Zekât Memuru Bir Sahâbî Abbâd b. Bişr b. Abdi’l-Eşhel

Yıl 2023, Sayı: 14, 105 - 114, 01.01.2023

Gülizar Artuç

https://doi.org/10.56288/siyer.1204373

Öz

Tarih kaynaklarında yer alan sahâbeye dair biyografik bilgiler İslâm tarihi, fıkıh, tefsir ve hadis ilimleri açısından önemi haizdir. İlgili bilgilerin kaynaklarda dağınık ve karışık olarak ele alınmış olması şahsiyet, konu ve dönem gibi tasnifler kapsamında inceleme ve değerlendirme yapılmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda sahâbeden olan Abbâd b. Bişr’in biyografisi ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle -Abbâd b. Bişr isminde iki farklı sahâbînin yer aldığı fark edildiği için- nesep ve künye bilgilerinden hareketle konu edilecek olan sahâbînin Abbâd b. Bişr b. Abdi’l-Eşhel olduğu netleştirilmiştir. Bu bağlamda farklılık gösteren rivayetler aktarılmış ve değerlendirilmiştir. Çalışmada Abbâd b. Bişr’in nesebi, künyesi, ailesi ve Müslüman oluşundan bahsedildikten sonra katıldığı gazveler hakkında bilgiler aktarılmıştır. Ayrıca zekât memuru olarak görev yapması hasebiyle bu husus son bir başlık açılarak ele alınmıştır. Ensarın öncülerinden olan Abbâd b. Bişr, İslâm’ın Medine döneminin başlamasından kısa bir zaman önce Müslüman olmuştur. Müslüman olduğu zamandan vefat ettiği güne kadar geçen on üç yıl boyunca hem gazvelere katılarak hem de görevler alarak Hz. Peygamber’in yanında yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, İslam Tarihi, Sahâbe, Abbâd b. Bişr, Zekât

Teşekkür

Siyer Araştırmaları Dergisi'nin değerli editörlerine teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim.

One of the Zakat Officer of Sahabi: Abbad b. Bishr b. Abdi’l-Ashhel

Öz

Biographical information about the sahaba, which are also included in historical sources, are important in terms of Islamic history, fiqh, tafsir, and hadith sciences. The fact that relevant biographical information is dealt with in a scattered and confused manner in the sources calls for an examination and evaluation within the scope of classifications such as personality, subject and period. In this context, Abbad b. Bishr's biography one of sahaba, is discussed. In the study firstly- it was noticed that there were two different sahaba in the name of Abbad b. Bishr- based on the lineage and kunya information, the sahaba that will be the subject has been clarified that he is Abbad b Bishr b. Abdi’l-Ashhel. In this context, different narrations have been transferred and evaluated. In the study, after information is given about Abdad b. Bishr about his lineage, kunya, family and being a Muslim, information is also given about the ghazw in which he participated. In addition, due to his duty as a zakat officer, a final chapter has been opened. In the first ranks of the Ansar, Abbad b. Bishr converted to Islam shortly before the beginning of the Medina period of Islam. From the time he met Islam to the day he passed away, he took sides with the Prophet (pbuh) for thirteen years, both by participating in ghazw and taking on duties.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Islamic History, Sahaba, Abbad b. Bishr, Zakat

Kaynakça

• Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmûd b. Ahmed b. Musa Hanefi. el-Binaye fî şerhi’l-Hidaye. thk. Eymen Salih Şaban. Beyrut: Dârü’l-Kutübi’l-İlmiyye, 1420/2000.
• Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit, Târîhu Bağdâd. thk. Beşşar Avvad. Beyrut: Daru’l-Garbi’l-İslâmî, 1422/2002.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim. Sahihu’l-Buharî. thk. Mustafa Dîb Elboğa. Yemâme-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1987.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim. Tarihu’l-kebir. thk. Muhammed b.Salih. Riyad: en-Naşir el-Mütemeyyiz, 1440/2019.
• Devâdârî, Ebû Bekr b. Abdullah b. Aybek. Kenzü’d-dürer ve câmiü’l-gurer/3. thk. Muhammed Said Cemaleddin. b.y. İsa el-Bâbî el-Halebî, 1992.
• Hâkim el-Kebir, Ebû Ahmed. el-Esâmî ve’l-künâ. thk. Ebu Ömer Muhammed. Kahire: Daru’l-Faruk, 1436/2015.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Alî b. Hasan b. Hibetillâh b. Abdillâh b. Hüseyn ed-Dımaşkî. Târîhu medîneti Dımaşk. thk. Amr b. Garâme el-Amrî. Dımaşk: Dârü’l-Fikr, 1415/ 1995.
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen el-Ezdî. el-İştikâk. thk. Abdusselam Muhammed. Beyrut: Daru’l-Cîl, 1411/1991.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askâlanî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Adil Ahmet & Ali Ahmet. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1993.
• İbn Haldûn, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Hasen el-Hadramî el-Mağribî. Târîhu İbn Haldûn. thk. Halîl Şehâde. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1401/1981.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İsmâîl b. Ömer b. Kesîr ed-Dimeşkî. el-Bidâye ve’n-nihâye. nşr. Abdullâh b.Abdi’l-Muhsin et-Turkî. b.y. Dâru Hicr, 1418/1997.
• İbn Kılıç, Alâüddîn Moğultay. İkmâlu’t-tehzîbu’l-kemâl. thk. Muhammed Osman. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
• İbn Mende, Ebü’l-Kāsım Abdurrahmân b. Muhammed b. İshâk el-İsfahânî. Müstahrec min kütübi’n-nâs li’t-tezkire ve’l-müstetraf min ahvâli’n-nâs li’l-ma‘rif. thk. Amir Hasan Sabri. ts.
• İbn Mende, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk b. Muhammed el-İsfahânî. Fethü’l-bâb fi’l-künâ ve’l-elkâb. thk. Ebû Kuteybe. Riyad: Mektebetu’l-Kevser, 1417/1996.
• İbn Sa’d, Ebû Abdullâh Muhammed b. Sa’d b. Menî’. Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru’s-Sadr, 1968.
• İbn Tağrîberdî, Ebü’l-Mehâsin Cemâlüddîn Yûsuf. en-Nücûmü’z-zâhire fî mülûki Mısr ve’l-Kahire. Mısır: Dâru’l-Kütub, ty.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b Alî b Muhammed Bağdâdî. el-Muntazam fî tarihi’l-mülûk ve’l-ümem. thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ & Mustafa Abdülkâdir Atâ. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1412/1992.
• İbnü’l-Esîr, Ebû’l-Hasan İzzeddin Alî b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gâbe fî ma’rifeti’s-sahâbe. thk. Muhammed İbrahim vdğr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1409/1989.
• Kur’ân Yolu. Erişim 14 Kasım 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr/
• Küçük, Raşit. “Abbâd b. Bişr”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: 1988. (03.10.2022). https://İslâmansiklopedisi.org.tr/abbad-b-bisr
• Makrîzî, Ebû Muhammed Takıyyüddîn Ahmed b. Alî. Muhtasaru Kıyâmi’l-leyl ve Kıyâmi ramazân ve Kitâbi’l-Vitr. Pakistan: Hadis Akademi, 1408/1988.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el- el-Hâvi’l-kebîr. thk. Ali Muhammed & Adil Ahmed. Beyrut: Dârü’l-Kutübi’l-İlmiyye, 1419/1999.
• Mizzî, Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdurrahmân. Tehzîbü’l-kemâl fî esmâi’l-ricâl. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
• Vâkıdî, Ebû ‘Abdullâh Muhammed b. ‘Omer b. Vâkıd el-Eslemî. el-Meğâzî. nşr. Marsden Jones. Beyrut: Dârü’l-Alemî, 1409/1989.
• Zehebî, Şemseddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. Siyer-u a‘lâmi’n-nübelâ’. Kahire: Dârü’l-Hadis, 1427/2006.
• Zehebî, Şemseddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtü’l- meşâhîr ve’l-a‘lâm. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmûrî. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 1413/1993.