Hz. Sevde ve Hz. Âişe Özelinde Hz. Peygamber'in Eşlerinin Birbirleriyle Olan İlişkileri

Yıl 2021, Sayı: 10, 79 - 92, 01.07.2021

Ayşenur Şimşek Ergül

Öz

Rasûlullah’ın her hâline muttalî olan ve sünnetin neşrinde en büyük rolü üstlenen
Peygamber hanımları her ne kadar bu rolü üstlenmiş olsalar ve Hz. Peygamber (sas)
için ezvâc-ı tâhirât, bizler için ümmehâtü’l-mü’minîn olsalar da onların da bir beşer
hayatı söz konusudur. Birçoğu Arabistan’ın asil ve zengin ailelerinden olan Rasûlullah’ın hanımlarının hepsi farklı yaşlarda olmakla birlikte doğal olarak değişik
fıtratlara sahiptiler. Onlar doğrudan Allah’tan vahiy alan bir eşe sahip olmuş ve onu
paylaşma, biricik olma istekleri zaman zaman içlerindeki en kuvvetli duygu hâline
gelmiş, bu durum da somut olarak ilişkilere yansımıştır. Hz. Peygamberin eşleri, nübüvvetle beşeriyetin hemhâl olduğu bu hanede insanlıklarından soyutlanmamışlar ve
özellikle kadın olma fıtratının getirdiği bazı olayları yaşayabilmişlerdir. Bu bağlamda
tek bâkire eş olan Hz. Âişe, Rasûlullah’ın sevgisini elde etme yolunda en çok çaba
sarf eden hanım olmuş ve bu durum rivayet ettiği 2210 hadisin içine de yansımıştır.
Hanımlar arasında vukû bulabilecek olaylar zaman zaman ümmehâtü’l-mü’minîn
arasında yaşanılmamış olsa da bu durumda hiçbir zaman Allah’ın sınırları aşılmamış
ve en kısa sürede düzelme yoluna gidilmiş, istiğfar edilmiştir. Rasûlullah vefat ettikten
sonra ise ümmehâtü’l-mü’minîn ilişkisi kardeşlik ilişkisine dönüşmüş ve ‘paylaşılacak
bir şey kalmadı’ düşüncesinde olunmamıştır. Rivayetlere yansıyan kadarıyla çoğu
vefatına yakın birbirinden helâllik istemiş ve birbirlerini hayır ile yâd etmişlerdir.
Bu bağlamda makalemizde rivayetlere yansıyan kadarıyla Hz. Sevde ve Hz. Âişe’nin
birbirleriyle olan ilişkilerini ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Evlilik, Hz.Peygamber, Ümmehâtü'l-Mü'minîn, Ezvâc-ı Tâhirât

The Relationships of Sawda And Aisha, the Wifes of the Prophet Muhammad

Öz

Although the wives of the Prophet, who witnessed every aspect of the Messenger of
Allah and played the most important role in the spread of the Sunnah, and were pure
wives for our Prophet and mothers of believers for us, they also have a human life.
The wives of the Prophet, many of whom were from the noble and wealthy families of
Arabia, were naturally the wives of different natures, although they were of different
ages. They had a wife who received revelation directly from God, and their desire to
share and be unique from time to time became the preference among them, and this
situation was reflected in the relationships concretely.
The wives of the Prophet were not isolated from their humanity in this house where
the prophethood and humanity were united, and they experienced some events
brought by the nature of being a woman. In this context, Aisha made the greatest
effort to attain the love of the Prophet and this situation was reflected in the 2210
hadiths she narrated. Even though the events that can happen between each lady
have happened between the mothers of the believers from time to time, this situation
has never exceeded the limits of Allah and the path of recovery was made as soon
as possible and repented. After the death of the Prophet, the relationship between
ummahâtü’l-mu’minîn turned into a relationship of brotherhood and there was no
thought that “nothing left to share”. As reflected in the narrations, most of them
wanted halal from each other near their death and remembered each other with
goodness. In this context, according to the rumors in our article, we will discuss the
relations between Sawda and Aisha.

Anahtar Kelimeler

Islamic History, Marriage, Hz. Prophet, Mothers of Believers, Virtuous Wives

Kaynakça

• Akyüz, Vecdi - Savaş, Rıza. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saâdet’te İslâm. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil b. İbrahim b. Muğîra (v.256/870). Sahîh-i Buhârî ve Tercemesi. çev. Mehmed Sofuoğlu, I-XVI, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2009.
• Derveze, İzzet. Sîratü’r-Rasûl. trc. Mehmet Yolcu. İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1995.
• Erkocaaslan, Recep. Hz. Peygamber Dönemi Olaylarında Benî Mustalik Gazvesi ve İfk Olayı. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. trc. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 2014.
• Heysemî, Ebû Hasan Nurüdddin Ali b. Ebi Bekr b. Süleyman (v.807/1415). Mecma‘u’z-zevâid ve menbau’l-fevâid. trc. Fikret Güneş. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2010.
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah (v.463/1071). el-İstiâb fi mârifeti’l-ashâb. thk. Âdil Mürşid. Amman: Dâru’l A’lâm, 2001.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed Cezerî (v.630/1232). Üsdü’l-gâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. thk. Ali Muhammed Muavvıd - Âdil Ahmed Abdülmevcûd. Beyrut: Dârü’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1994.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fadl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali b. Muhammed (v.852/1448). el-İsâbe fî temyizi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Muavvıd Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemalüddin Abdülmelik (v.213/828). Sîret-i İbn Hişâm, thk. Mustafa Saka- İbrahim Abyârî. Mısır: Şirketü Mektebe ve Matbaatü Mustafa, 1375/1955.
• İbn İshak, Ebû Abdullah Muhammed (v.151/768). Sîret-i İbn İshak. thk. Süheyl Zekkâr, Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddin İsmâil b. Şihâbiddin Ömer (v.774/1372). el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin el-Turkî. Cize: Hicr Yayıncılık, 1999.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed b. Meni (v.230/844). Kitabü’t-Tabakâti’l-kebîr. thk. Ali Muhammed Ömer. Kâhire: Mektebetü’l-Hanci, 2001.
• İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed b. Muhammed el-Ya‘merî (v.734/1334). Uyûnü’l-eser fî fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâili ve’s-siyer. thk. Muhyiddin Mustû - Muhammed el-Îd el-Hadravî. 1. Baskı. Medine: Mektebetü Dâri’t-Turas, 1992.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşkî (v.751/1350). Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. thk. Şuayb Arnaût - Abdülkâdir Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1994.
• İsfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdillah b. İshak (v.430/1038). Ma‘rifetü’s-sahâbe. thk. Âdil b. Yusuf el Azîzî. Riyad, Dâru’l-Vatan, 1998.
• Mevdûdî, Ebü’l-Â’lâ. Tefhîmu’l-Kur’ân, trc. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1986.
• Sabuncu, Ömer. Hz. Âişe’nin Hayatı, Şahsiyeti ve İslam Tarihindeki Yeri, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Semhûdî, Ebü’l-Hasan Nûrüddîn Ali b. Abdillah b. Ahmed b. Ali el-Hasenî (v.911/1505). Vefâu’l-vefâ bi ahbâri dâri’l-Mustafa. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1984.
• Süheylî, Abdurrahmân b. Abdillâh. Ravdû’l-unûf fî tefsîri’s-sîreti’n-nebevî lî ibn Hişâm. thk. Ömer Abüsselam. Beyrût: Dâru İhyaü’t-Turasi’l-Arabi, 1421/2001.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezid (v.310/922) Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk. çev. Zâkir Kadirî Ugan-Ahmet Temir. İstanbul: Milli Eğitim Yayınları, 1991.
• Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd (v.207/822). Kitâbu’l-Megâzî. thk. Marsden Jones. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1984.
• Varol, M. Bahaüddin. İslam Düşüncesi ve Tarihinde Ehl-i Beyt. Ankara: TDV Yayınları, 2018.
• Ya‘kûbî, Ebü’l Abbas Ahmed b. Ebî Ya‘kûb İshak b. Ca‘fer b. Vehb b. Vâzıh (v.284/897). Târîhu’l-Ya‘kûbî. thk. Abdülemir Mühennâ. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, 2020.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman (v.748/1374). Siyeru a’lâmi’n-nübelâ. nşr. Şuayb el-Arnaut. 3. Baskı. Beyrut: Müessesetü’r Risâle, 1985.