CHANGE IN REAL PURCHASING POWER OF MINIMUM WAGE IN THE FACE OF PRICE INCREASE OF BASIC FOOD GOODS IN TURKEY FROM 2019 TO 2024

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2025

Erdoğan Ekşioğlu

Öz

People need to meet their basic food needs in order to survive. When it comes to basic food, products that we consume almost every day such as bread, meat, milk, oil, cheese, eggs and tomatoes are listed. The fact that the majority of the population can easily access these products is a positive indicator of the economy. There is a large population in Turkey that works for minimum wage or is paid based on minimum wage. For this group, access to basic food products and being able to consume them as much as they want is very important for both their lives and their health.
The purpose of this study is to determine the changes in the retail sales prices of basic food products (20 items) with the highest weight in the CPI in Turkey between 2019-2024 and the changes in the real purchasing power of the minimum wage in the same period. While determining the label prices of the basic food products subject to the study, prices are taken from the same brand products and the same unit values. Price determination processes consist of price averages taken from 2 local and 2 national markets in Sivas in November 2019 and November 2024.
In the last 5 years, in the face of the increase in basic food prices, it is observed that the real purchasing power of households living on minimum wage has generally decreased by 25.4%, and the prices of animal foods in particular have increased excessively.

Anahtar Kelimeler

Basic Food Prices , İnflation , Minimum Wage

TÜRKİYE’DE 2019’DAN 2024’E TEMEL GIDA MALLARININ FİYAT ARTIŞI KARŞISINDA ASGARİ ÜCRETİN REEL ALIM GÜCÜNDEKİ DEĞİŞİM

Öz

İnsanlar yaşamlarını sürdürebilmeleri için temel gıda ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Temel gıda denilince; ekmek, et, süt, yağ, peynir, yumurta domates gibi neredeyse her gün tükettiğimiz ürünler sıralanmaktadır. Bu ürünlere halkın çoğunluğunun kolay bir şekilde ulaşıyor olabilmesi ekonominin olumlu göstergesidir. Türkiye’de asgari ücretle çalışan veya asgari ücret temel alınarak ücretlendirilen büyük bir nüfus kitlesi vardır. Bu kitle için temel gıda ürünlerine ulaşmak, onları istedikleri kadar tüketebilmek, hem yaşamları hem de sağlıkları için çok önemlidir.
Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de TÜFE içerisinde ağırlığı en yüksek olan (20 kalem) temel gıda mallarının perakende satış fiyatlarının (2019-2024) arasındaki değişimi ile aynı dönemdeki asgari ücretin reel alım gücündeki değişimleri saptamaktır. Çalışmaya konu olan temel gıda mallarının etiket fiyatları belirlenirken hassas davranılarak, fiyatlar aynı marka ürünler ve aynı birim değerlerinin üzerinden alınmaktadır. Fiyat tespit işlemleri 2019 yılı Kasım ve 2024 Kasım ayında Sivas’ta 2 yerel 2 ulusal marketten alınan fiyat ortalamaları verilerinden oluşmaktadır.
Son 5 yılda temel gıda fiyatlarında meydana gelen artış karşısında, asgari ücrette geçinen hane halkının temel gıda reel alım gücünün genel olarak %25,4 oranında düştüğü, özellikle hayvansal gıdaların fiyatlarının aşırı attığı gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Temel Gıda Fiyatları , Enflasyon , Asgari Ücret

Etik Beyan

ÇALIŞMA ETİK KOŞULLARA UYGUN OLARAK HAZIRLANMIŞTIR.

Destekleyen Kurum

DESTEKLEYEN KURUM YOKTUR

Teşekkür

SAYIN EDİTÖR EBRU ŞENTÜRK HOCAMA TEŞEKKÜR EDİYORUM.

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2024). 2024 yılı faaliyet raporu. 12.11.2024 tarihinde https://www.aile.gov.tr/media/197323/faaliyet-raporu-2024_son_28-02-2025.pdf adresinden erişilmiştir.
• Akgül, O. (2020). Türkiye’de asgari ücretin mahzurlu alanları ve öneriler. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(12), 96-127.
• Aslan, G. (2019). Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısı ve ücret seviyelerinin değişimi (2003-2017) hanehalkı işgücü anketleri veri analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 141-159. https://10.32331/sgd.582665
• Atuk, O., Öğünç, F. M., Özmen, U., & Sarıkaya, Ç. (2013), Türkiye’de üretici ve tüketici fiyatları arasındaki ilişki üzerine bir değerlendirme. Ekonomi Notları Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 21, 1-12.
• Başkaya, Y. Ö., Tuğrul, G. & Öğünç, F. (2008). İşlenmiş gıda fiyatlarını belirleyen faktörler (Çalışma Tebliği No: 08/09). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü.
• Darmon, N. & Drewnowski, A. (2015). Gıda fiyatlarının ve diyet maliyetinin sosyoekonomik eşitsizliklere katkısı: Sistematik bir derleme ve analiz. Nutrition Reviews, 73(10), 643–660. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuv027
• Erdem, H. F. (2017). Gıda enflasyonunun enflasyon belirsizliği üzerine etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 426–436.
• Ermişoğlu, E. (2013). Türkiye’de enflasyon hedeflemesi: Bir başarı hikâyesi mi?. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 7(1), 31–58.
• Fatih, B. (2013). Seçmen tercihine etki eden faktörler ve seçim güvenliği: Şanlıurfa ili örneği. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 191–214.
• Guzi, M. (2021). Cost of living, living wages, and minimum wages in EU-27 countries, The Left in the European Parliament – GUE/NGL. 15.11.2025 tarihinde https://left.eu/content/uploads/2021/07/Study-EN_020621.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gürsel, S., & Altındağ, O. (2010). Enflasyon yoksulu vuruyor (Araştırma Notu). Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi. 12.11.2024 tarihinde https://betam.bahcesehir.edu.tr/2010/03/enflasyon-yoksulu-vuruyor/ adresinden erişilmiştir.
• Gürsel, S., & Kavuncu, F. (2019). Gıda enflasyonu yoksulu, ulaştırma enflasyonu zengini vurdu (Araştırma Notu). Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi. 12.11.2024 tarihinde https://betam.bahcesehir.edu.tr/2019/06/gida-enflasyonu-yoksulu-ulastirma-enflasyonu-zengini-vurdu/ adresinden erişilmiştir.
• Kıymaz, T., & Saçlı, Y. (2008). Tarım ve gıda ürünleri fiyatlarında yaşanan sorunlar ve öneriler. Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, (Yayın No: 2767), 32–45. 12.11.2024 tarihinde https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Tarim_ve_Gida_Urunleri_Fiyatlarinda_Yasanan_Sonunlar_ve_Oneriler.pdf adresinden erişilmiştir.
• Knight, S., & Bart, Y. (2024). The Effect of minimum wage changes on restaurants and the service elasticity of Demand University of Toronto & Northeastern University. 10.12.2024 tarihinde https://cssh.northeastern.edu/gap/wp-content/uploads/sites/62/2024/04/Working-paper-8-1.pdf adresinden erişilmiştir.
• Koç, G., & Uzmay, A. (2015). Gıda güvencesi ve gıda güvenliği: Kavramsal çerçeve, gelişmeler ve Türkiye. Tarım Ekonomisi Dergisi, 21(1), 39–48.
• Lollo, N. & O’Rourke (2020) Factory benefits to paying workers more: The critical role of compensation systems in apparel manufacturing. PLoS ONE 15(2): e0227510. https://doi.org/ 10.1371/journal.pone.0227510.
• Palazzolo, M., & Pattabhiramaiah, A. (2020, 9 Kasım). The minimum wage and consumer nutrition. 12.11.2024 tarihinde https://www.scheller.gatech.edu/directory/research/marketing /pattabhiramaiah/pdf/mwacn_full_0517.pdf adresinden erişilmiştir.
• OECD. (2024). Services trade restrictiveness index: Singapore 30.1.2025 tarihinde https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/topics/policy-sub-issues/services-trade-restricti veness-index/oecd-stri-country-note-sgp.pdf adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, A. R., & Dayıoğlu, M. R. (2016). Türkiye’nin asgari ücret oranı seçimi: Nedenleri ve olası sonuçlar. Sosyoekonomi, 24(27), 225–241.
• Simon, R. M. (2020). Document headings vary by document type but may contain the following:Federal Register / Vol. 85, No. 224.
• Sunal, O., & Sezgin, A. Ö. (2015). Türkiye’de reel asgari ücretle reel GSYH değişmeleri arasındaki nedensellik ilişkisi: Enflasyon oranına endekslenmiş bir nominal asgari ücret politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(1), 111–129.
• Swinnen, J. (2018). The political economy of agricultural and food policies. The Routledge Handbook of Agricultural Economics. 17.11.2024 tarihinde https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315623351-21/political-economy-agricultural-food-policies-johan-swinnen adresinden erişilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024, 12 Kasım). TÜFE hesaplanmasında madde ağırlıkları. 10.12.2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=t%C3%BCfe adresinden erişilmiştir.
• WageIndicator. (2021b, 7 Ekim). Minimum Wages per Country. WageIndicator minimum wage database. 11.12.2024 tarihinde https://wageindicator.org/salary/minimum-wage/minimum-wages-per-country adresinden erişilmiştir.