A Malpractice Event in the Early Republican Term: The Case of Mr. Ali Djenani

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 135 - 153, 29.04.2016

Hatice Akan

Öz

Ali Djenani was the Minister of Trade between 22 November 1924 and 17 May 1926 in the first parliament of the Republic of Turkey. During his duty some of his actions like his attitudes against the law and some ideas about inappropriate use of 500 thousand Turkish Liras assigned to his ministry, caused accusation of him being part of second malpractice event of the
republican era. In order to investigate these serious claims, a commission was found composed by the members of two councils of the parliament called Divan-ı Muhasebat Encümeni and Adliye ve Teşkilât-ı Esasiye Encümeni. This article aims to analyse detailed works of the commission that investigated whether infraction of rules among the treaties signed by Trade Minister
Ali Cenani and some tradesmen and companies was observed or not. From the perspective of these investigations, this study also aims to shed lights on the struggle between opposition group in the parliament and a group in İş Bankası (Bank of Commerce) called “aferists”. The article comes to a conclusion by castigation of Ali Cenani as one of the first deputies trailed at
the Supreme Court. 

Anahtar Kelimeler

Ali Djenani, Trade Ministry, Malpractice, Aferist, Supreme Court

Erken Cumhuriyet Döneminde Bir Yolsuzluk Olayı: Ali Cenani Bey Davası

Öz

Ali Cenani Bey, Cumhuriyet’in ilanından sonra kurulan kabinede ticaret vekilliği vazifesini yürütmüştür. Vekillik yaptığı 22 Kasım 1924-17 Mayıs 1926 tarih aralığını kapsayan bu dönem içinde, Ticaret Vekâleti’ne özel bir kanunla tahsis edilen 500.000 liranın tasarrufu noktasında yaşananlar Türkiye’nin siyasi hayatına damgasını vuracak olan ikinci yolsuzluk davasının seyrini etkilemiştir. Bu seyrin inceleneceği bu makalede öncelikle Ali Cenani Bey’in görevi süresince Ticaret Vekâleti adına özel şirket ve kişilerle imzaladığı anlaşma ve sözleşmeler ele alınacak ve herhangi bir usulsüzlük olup olmadığı konusu üzerinde durulacaktır. Bu noktada temel dayanak da TBMM’de Divan-ı Muhasebat Encümeni ile Adliye ve Teşkilât-ı Esasiye Encümenlerinden oluşturulan Soruşturma Komisyonunun araştırması olacaktır. Soruşturmanın açılmasında olduğu kadar incelemenin gidişatına da etki ettiği düşünülen ve İş Bankası etrafında toplanan aferist grupla, TBMM içindeki muhalif grubun hükümetle hesaplaşması hakkında da bilgi verilecektir. Makale Yüce Divan’da yargılanan ikinci vekil olan Ali Cenani Bey’in almış olduğu cezai yaptırımların açıklanmasıyla son bulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ali Cenani, Ticaret Vekâleti, Yolsuzluk, Aferist, Yüce Divan