KAPSAYICI LİDERLİK

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 31 - 40, 30.06.2023

Gönül Gül Ekşi

Öz

Lider, en basit tanımıyla, insanları yönlendiren, onları harekete geçirebilen ve motive eden kişiler olarak tanımlanmaktadır.
Lider ile yönetici kavramının çoğu zaman birbirine karıştırıldığı görülmektedir. Liderlik genellikle kişisel özelliklerle
alakalıyken, yöneticilik bulunulan pozisyonla ilgilidir. Lider insanları yönlendirirken, yönetici yönetir. Lider örgütte herhangi
bir pozisyonda bulunan herhangi bir kişi olabilirken, yönetici örgütün belli hiyerarşik kademelerinde yer alan kişilerdir.
Liderleri diğer insanlardan farklı kılan ve birçok kişi arasından ayrılarak lider olmasını sağlayan birtakım özelliklerinin
bulunduğu varsayılmaktadır. Bu özelliklerle ilgili birçok farklı ve benzer görüş olmasına rağmen genellikle öne çıkan lider
özelliklerinin; dürüstlük, doğruluk, motive edici olma, girişkenlik ve iletişime açık olma, özgüven yüksekliği ve istikrarlı olma
gibi davranışlar olduğu belirtilmektedir. Örgütlerde çalışanları yönlendirecek ve onları amaçlara ulaşma noktasında bir araya
getirecek liderlere duyulan gereksinim günden güne artmaktadır. Bazıları liderliğin doğuştan geldiğini ifade ederken, bir grup
araştırmacı lider olarak doğulmadığını, liderliğin öğrenilebileceğini ve zaman içinde gelişebileceğini iddia etmektedir.
Örgütlerde liderlerin varlığı, çalışanların motivasyonunda, daha yüksek performansla çalışmalarında ve işe/örgüte olan
bağlılıklarının artmasında etkili olmaktadır. Bu nedenle örgütlerde bireyleri destekleyen ve onlara yol gösteren liderlere
gereksinim duyulmaktadır. Emir ve talimatlarla çalışanlara iş yaptırtarak amaçlara ulaşmaya çalışmak önemli değildir. Önemli
olan, istek ve yüksek motivasyonla iş yaptırmak ve bir araya gelmektir. İşte liderler bu noktada önemli hale gelmektedir.
Liderlik türlerinden olan kapsayıcı liderlik ise, klişelerden kaynaklanan önyargılara göre hareket etmek yerine, insanlara ve
gruplara kendilerine özgü niteliklere göre adil bir şekilde davranmakla ilgilidir. Tüm bu açıklamalardan yola çıkarak kapsayıcı
liderliğin, kurumlarda çok sesliliği, farklılığı, çok yönlülüğü ve üretkenliği desteklediği söylenebilir. Grup üyelerinin aidiyet
ihtiyacını karşılayan kapsayıcı liderlik davranışları arasında grup üyelerini desteklemek, adaleti ve eşitliği sağlamak ve karar
vermeyi paylaşmayı da içermektedir

Anahtar Kelimeler

liderlik, yöneticilik, kapsayıcı liderlik

INCLUSIVE LEADERSHIP

Öz

In the simplest definition, a leader is defined as someone who directs, motivates and motivates people. It is seen that the concept
of leader and manager is often confused with each other. Leadership is usually about personal characteristics, while
management is about the position. While the leader directs the people, the manager manages. While the leader can be any
person in any position in the organization, the manager is the people in certain hierarchical levels of the organization. It is
assumed that leaders have some characteristics that make them different from other people and make them a leader by
distinguishing them from among many people. Although there are many different and similar views on these characteristics,
the most prominent leader characteristics are; honesty, truthfulness, being motivating, assertiveness and being open to
communication, high self-confidence and being stable. The need for leaders who will guide the employees in organizations and
bring them together to reach the goals is increasing day by day. While some state that leadership is innate, a group of researchers
claim that it is not born as a leader, that leadership can be learned and developed over time. Presence of leaders in organizations
is effective in motivation of employees, working with higher performance and increasing their commitment to
work/organization. For this reason, there is a need for leaders who support and guide individuals in organizations. It is not
important to try to reach the goals by having the employees do work with orders and instructions. The important thing is to get
work done and come together with desire and high motivation. This is where leaders become important. Inclusive leadership,
which is a type of leadership, is about treating people and groups fairly according to their unique qualities, rather than acting
according to prejudices arising from stereotypes. Based on all these explanations, it can be said that inclusive leadership
supports polyphony, diversity, versatility and productivity in institutions. Inclusive leadership behaviors that meet group
members' need for belonging include supporting group members, ensuring justice and equality, and sharing decision making.
Keywords: Leadership, management, inclusive leadership.

Anahtar Kelimeler

leadership, management, inclusive leadeship

Kaynakça

• Adapa, S. & Sheridan, A. (2018). Inclusive Leadership: Negotiating Gendered Spaces (1. Baskı,.New Delhi: Springer.
• Akbaba, A. & Erenler, E. (2008). Otel İşletmelerinde Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri ve İşletme Performansı İlişkisi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (1), 21-36.
• Arık, S. (2016). Hayat Bilgisi Dersinde Liderlik Becerisinin Kazandırılmasının Sınıf Öğretmeni Görüşlerine Göre İncelenmesi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Programı Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Aykan, E. (2002). Girişimcilik ve Girişimcilerin Liderlik Davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.Bakan, İ. (2009). Liderlik Tarzları ile Örgüt Kültürü Türleri Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması, TİSK Akademi, 4 (7), 138-172.
• Baş, M. (2022). Kamu Çalışanlarının Kapsayıcı Liderlik Algısı Üzerine Bir Araştırma, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 343-354.
• Carmeli, A., Reiter-Palmon, R. & Ziv, E. (2010). Inclusive Leadership and Employee Involvement inCreative Tasks in the Workplace: The Mediating Role of Psychological Safety, Creativity Research Journal, 22(3), 250–260.
• Çağlar, İ. (2004). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Liderlik Tarzına İlişkin Eğilimlerin Karşılaştırmalı Analizi ve Çorum Örneği, Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:2, 91-108.
• Çırpan, H. (1999). Lider mi, Yönetici mi, Active Bankacılık ve Finans Dergisi, Haziran-Temmuz, 7, 1-5.
• Demir, C. Yılmaz, M. K. & Çevirgen, A. (2010). Liderlik Yaklaşımları ve Liderlik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2 (1), 129-152.
• Dikmen, B. (2012). Liderlik Kuramları ve Dönüştürücü Liderlik Kuramının Çalışanların Örgütsel Bağlılık Algıları Üzerindeki Etkisine Yönelik Uygulamalı Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Durmuş, A. E. (2001). Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar: Türkiye’de Seçilmiş Bir Grup Yönetici Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Gündüzöz, İ. (2013). Lı̇derlı̇k Kavramının İkı̇ Matrı̇slı̇ Analı̇zı̇, Türk İdare Dergisi, 477, 181–204.
• Hollander, E. P., Park, B. B. & Elman, B. (2008). Inclusive Leadership and Leader-Follower Relations: Concepts, Research, and Applications, The Member Connector, International Leadership Association, 5, 4–7.
• Küçüközkan, Y. (2015). Liderlik ve Motivasyon Teorileri: Kuramsal Bir Çerçeve, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (2), 85-116.
• Mitchell, R., Boyle, B., Parker, V., Giles, M., Chiang, V. & Joyce, P. (2015). Managing Inclusiveness and Diversity in Teams: How Leader Inclusiveness Affects Performance Through Status and Team Identity, Human Resource Management, 54(2), 217–239.
• Müceldili, B. Atar, B. & Erdil, O. (2018). Kapsayıcı Liderlik ve Öznel İlişkisel Deneyimin Psikolojik Uygunluğa Etkisi: Bir Model Önerisi, 6.Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Örgütsel Davranış Kongresi, Isparta, 683–693.
• Naktiyok, A. (2009). Bilgi Temelli Örgüt Oluşturmada Yöneticilerin Kalite Liderliğine Uygun Davranışlarının Rolü, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 253-276.
• Nembhard, I. M., & Edmondson, A. C. (2006). Making it safe: The Effects of Leader Inclusiveness and Professional Status on Psychological Safety and Improvement Efforts in Healthcare Teams, Journal of Kapsayıcı Liderlik
• Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior,27(7), 941-966.
• Obaid, H. J. & Al-Abachee, A. S. F. (2020). The Role of Inclusive Leadership in Enhancing the Strategic Flexibility, International Journal of Psychological Rehabilitation, 24(7), 6766–6776.
• Şentürk, H. A. (2019). Kapsayıcı Liderlik Davranışı ve İş Modeli İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı, Aydın.
• Şimşek, A. (2006). Duygusal Zekânın, Ana-Baba Tutumunun ve Doğum Sırasının Tercih Edilen Liderlik Tarzına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yeşil, A. (2016). Liderlik ve Motivasyon Teorilerine Yönelik Kavramsal Bir İnceleme, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 158-180.
• Yıldırım, B. N. (2012). Liderlik Özellikleri ve Liderlik Tarzlarının Duygusal Zekâ Perspektifinden İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim ve Organizasyon, Kocaeli.
• Yılmaz, H. (2014). Bilgi Liderliğinin İşletme Performansı Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 51–68