İslâm Kelamı Açısından "Nübüvvet" Kurumuna İlişkin Çağdaş Bir Yaklaşım

Yıl 2021, Sayı: 10, 143 - 176, 01.07.2021

Bayram Çınar

Öz

Çalışmamız insan sorumluluğu ile yakından bağlantılı peygamberlik kurumuna ilişkindir. Peygamberlik kurumu hakkında kısmen felsefi kısmen
teolojik açıdan bir değerlendirme yapılmıştır. İslam geleneği içerisinde
farklı teolojik ekollerin bu kuruma ilişkin yaklaşım ve değerlendirmelerine
eleştirel bir yaklaşımla yer verilmiş olmakla birlikte peygamberlik kurumu,
tarihsel bir çalışma alanı olarak değil, insan sorumluluğu ile olan ilişkisi
sebebiyle güncel ve aktüel boyutu öne çıkarılmıştır. Özellikle peygamberin
insanlardan seçilmesinin nedenine ilgi gösterilmiştir. Bu durum Peygamberlik
kurumunun insanın sorumluluğu ile teolojik ilişkisi sebebiyle çalışmamızda
güncel sorunlara cevap olabileceği varsayımı ile öne çıkarılmıştır. Öte yandan
çalışmamızda peygamberliğin sona ermesinin İslam teolojisi açısından da
anlam ifade ettiği, insan sorumluluğu ile söz konusu kurum arasındaki ilişki
sebebiyle özel önem verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Vahiy, Mucize, Peygamber, Nübüvet

A Contemporary Approach to the Institution of “Nubuwah” in Terms of Islamic Theology

Öz

Our study is about the prophetic institution, which is closely related to human
responsibility. An evaluation has been made that deals with the philosophical
partly theological aspect of the institution of prophethood. Although the
approaches and evaluations of different theological schools regarding this
institution in the Islamic tradition have been given a critical approach, the
institution of prophethood has been emphasized not as a historical field of
study, but because of its relationship with human responsibility. Particular
attention was paid to the reason why the prophet was chosen from among
the people. This situation has been highlighted with the assumption that
the Prophethood can be an answer to current problems in our study due to
its theological relationship with human responsibility. On the other hand,
in our study, special importance was given due to the relationship between
human responsibility and the institution in question, which means the end
of prophethood has also meaning in terms of Islamic theology.

Anahtar Kelimeler

Theology, Wahy, Miracle, Prophet, Nubuwwah

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet. Müslüman Kültürde Kur’an’a Yabancılaşma Süreci. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
• Akçay, Mustafa. “Kelam Literatüründe Peygamber Zelleleri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/24 (2011), 1–33.
• Bakîllânî, Ebu Bekr Muhammed. el-İnsaf thk. Zahid Kevserî. Kahire: Mektebetu’l-Ezheriye li’t-Turas, 2000.
• Bulut, Halil İbrahim. Kur’ân Işığında Mûcize ve Peygamber. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2002.
• Cahız, Ebu Osman Amr b. Bahr. Kitabu huceci’n-nubuvve çev. Yasin Ulutaş- Abdulhamid Sinanoğlu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2020.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitabu’t-Tarifât. ed. Gustavus Flugel. Beyrut: Mektebetu Lübnan, 1985.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. çev. Ömer Türker 3 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Cuveynî, Ebu’l-Meâlî. el-Burhan fî Usûli’l-Fıkh thk. Abdülazim ed-Dib 2 Cilt. Devha: Câmiatu Katar, 1978.
• Demireşik, Ömer Faruk. İtab ayetleri ışığında Hz. Peygamber’in dindeki yeri ve ismeti. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• El-Bağdâdî, Abdülkâhir. Usûli’d-dîn. İsatanbul: Matb’atu’d- Devliye, 1928.
• El-Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed. A’lâmu’n-Nubuvva. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 1987.
• En-Nesefî, Ebu’l-Berekât. El-Umde fi’l-Akâid çev. Temel Yeşilyurt. Malatya: Kubbealtı Yayınları, 2000.
• Eşʻarî, Ebu’l -Hasan. Makalatü’l-İslâmiyyîn thk. Helmut Ritter. Wiesbaden, 1980.
• Hamad, Kakarash Khedr. Kadı Abdulcebbâr’ın Nübüvvet Hakkındaki Görüşleri Ve Hristiyanlara Reddiyesi. Bingöl Üniversitesi, 2017. İbn Fûrek, Ebu Bekr. Mücerradü Makâlâti’ş-Şeyh Ebî’l-Hasan el-Eş’arî thk. Daniel Gimaret. Beyrut: Dâru’l-Maşrık, 1987.
• İsfehânî, Ragıb. Mufredâti’l-elfazi’l-Kur’an thk. Safvan Adnan Davudî. Beyrut-Dimeşk: Dâru’ş-Sâmiye-Dâru’l- Kalem, 2009.
• Kâdî Abdulcabbâr, el Hâmedânî. el-Muğnî, thk. Mustafa Hilmî, Ebu’l-Vefâ el-Gânimî. 20 Cilt. Kahire: Mektebetü’n-Nahdâ, 1962.
• Kâdî Abdulcebbâr, el- Hâmedânî. Şerhu’l-Usuli’l-Hamse thk. Abdulkerîm Osman. Kahire: Mektebetü Vahbe, 1996. Keklik, Hayrunnisa. Kelâmda Kadının Peygamberliği ve Hz. Meryem. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Mâturîdî, Ebu Mansur. Te’vîlâtu’l-Kur’ân ed. Yunus Şevki Yavuz 18 Cilt. İstanbul: Ensar Yayınları, 2017.
• Mâturîdî, Ebu Mansur el-. Kitâbu’t-Tevhîd,thk. Bekir Topaloğlu- Muhammed Aruçi. Beyrut-İstanbul: Daru Sadr-Mektebetu’l-İrşad, 2010.
• Nesefî, Ebu’l-Mûin. Bahru’l- Kelam nşr. Muhammed Sâlih el- Furfûr. Dimeşk: Dâru’l- Furfûr, 2000.
• Nesefî, Ebu’l-Mûin. Tabsiratu’l Edille fi Usuli’d Din thk.Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün 2 cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2004.
• Râzî, Fahruddîn. Kitâbu’l-Erbaîn fî usûli’d-din thk. Ahmed Hicâzî es-Sekâ 2 Cilt. Kahire: Mektebetu Külliyâti’l-Ezheriyye, 1986.
• Sâbûnî, Nureddin. el. Mâturidiyye Akâidî çev. Bekir Topaloğlu. Ankara: Diyanet İsleri Başkanlığ Yayınları, 1979.
• Taftazânî, Saduddin. Şerhu’l -Akaîd thk. Ali Kemal. Beyrut: Dâru ihyai’t- turasi’l- Arabiyye, 2014.
• Ünverdi, Veysi. “Mu’tezile’de Peygamberlerin İsmeti”. Dinbilimleri Dergisi 15/1 (2015), 71–111.