kadınla evlenmesi konusu da ciddi haksızlıklara ve zulümlere yol açıyordu. Kur’ân, bu konuda yapılan haksızlıklara ve erkeğin bencilliğine, adalet ilkesinden hareketle dikkat çekti. Hz. Hatice ile mutlu bir evlilik hayatı kuran Hz. Peygamber’in, bu evliliği gerçekleştirmesiyle hem huzur ve mutluluğu yakaladığı hem de ekonomik sıkıntılardan kurtulduğu anlaşılmaktadır. Siyer ve tarih yazarları, Hz. Hatice’nin ölümü üzerine Mekkeli inanmayanların, Hz. Peygamber’e karşı baskılarını artırdıkları konusunda hemfikirdirler. Hz. Hatice ile geçirdiği yirmi beş yıllık evlilik hayatında Hz. Peygamber hiçbir olumsuzluk yaşamamıştır. Sonraki dönemde Hz. Peygamber’in eşleriyle yaşadığı problemleri bu dönemde görmüyoruz. Hz. Hatice’nin ölümünden birkaç gün sonra Hz. Peygamber, Sevde ile evlendi. Hz. Peygamber, Sevde ile evlendikten sonra yaklaşık dört yıl Hz. Hatice ile olduğu gibi tek eşli bir hayat yaşadı. Hicretin ikinci yılında Hz. Aişe ile evleninceye kadar Hz. Peygamber’in aile hayatıyla ilgili problemlerle karşılaşmadığını söyleyebiliriz. Hicretin ikinci yılından sekizinci yılına kadar çok eşli olduğu dönemde Hz. Peygamber, artık aile içi problemlerle de uğraşmak zorunda kalmıştır. Mevcut kaynaklardan anladığımıza göre, Hz. Peygamber, Hz. Hatice ile evli olduğu zaman diliminde olduğu gibi Sevde ile evli olarak yaşadığı tek eşli dönemde de hiçbir olumsuz durumla karşılaşmamıştır. Tek eşli olduğu dönemde Rasulullah’ın ailesinde huzur, sükûn, sevgi ve mutluluk hâkimdir. Buna göre Kur’ân’ın istediği ailede huzur, sükûn, sevgi, fedakârlık, rahmet ve mutluluk Hz. Peygamber’in tek eşli olarak yaşadığı Hz. Hatice ve Hz. Sevde ile evli olduğu dönemde yaşanmıştır diyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Tek eşlilik, çok eşlilik, Hz. Hatice, Hz. Sevde, Ailede Huzur

Kaynakça

• Abbott, Nabia, Aishah the Beloved of Muhammed, London 1985.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri, I-XI, Istanbul 1988-199; “Kur’ân’ı Kerim’de Evlenme ve Boşanma ile İlgili Ayetlerin Tefsiri”, A.Ü.İ.F.D., XXIII, Ankara 1978.
• el-Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir, (279/892), Ensâbü’l-eşrâf, Tah: Muhammed Hamidullah, I, (Mısır 1959 baskısından ofset)
• el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn (458/1066), Delâilü’n-nübuvve ve ma‘rifetü ahvâli sâhibi’s-şerîa, Tah: Dr. Abdulmu‘tî Kal‘acî, I-VII, Beyrut 1985.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmaîl (ö. 870/256), Sahîh, I-VIII, İstanbul 1981/1401 (Çağrı Yayınları).
• el-Cahız, Ebû Osman Amr b. Bahr (255/869), el-Kitâbü’l-heyevân, Tah: Abdusselâm Muhammed Hârun, I-IV, Mısır 1969/1389.
• Derveze, Muhammed İzzet, Tefsir.
• ed-Dimyatî, Şerefüddin Ebu Muhammed Abdulmü’min b. Halef b. Ebi’l- Hasen (öl. 705 h.), Nisau Rasulillah, Beyrut 1989.
• Ebû Zur’a, Abdurrahman b. Amr b. Abdillah b. Safvân, Târîh, b.y.y., b.t.y..
• ed-Diyarbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. el-Hasan (990/1582), Târîhu’lhamîs fî ahvâli enfesi nefîs, I-II, Beyrut, b.t.y.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî, (275/888), Sünen, I-V, İstanbul, 1981/1401 (Çağrı Yayınları).
• el-Halebî, Ali b. Burhaneddîn (1044/1634), İnsânü’l-‘uyûn fî sîreti’l-emîni’lme’mûn, I-III, Mısır 1964.
• Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, Çev: Salih Tuğ, İstanbul 1980.
• İbn AbdürabbiH, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî (ö. 940/328), el-‘Ikdü’l-ferîd, I-VIII, b.y.y., 1954/1373.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemaleddin Yusuf b. Abdullah b. Muhammed el- Kurtubî (ö. 1071/463), el-İsti‘âb fî ma‘rifeti’l-ashâb, Tah: Ali Muhammed el-Bicâvî, I-IV, Kahire 1939.
• İbn Hanbel, Ahmed (241/855) , Fezâilü’s-Sahabe, Tah: Vasiyullah b. Muhammed Abbâs, I-II, Mekke 1983; Müsned, I-VI, Istanbul 1982; Fezâilü’s-Sahâbe, Tunus 1986/1406.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed (597/1201), Telkîhu fuhûmi ehli’l-eser fî ‘uyûni’-târîh ve’s-siyer, Dehlî, b. t. y.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osmân (235/849), Musannef, I-V... Haydarabad 1386-1390/1966-1971.
• İbnü’l-Esîr, İzzeddin Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî (630/1232) , Üsdü’l-ğabe fî Ma‘rifeti’s-sahabe, I-VIII, Kahire 1970/1390.
• İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed b. Habîb b. Umeyye b. Ömer el-Haşimî el-Bağdâdî (245/859), Kitâbü’l-muhabber, Beyrut, b.t.y.;
• İbn İshak, Muhammed (768/151) , Sîre, Konya 1981/1401.
• İbn Hişâm Ebû Muhammed Abdülmelik (218/833), es-Sîretü’n-Nebeviyye, I-IV, Beyrut, b.t.y.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalanî (852/1448), el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe, I-IV, Kahire 1939.
• İbn Kayyim, Şemseddin Ebû Abdullah Muhammed b. Ebû Bekr (751/1350), Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-‘ibâd, Tah: Şuayb el-Arnaut, Abdulkadir el- Arnaut, I-V, Kuveyt 1981/1401.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed b. Muslim ed-Dîneverî (276/899), Te’vîlü müşkilü’l-Kur’ân, Tah: es-Seyyid Ahmed Sakar, Kahire 1973; Uyûnü’lahbâr, I-IV (2 mücelled), Beyrut 1973 (I-II, Kahire 1925’den, III-IV Kahire 1930’dan ofset).
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî (275/888), Sünen, I-II, İstanbul 1981.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemaleddîn Muhammed b. Mukrim (711/1311), Lisânü’l-Arab, I-XV, Beyrut 1955/1374.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdullah Muhammed (230/844), et-Tabakâtü’l-kübrâ, I-VIII, Beyrut 1968/1388.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer en-Numeyrî el-Basrî (262/876), Târîhu’l-Medînetü’l- Munevvere, Tah: Fehîm Muhammed Şeltût, I-IV, Cidde 1979/1399.
• el-Isbehânî, Ebû Ferec Ali b. el-Huseyn b. Muhammed el-Kureşî (356/967), el-Eğânî, I-XXIV, Kahire 1935-1974; el-Eğânî, I-XXIV, Beyrut 1995.
• el-Kelbî, Ebü’l-Munzir Hişâm b. Muhammed es-Saib (204/819), Cemheretü’nneseb, Tah: Dr. Nâcî Hasan, Beyrut 1986/1407.
• el-Kettânî, Muhammed b. Cafer b. İdrîs Abdulhay b. Rabbânî (1345/1927), et-Terâtibü’l-idâriyye, I-II, Fas, b.t.y.
• Mukâtil b. Suleyman b. Beşîr el-Ezdî (150/767), Tefsîr, (Yazma) Süleymaniye Hamidiyye 58, 477 varak; el-Vucûh ve’n-nezâir, (Yazma) Bayezit Umumî Kütüphanesi, Tasnif No: 29.7.2: 927, Eski Kayıt: 561, 288 varak.
• Müslim, Ebü’l-Huseyn Muslim b. Haccac en-Neysaburî (261/874), Sahîh, I-III, Istanbul 1981.
• en-Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb (279/892), Fedâilü’s-Sahâbe, Beyrut 1984/1405.
• Reşid Rıza, Muhammed, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Hakîm, I-XII, Mısır, 1366.
• et-Taberî, Muhammed b. Cerîr (310/922), Târihü’l-ümemi ve’l-mülûk, Tah: Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, I-XI, Beyrut 1967/1387; Câmi‘u’lbeyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, I-XXX, Mısır 1954/1373.
• et-Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre (279/892), Sünen, I-IV, İstanbul 1981.
• Tülücü, Süleyman, “Kelbî”, Hişâm b. Muhammed” DİA, yıl: 2002, cilt: 25, sayfa: 204-205.
• el-Vahidî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ahmed en-Neysabûrî (468/1076), Esbâbü’nnüzûl, Kahire 1968.
• Yahyâ b. Sellâm (200/815), et-Tesârîf, Tah: Hind Şelebî, Tunus 1990.
• ez-Zurkanî, Muhammed b. Abdülbâkî (1122/1710), Şerhu’l-Mevâhibü’l- Ledunniye, I-VIII, Bulak 1291.
• ez-Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (538/1143), el-Keşşâf ‘an hakâiki’l-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvil fî vucûhi’t-te-vîl, I-IV, Beyrut, b.t.y.
• ez-Zübeyrî, Ebû Abdullah el-Mus‘ab b. Abdullah b. el-Mus‘ab (236/850-1), Nesebü Kureyş, Tah: E. Levi-Provencal, Kahire 1982 (3. baskı).