HZ. PEYGAMBER’İN CÂRİYESİ MÂRİYE

Yıl 2017, Sayı: 1, 69 - 92, 25.12.2016

Emine Peköz

Öz

Hz. Peygamber’in İslâm’a davet amacıyla Mısır’a elçi olarak gönderdiği Hatib b. Ebi Belteâ beraberinde kıymetli hediyelerle döndü. Bu hediyeler arasında yer alan Mâriye’yi Hz. Peygamber cariye olarak seçti. Mâriye bt. Şem’un, Hz. Peygamber’in cariyeleri arasında farklı bir konuma sahiptir. Mâriye’nin Hz. Peygamber’in oğlu İbrahim’in annesi olması onun ümmü veled statüsüyle azat olmasını sağlamıştır. Onun bu durumu anne olan câriyenin kölelikten azat edilmesi yönünde bir örnek teşkil etmiştir. Mâriye, Hz. Hatice’den başka Hz. Peygamber’den çocuğu olan tek kadındır. Ayrıca Mâriye, Arap Yarımadası’nın dışından, Mısır’dan gelmiş ve daha önce Hıristiyan iken Müslüman olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mâriye bt. Şem’un, câriye, Mısır, Ümmü veled

Kaynakça

• Abdulgani Abdurrahman Muhammed, Zevcatü’n-Nebi Muhammed ve Hikmetu Taaddüdihinne, Kahire 1988.
• Aişe Abdurrahman bt. Şatı, Nisaü’n-Nebi, y.y. 1971.
• Aydın, Mehmet Âkif - Hamîdullah, Muhammed, DİA, “Köle”, XXVI, 243.
• Bozkurt, Nebi, “Asr-ı Saadet’te Evler ve Ev Hayatı”, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslâm, İstanbul 2006, IV, s. 293.
• Çubukçu, Asri, “İbrâhim”, DİA, İstanbul 2000, XXI, 274.
• el-Askalânî, Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Hacer (852/1449), el-İsâbe fî Temyîzi’s- Sahâbe, Beyrut 2001.
• el-Askalânî, Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Hacer, Takribu’t-Tehzîb, thk. Ebu’l-Eşbal Sağir Ahmed Şağif el-Pakistanî, y.y. t.y.
• Elmalı, Hüseyin, “Hassân b. Sâbit”, DİA, İstanbul 1997, XVI, 399-401.
• Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, trc. Mehmet Yazgan, İstanbul 2009.
• Hamidullah, Muhammed, Hz. Peygamber’in Altı Orijinal Diplomatik Mektubu, trc. Mehmet Yazgan, İstanbul 2007.
• Hatalmış, Ali, İslâm Toplumunda Kölelik ve Câriyelik, Ankara 2012.
• Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, trc. Salih Tuğ, İFAV, İstanbul 2011.
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed (463/1071), el-İsti’âb fî Ma’rifeti’l-Ashâb, Beyrut 2010.
• İbn Asâkir, Ali b. Hasan b. Hibetullah b. Abdillah eş-Şafî (571/1176), Târîhu Medineti Dimaşk, Beyrut 2000.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik (218/883) es-Sîretü’n-Nebeviyye, thk. Mustafa es-Sakkâ –İbrahim el-Ebyarî-Abdul-Hafız Çelebi, Beyrut t.y.
• İbn İshâk, Muhammed b. İshak b. Yesâr, es-Sîretü’n-Nebeviyye, thk. Ahmed Ferid ez-Zeydî, Beyrut 2004.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâil (774–1372) el-Bidâye ve’n-Nihâye, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin el-Türkî, Beyrut 2002.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî el-Haşimî el-Basrî (230/844), Kitâbü’t-Tabakâti’l- kebîr, thk. Ali Muhammed Ömer, Kahire 2001.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî el-Haşimî el-Basrî (230/844), Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr, edit. Adnan Demircan, İstanbul 2014.
• İbn Seyyidinnâs, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdullah b. Yahya (734–1333), Uyûnu’l-Eser fî Fünûni’l-Megazi ve’ş-Şemâil ve’s-Sîyer, thk. Muhammed el-İyd el-Hatravî-Muhyiddin İstû, Beyrut t.y.
• İbnü’l Esîr, İzzuddin Ebu’l-Hasan Ali b. Ebu’l Kerem Muhammed (630/1232), Üsdü’l-Ğâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe, Beyrut 2010.
• Kadı er-Reşîd (811-1408), ez-Zehâir v’et-Tuhaf, Turâs el-Arabî, Kuveyt 1959.
• Kandehlevî, Muhammed Yusuf, Hayâtü’s-Sahâbe, trc. Ali Arslan, İstanbul t.y.
• Kazıcı, Ziya, Hz. Muhammed’in Aile Hayatı ve Eşleri, İstanbul 2009.
• Önal, Cumali, “Minyeli Mariye Annemizin İzinde”, Aksiyon Dergisi, 24 Aralık 2007.
• Taberî, Ebu’l-Ca’fer Muhammed b. Cerir (310/922), Târîhu’t-Taberî (Tarîhu’r-Rusûl ve’l Mulûk), thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Kahire t.y.
• Uraler, Aynur, “Mâriye bint Şem’ûn el-Kıbtiyye”, DİA, İstanbul 2003, XXVIII, 63-64.
• Yâkut, el-Hamevî, Şihâbüddîn Ebû Abdullah Yâkût b. Abdullah (626-1229), Mu’cemü’l-Büldân, Beyrut 1977.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer (207/822), Kitâbü’l-Meğâzî, thk. Muhammed Abdulkadir Ahmed Âta, Beyrut 2013.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer (207/822), Hz. Peygamber’in Savaşları (Kitâbü’l-Meğâzî), trc. Musa K. Yılmaz, İstanbul 2014.