Evaluation of Immigrant Neighborhoods in Denizli from the Perspective of Safe Cities

Yıl 2021, Cilt: 03 Sayı: 01, 28 - 60, 30.12.2021

Büşra Öztürk Dalya Hazar Kalonya

https://doi.org/10.5505/sjcrp.2021.80299

Öz

Migrations, which have been effective in the change and development of the social structure, have left great marks throughout history. Today, it is possible to find these traces of the past in the names of places and historical ruins. When we look at the migration process in Turkey, it is seen that urban politics and Marshall aid, which has great effects on country's economic, political, cultural and many other fields, started the mechanization in agriculture, decreased the need for human labor with the transition to the modern process and eventually, triggered the rural-urban migration. As a result of migration, relations between local people and immigrants, adaptation processes, urban perception and urban security are important aspects in terms of “safe city” approach. In the study, the neighborhoods which have immigration and socio-spatial segregation in Denizli were examined in the axis of safe and inclusive cities. In this context, the effects of poverty and unemployment caused by immigration on security through socio-cultural changes were examined and evaluated, focusing on basic legal processes, planning processes, current situation, urban perception, and the phenomenon of safe cities. Karşıyaka Neighborhood was evaluated as the case study area, in terms of “safe city” parameters and indicators and several planning parameters were proposed for creating safe cities in immigrant neighborhoods.

Anahtar Kelimeler

Urban Planning, Migration, Safe City, Inclusive City, Urban Perception

Güvenli Kentler Perspektifinden Denizli’de Göç Alan Mahallelerin Değerlendirmesi

Öz

Toplumsal yapının değişip gelişmesinde etkili olan göçler tarih boyunca çeşitli nedenlere bağlı olarak gönüllü ve kitlesel olarak gerçekleşmiş ve büyük izler bırakmıştır. Günümüzde de yer isimlerinde ve tarihi kalıntılarda geçmişin bu izlerine rastlamak mümkündür. Türkiye’deki göç süreçlerine baktığımızda, kentleşme politikalarının ve ülkenin ekonomik, siyasi, kültürel ve diğer birçok alanında etkisi olan Marshall yardımlarının, tarımda makineleşmenin başlaması ve modern sürece geçilmesi ile insan gücüne olan gereksinimi azalttığı, kırdan kente göçü tetiklediği görülmektedir. Göç hareketleri sonucunda yerel halk ve göçmenler arasındaki ilişkiler, adaptasyon süreçleri, kent algısı ve kentsel güvenlik ise “güvenli kent” yaklaşımı bakımından önemli hususlardır. Çalışmada, Denizli’de göç alan ve sosyo-mekânsal ayrışma tespit edilen mahalleler güvenli ve kapsayıcı kentler ekseninde incelenmiştir. Bu bağlamda, göçün gerçekleşmesi ile meydana gelen yoksulluk ve işsizliğin, sosyo-kültürel değişimler yoluyla güvenlik üzerindeki etkileri incelenmiş, temel yasal süreçlere ve planlama süreçlerine odaklanılarak, mevcut durum, kent algısı ve güvenli kent olgusu değerlendirilmiştir. Saha alanı olan Karşıyaka Mahallesi “güvenli kent” parametre ve göstergeleri açısından değerlendirilmiş ve göçmen mahallelerinde güvenli kentler oluşturulmasına yönelik planlama parametreleri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kent Planlama, Göç, Güvenli Kent, Kapsayıcı Kent, Kent Algısı

Kaynakça

• “Denizli kent konumu.” Erişim tarihi: 18.04.2021. http://www.denizli.gov.tr
• “Karşıyaka Mahallesi hava fotoğrafı.” Erişim tarihi: 16.12.2020. http://earth.google.com
• Akay, S. 2019. “Kent Formunun Morfolojik Analizi: Denizli Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Aksoy, E. 2007. “Suç ve Güvenli Kent Yaklaşımı.” Dosya 6: Kent ve Suç, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, 11-15.
• Aksoy, E. 2011. “Güvenli Kent Planlama İlkeleri, Kentsel Suçları Önleme Kapsam ve Yöntemleri: Ankara Kenti Örneği.” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Alacadağlı, E. 2020. “Güvenli Kent ve Kent Güvenliği Üzerine Bir İrdeleme.” Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 6 (2): 152-167.
• Ataç, E. 2008. “Kent, Güvenlik ve Güvenli Kent Planlaması; Bursa Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Balkır, Z. G. 2010. “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Haklarının Doğuşu.” II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde, 339-358. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Bayhan, İ. H. 1969. Şehir Planlaması. İstanbul: İskender Matbaası.
• Bilgi, L. 2006. “Türk Romanında Savaş Sonrası Anadolu’ya Zorunlu Göçler.” Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Bilgiç, M. S., F. S. Koydemir ve S. Akyürek. 2014. “Türkiye’de Kimlikler Arası Kutuplaşmanın Sosyal Mesafe Üzerinden Ölçümü ve Toplumsal Güvenliğe Etkisi.” Bilge Strateji 6 (11), 163-205.
• Borjas, G. J. 1990. Friends or Strangers: The Impact of Immigrants on the US Economy. New York: Basic Books.
• Bostan, H. 2017. “Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri.” Coğrafya Dergisi 35: 1-16.
• Bozkurt, G. S. 2010. “Tito Sonrası Dönemde Eski Yugoslavya Bölgesindeki Türkler ve Müslümanlar.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 10(2): 51-95.
• Can, Y. 2011. “Göç ve Kent: 1989’dan Günümüze Göç Eden İnsanların Kent Adaptasyonu Diyarbakır Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Candaş, E. 2007. “İstanbul’da Dışa Kapalı Konut Sitelerinin Tasarımında Güvenlik Konusunun İrdelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Castles, S. ve M. J. Miller. 2008. Göçler Çağı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ceylan, A. ve I. Uslu. 2019. “Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelen kitlesel göç hareketleri ve kabul mekanizmasındaki yaklaşımlara ilişkin bir inceleme: 1989 Bulgaristan, 1991 Irak ve 2011 Suriye göçleri.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları-Recent Period Turkish Studies 36: 199-221.
• Ciğeroğlu, M. 2007. “Denizli Kentsel Alanın Yönetim Alternatifleri.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Çavuşoğlu, H. 2007. “Yugoslavya-Makedonya Topraklarından Türkiye’ye Göçler ve Nedenleri.” Bilig Dergisi 41: 123-154.
• Çelikyay, H. S. 2017. “Kent İmgelerinin Kamusal Alanı Tariflemedeki Rolü.” Kamusal Alanların Mekânsal Organizasyonu içinde, der. H. S. Çelikyay, 19-41. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları. Denizli Belediyesi. 1984. Denizli (Merkez) Nazım İmar Planı Raporu. Denizli: Denizli Belediyesi Arşivi.
• Denizli Belediyesi. 2007. Denizli 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Açıklama Raporu. Denizli: Denizli Belediyesi.
• Denizli Büyükşehir Belediyesi. 2018. 1/25.000 Ölçekli Denizli Kent Bütünü Nazım İmar Planı Plan Açıklama Raporu. Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi.
• Denizli Valiliği. 1998. Türkiye’nin Parlayan Yıldızı Denizli. Denizli: Denizli Valiliği Yayınları.
• Doğanay, F. 1997. “Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi, Toplum ve Göç.” II. Ulusal Sosyoloji Kongresi içinde. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Sosyoloji Derneği Yayını.
• Emgili, F. 2017. “Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi Hakkındaki Araştırmalara Bir Bakış.” Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi 1 (1): 29-54.
• Eraydın, Z. 2016. “Kentsel Markalaşma Stratejilerinin Kent Belleği ve Kent İmgesi Üzerine Etkileri: Ankara Örneği.” İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi 7 (20): 830-855.
• Erman, T. 2002. “Kent Yoksulu ve Şiddet: Gecekondu Bağlamında Eleştirel Bir Yaklaşım.” Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları içinde, der. Y. Özdek, 193-202. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• Ertürk, H. 1996. Çevre Bilimlerine Giriş. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Bilimsel Araştırma ve Basın Yayın İşletmesi.
• Frevel, B. 2006. “Urban Safety.” German Policy Studies 3 (1): 1-18.
• GİGM (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü). 2016. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Arşivleri.
• Gökburun, İ. 2019. “Ekonomik Gelişmişliğin Göçler Üzerindeki Etkisi.” Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi 2 (3): 564-582.
• Gökulu, G. 2010. “Kent Güvenliği Kentleşme ve Suç İlişkisi.” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 24 (1): 209-226.
• Gönüllü, H. 2016. Denizli Kentinin Büyük Ameliyatı. Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Güler, A. 2016. “Mülteci Sorunu ve 1951 Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Sözleşme: Siyasi Gerçeklik ve Normatif Düzen İkilemi.” Uluslararası İlişkiler Akademik Dergisi 13 (51): 41-61.
• Gündüzöz, İ. 2016. “Türkiye ve Dünyada Güvenli Kent Yaklaşımı: Kentsel Güvenlik mi? Güvenli Kent mi?” Türk İdare Dergisi 483: 335-368.
• Güzel, S. 2013. “Göçmen Çocuklar ve Denizli’de Yaşam Koşulları.” Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi 6 (2): 1-36.
• Harari, Y. N. 2017. Hayvanlardan Tanrılara Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. Çev. E. Genç. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Harvey, D. 2003. “The Right to the City.” International Journal of Urban and Regional Research 27 (4): 939-994.
• Işık, Ş. 2005. “Türkiye’de Kentleşme ve Kentleşme Modelleri.” Ege Coğrafya Dergisi 14 (2005): 57-71.
• İlimiz Denizli. 1985. Isparta: Özgül Yayınları.
• Karasu, M. A. 2008. “Kentli Haklarının Gelişimi ve Hukuki Boyutları.” TBB Dergisi 78: 37-52.
• Karpat, K. H. 2003. Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Kaypak, Ş. 2016. “Kentsel Bir Sorun Olarak Kentsel Güvenlik.” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 33: 35-50.
• Keleş, R. 2000. Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Keleş, R. 2014. 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme, Konut ve Gecekondu. Denizli: Cem Yayınevi.
• Kınık, K. 2010. “Göç, Sürgün ve İltica.” Hayat Sağlık Dergisi: 36-39.
• King, L. 2019. “Henri Lefebvre and the Right to the City.” Philosophy of the City Handbookiçinde, der. S. Meagher, S. Noll ve J. Biehl. London: Routledge.
• Koca, T. ve N. Çolpan Erkan. 2019. “Yaşam Kalitesinin Arttırılmasında Bir Etmen: Mekânsal Güvenlik Ölçütleri.” MEGARON 14 (Özel Sayı): 167-176.
• Kocacık, F. 1980. “Balkanlar’dan Anadolu’ya Yönelik Göçler (1878-1890).” Osmanlı Araştırmaları 1 içinde.
• Kocadaş, B. 2016. “Cumhuriyet Döneminde Yapılan İç ve Dış Göçlerin Toplumsal Etkileri.” Sosyolojik Düşün 1 (1): 11-18.
• Koçak, Y. ve E. Terzi. 2012. “Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri.” Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3 (3): 163-184.
• Koçdemir, K. 1999. “Yeni Bin Yılın Derdi Göç ve İltica.” Türk İdare Dergisi 71 (423): 85-108.
• Kutlu, T. C. 1973-74. “Göç Katliam Sürgün.” Kuzey Kafkasya Dergisi 4: 24-27.
• Kürkçüoğlu, E., ve M. Ocakçı. 2015. “Kentsel Dokuda Mekânsal Yönelme Üzerine Bir Algı-Davranış Çalışması: Kadıköy Çarşı Bölgesi.” MEGARON 10 (3): 365-388.
• Lefebvre, H. 1967. Şehir Hakkı. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lynch, K. 2010. Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Marcuse, P. 2009. “From Critical Urban Theory to the Right to the City.” City 13 (2): 185-197.
• Mimarlar Odası Ankara Şubesi. 1992. “Avrupa Kentli Hakları Deklarasyonu.” Erişim tarihi: 16.11.2021. http://www.mimarlarodasiankara.org/?id=964
• Mullick, A. ve E. Steinfeld. 1997. “Universal Design: What it is and isn’t.” Innovation 16 (1):: 14-18.
• ODPM (Office of the Deputy Prime Minister). 2004. Safer Places: The Planning System and Crime Prevention. London: ODPM Publications.
• Ögçe, H. 2020. “Kent İmgesi: İstanbul Tarihi Yarımada Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi.
• Özcan, K., ve H. T. Özkan. 2011. “Denizli Kentinin Planlama Deneyimi.” Doğu Coğrafya Dergisi 17 (27): 233-250.
• Özdemir, M. 2007. “I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı Ülkesinde Yaşanan Göç Hareketleri.” Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özden, P. P. 2008. Kentsel Yenileme, Yasal-Yönetsel Boyut, Planlama ve Uygulama. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Özer, A. 2008. “Strategies for Creating Inclusive Urban Spaces Along the European Shore of the Bosphorus.” Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Özkan, H. T. 2010. “Denizli Kentinin Planlama Deneyimi Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Öztürk, B. 2021. “Güvenli Kentler Perspektifinden Denizli’de Göç Alan Mahallelerin Değerlendirmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Pineda, V. S. 2008. ‘‘Enabling Justice: Spatializing Disability in the Built Environment’.’ Critical Planning Journal 15 (Summer): 111-123.
• Rozhan, A., M. Y. M. Yunos, M. A. O. Mydin ve N. K. M. Isa. 2015. “Building the Safe City Planning Concept: An Analysis of Preceding Studies.” Jurnal Teknologi 75 (9): 95-100.
• Sertkaya Doğan, Ö. 2015. “Population Movements in Turkey Internal Migration.” Contemporary Studies in Humanities içinde, der. H. Arslan, M. A. Icbay ve S. M. Stanciu, 18-30. Ehrmann Verlag Liber Antiquus, Early Imprinted Books in Germany.
• Sever, M., H. Cinoğlu ve O. Başıbüyük. 2010. Terörün Sosyal Psikolojisi. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Şen, C. 2019. “Demokrat Parti Döneminde Denizli’de Siyasal Hayat (1950-1960).” Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.
• Taşkın Karaçam, N. 2006. “Denizli Ekonomisi (1920-1980).” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Tekeli, İ., T. Okyay ve Y .Gülöksüz. 2020. Dolmuşlu, Gecekondulu, İşportalı Şehir. Ankara: İdealkent Yayınları.
• Torlak, S. E. ve F. Polat. 2006. “Kentlileşme Sürecinde Kimlik Farklılaşması Açısından Denizli’de İki Mahallenin Karşılaştırmalı Analizi.” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8 (2): 167-186.
• TÜİK ADNKS (Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi). 2018. Erişim tarihi: 16.06.2020. http://www.tuik.gov.tr
• Tümtaş, S. ve C. Ergun. 2016. “Göçün Toplumsal ve Mekânsal Yapı Üzerindeki Etkileri.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21 (4): 1347-1359.
• UN (United Nations). 2005. United-Nations Habitat Safer Cities Programme: Making Cities Safer From Crime. Kenya: UN-Habitat Publishes.
• Uslu, L. 2012. “Göçmenlerde Yoksulluk Yansımaları: Denizli Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Uysal, M. A. 2016. Her Yönüyle Denizli Kazası. Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. ve A. Kamber. 2017. “İç Göç ve Mekânsal Dışlanma.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17 (4): 1-13.
• Wekerle, G. R. ve C. Whitzman. 1995. Safe Cities: Guidelines for Planning Design and Management. A Division of International Thomson Publishing, U.S.A.
• Yalçın, C. 2004. Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yalçıner Ercoşkun, Ö. 2005. “Sustainable City Plans Against Development Plans.” Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 18 (3): 529-544.
• Yavuzçehre Savaş, P. 2010. Kentsel Mekânda Değişim: Denizli. Denizli: Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Yazgan, Ç. Ü. 2010. “Tarihi Süreçte Toplum- Çevre İlişkileri ve Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkışı.” E-Journal of New World Sciences Academy 5 (1): 227-244.
• Yıldırım, A. 2004. “Kentleşme ve Kentleşme Sürecinde Göçün Suç Olgusu Üzerindeki Etkileri.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.