The Importance of the Translation Ethics in the Translation Activity and Revaluation of the Ethical Problems on Philosophical Basis

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 211 - 225, 29.04.2016

Serhat Arslan

Öz

This study aims at emphasizing the importance of the translation ethics and basing it on the discipline of ethics. People may be confused about the accuracy and fallacy of their actions in today’s rapid society. Evaluations of the actions are the question of debate in this direction. As the translation activity is carried out between cultures, the ethical aspect of the action is of importance. Like the other areas of applied ethics, translation ethics is based on the theories of ethics shaped by the science of Philosophy. However, the current models on translation ethics are problem oriented and they are created by considering the practical translation studies. The current topics such as “fidelity”, “trust”, “responsibility” and “translation errors” in the framework of translation ethics have already been discussed by different translation theories. One should ask whether the solution to a problem within theories is convenient or not in the framework of theories of ethics. In this regard, what must be essentially discussed in terms of ethics is, for instance, not the “fidelity” in translation but the translator’s attitude in the entire translation process. 

Anahtar Kelimeler

Ethics, Translation Ethics, Translation Theories, Profession Ethics

Çeviri Etkinliğinde Çeviri Etiğinin Önemi ve Etik Sorunların Felsefe Temelinde Yeniden Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada çeviri etiğinin önemi vurgulamak ve çeviri etiğini, etik disiplini çerçevesinde temellendirmek hedeflenmiştir. İnsanlar günümüz hız toplumunda yaptıkları eylemlerin doğruluğu ve yanlışlığı konusunda ikileme düşebilmektedir. Eylem değerlendirmeleri de bu doğrultuda tartışma konusu edilmektedir. Çeviri eyleminin etik boyutu, kültürlerarası ölçekte gerçekleşmesinden ötürü, giderek önem kazanmaktadır. Çeviri etiği, uygulamalı etiğin diğer alanları gibi felsefenin ortaya koyduğu etik kuramlar çerçevesinde temellendirilmelidir. Ancak ortaya konulan mevcut çeviri etiği modelleri sorun odaklıdır; pratik çeviri çalışmalarından oluşturulmuştur. Çeviri etiği çerçevesinde dile getirilen “sadakat”, “güven”, “sorumluluk” ve “çeviri hataları” gibi mevcut konular zaten farklı çeviri kuramlarında ele alınmıştır. Ancak kuramlar dâhilinde bir soruna getirilen çözümün ilgili etik kuramları çerçevesinde uygun olup olmadığı sorulmalıdır. Bu bağlamda, etik açıdan asıl değerlendirilmesi gereken, -örnek olarak çeviride sadakat konusu değil- çevirmenin çeviri sürecinin tamamındaki tutumudur.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Etiği, Etik, Çeviri Kuramları, Meslek Etiği

Kaynakça

• Billington, Ray, Felsefeyi Yaşamak – Ahlak Düşüncesine Giriş, çev.: Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 1997.
• Cevizci, Ahmet, Etiğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayınları 2002.
• Chesterman, Andrew, “Proposal for a Hieronymic Oath”, The Translator, 7 (2) (New York/London 2001), s./pp. 139-154.
• Comte-Sponville, Andre, Kapitalizm Ahlaki Midir? – Zamanımızın Kimi Gülünçlükleri ve Zorbalıkları Üzerine, çev.: Dilek Yankaya, İstanbul: İletişim Yayınları 2012.
• Crisp, Roger, “Ethik”, Edward Craig (Hrg), Die Kleine Routledge Enzyklopädie der Philosophie, Berlin: Xenomoi Verlag 2010, s./ pp. 411-416.
• Even-Zohar, Itamar, “Polysystem Theory”, Poetics Today, 11 (1) (1990), s./pp. 1-26.
• Frankena, William, Etik, çev.: Azmi Aydın, Ankara: İmge Kitabevi 2007.
• Gouanvic, Jean-Marc, “Ethos, Ethics and Translation – Toward a Community of Destinies”, The Translator, 7 (2), (2001), s./pp. 203-212.
• Hazlitt, Henry, Ahlakın Temelleri, çev.: Mehmet Aydın & Recep Tapramaz, Ankara: Liberte Yayınları 2006.
• Holz-Mänttäri, Justa, Translationstheorie – Grundlagen und Standor- te, Tampere: Tampereen yliopisto 1984.
• Koslovski, Peter, “Etik ve Hekimlik Sanatı”, Harun Tepe (Ed.), Etik ve Meslek Etikleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Ya- yınları 2000, s./pp. 35-51.
• Kuçuradi, İoanna, Etik, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayın- ları 2011.
• Kutschera, Franz v., Grundlagen der Ethik, Berlin, New York: Wal- ter de Gruyter Verlag 1982.
• Künzli, Alexander, “The Ethical Dimension of Translation Revisi- on. An Empirical Study”, The Journal of Specialised Translation, 8, (2007), s./pp.42-56.
• Maring, Matthias, “Ein verantwortungsethischer Ansatz für die Technik-, Wirtschafts- und Wissenschaftsethik”, Matthi- as Maring (Hrg), Bereichsethiken im interdisziplinären Dialog, Karlsruhe: KIT Scientific Publishing 2014, s./pp. 113-130.
• Meier, Jakob, “Verantwortung und die Legitimität bereichsethisc- her Kodizes – zu einem zentralen Aspekt der Technik- und Informationsethik”, Matthias Maring (Hrg), Bereichsethiken im interdisziplinären Dialog, Karlsruhe: KIT Scientific Publis- hing 2014, s./pp. 419-434.
• Nuttall, Jon, Ahlak Üzerine Tartışmalar: Etiğe Giriş, çev.: Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 1997.
• Özlem, Doğan, Etik -Ahlak Felsefesi-, İstanbul: İnkılap Kitabevi 2004.
• Reiner, Hans, Die philosophische Ethik – Ihre Fragen und Lehren in Geschichte und Gegenwart, Heidelberg: Quelle & Meyer Verlag 1964.
• Reiß, Katharina & Vermeer Hans J., Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Tübingen: Niemeyer Verlag 1984.
• Rosa, Hartmut, Beschleunigung. Die Veränderung der Zeitstrukturen in der Moderne, Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag 2005.
• Tepe, Harun, “Bir Felsefe Dalı Olarak Etik”, Doğu Batı,4, (1998), s./ pp. 9-24.
• Tymoczko, Maria, “Translation, Ethics and Ideology in a Violent Globalizing World”, Esperanza Bielsa & Christopher W. Hughes (Eds), Globalization, Political Violence and Translati- on, Basingstoke – England – New York: Palgrave Macmillan 2009, s./pp. 171-194.
• Vermeer, Hans J., “Übersetzen als kultureller Transfer”, Mary Snell-Hornby (Hrg), Übersetzungswissenschaft - eine Neuorientierung. Zur Integrierung von Theorie und Praxis, Tübingen – Basel: Francke Verlag 1986, s./pp. 30-53.
• Welsen, Peter, Ethik, Freiburg – München: Karl Alber Verlag 1999.
• Witte, Heidrun, Die Kulturkompetenz des Translators, Begriffliche Grundlegung und Didaktisierung, Tübingen: Stauffenburg Ver- lag 2007.