Siyer Anlatımında Öne Çıkan Dört Eserin Üslup, İçerik ve Metin Açısından Değerlendirilip Karşılaştırılması

Yıl 2023, Sayı: 15, 81 - 112, 01.07.2023

Adnan Adıgüzel

https://doi.org/10.56288/siyer.1291738

Öz

Hz. Muhammed’in (as) hayatı ve mesajları konusunda yüzyıllardan beri sayısız eser kaleme alınmıştır. Günümüzde de bu konuda binlerce eser telif edilmiş ve edilmeye de devam etmektedir. Ancak bu eserlerin onun mesajını ne ölçüde doğru aktardıkları hep tartışılmıştır. Her asırda, her dönemde olması gereken o dönemin insanına Hz. Muhammed’in mesajının doğru bir içerik, dil ve üslupla anlatılmasıdır. Hz. Muhammed’in biz insanlara bir insan peygamber olarak anlatılmasıdır.
Hz. Muhammed (as) yaşayışıyla kendi döneminde Müslümanlar için örnek bir şahsiyet olmuştur. Kur’an-ı Kerim ve Resulullah’ın da Müslümanlara tavsiyesi onun örnek alınmasıdır. Bundan dolayı da Hz. Muhammed’in hayatı anlatılırken insanların örnek alabilecekleri bilgiler sunulmalıdır. Ancak tarihte ve günümüzde Hz. Muhammed’i neredeyse örnek alınması mümkün olmayan bir insan olarak anlatan çok sayıda eser yazılmıştır. Bunun yanında ağırlıklı olarak onun örnek alınması kaygısıyla yazılmış eserler de bulunmaktadır. Bu eserlerde onun içimizden biri ve “insan peygamber” olduğu vurgulanır. İşte bu çalışmada Hz. Muhammed’in insani örneklik yönünü daha çok ön plana çıkaran bazı eserler seçilmiş ve bu eserlerin içeriğindeki “insan peygamber” anlatımları ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Çalışmada önce siyer yazıcılığı ve siyerin hangi gerekçelerle yazıldığı, amacı, yöntemi ve içeriğiyle ilgili genel bilgiler verilmiştir. Ardından yaşadığımız dönemdeki insanların algılarına hitap eden bir “insan Peygamber” anlatmayı önceleyen eserlerden dört eser seçilmiştir. Eserler 1950’lerden sonra Türkçe olarak basılmış ve genel anlamda geniş bir okuyucu kitlesine ulaşan çalışmalardır. Yöntem olarak, seçilmiş eserler kronolojik sırayla müelliflerin Hz. Peygamber’in örnekliğini günümüz insanına anlatma çabaları gösterilmeye çalışılmıştır. Burada Ali Himmet Berki ve Osman Keskioğlu’nun hazırladığı Hâtemü’l-Enbiyâ Hazreti Muhammed ve Hayatı, Muhammed Hamidullah’ın İslam Peygamberi, İbrahim Sarıçam’ın Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı ve Âdem Apak’ın Siyer-i Nebi adlı eserleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sİyer, Siyer Yazımı, Hz. Muhammed, "İnsan Peygamber", Evrensel Mesaj

Kaynakça

• Apak, Âdem. Siyer-i Nebî [Hz. Peygamberin (sas) Hayatı-Şahsiyeti-Daveti]. İstanbul: Ensar Neşriyat, 4. Baskı, 2020.
• Apak, Âdem. “Bir Siyer Âlimi Olarak Muhammed Hamîdullah”. Hayatı, Kişiliği ve Düşünceleri ile Muhammed Hamîdullah Sempozyumu. 186-195. 2005.
• Apak, Âdem, “Siyer’i Nasıl Okumalıyız?”. İslâm Düşünce Kılavuzu. ed. Ahmet Koç. 99-115. İstanbul: Tidef Yayınları, 2019.
• Argun, Selim. “Prof. Dr. İbrahim Sarıçam’ın Diyanet Hizmetlerine Katkıları”. Prof. Dr. İbrahim Sarıçam’a Armağan. ed. Mehmet Özdemir vd. 147-166. Ankara: İlahiyat, 2022.
• Ayar, Kenan. “Hâricîlerin Hz. Ali’den Ayrılış Süreci”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 7/1 2008, 45-88.
• Bağcı, Hacı Musa. “Modern Dünyada Peygamber Algısı,” Eski Yeni 17 (2010), 74-89.
• Berki, Ali Himmet ve Keskioğlu, Osman. Hazreti Muhammed ve Hayatı. Ankara: DİB Yay., 2015.
• Berki, Şakir. “Ali Himmet Berki”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/509-510. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 1992.
• Eser, Mithat. Engelli Sahabiler, 7. baskı, İstanbul: Nesil yay., 2023.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi I-II. çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınları, 1980.
• Hamidullah, Muhammed İslâm Peygamberi, çev. Mehmet Yazgan İstanbul: Beyan Yayınları, 2019.
• https://www.youtube.com/watch?v=WMKXsvDzwvo. Erişim, 08.05.2021.
• Karaman, Hayrettin. http://www.hayrettinkaraman.net/yazi/laikduzen/4/0697.htm Erişim 15.05.2021.
• Köse, Feyza Betül. http://www.siyerarastirmalari.com/siyeri-asrin-idrakine-soyletmek.html. Erişim 31.05.2021.
• Öz, Şaban. Siyer Tasarımı, Geçmişten Geleceğe Siyer’in Serüveni. İstanbul: Endülüs Yay., 2018.
• Özdemir, Mehmet. “Siyer Yazıcılığı Üzerine,” Milel ve Nihal 4 (3) (2007), 129-162.
• Sarıçam, İbrahim. “Hz. Muhammed’in Hayatının Güncel Sunumu Üzerine Bazı Düşünceler”. İSTEM 4/7 (2006), 9-14.
• Yaşaroğlu, M. Kâmil. “Osman Keskioğlu”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/309-310. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2002.